Devlet toplumun sorunlarını çözmek, bireylerin mutluluk ve refahını sağlamak için yine toplum tarafından oluşturulan bir kurumdur.

Demokrasi ile toplum idare etmek zor, hatta mümkün olmıyabilir, şayet demokrasi toplumu teşkil eden ailede başlamazsa. Bir ailede kadın, çocuk, özürlü veya yaşlı olduğundan bireylerin sözü dinlenmiyor, dışlanıyorsa böyle ailelerden, bireylerden oluşan bir toplumda demokrasi zaman zaman yürüyor intibasını verse de hep sekteye uğrar. Mehter takımı, marşı gibi iki ileri bir geri gidilir.

Tarihte ilk ve en uzun evre buzul çağına kadar sürmüştür, 50 – 150 kişiden oluşan gruplar yarı göçebe, avcı, toplayıcı idiler ve resmî liderleri yoktu. Yaşlı, deneyimli uzman kişiler idare ediyordu. En iyi avcı, en iyi savaşçı, en akıllı yaşlılar liderlik yapıyordu. Yapılacak iş ve konuya göre liderler değişiyordu.

İkinci evre tarımın geliştiği evre; insanlık tarihinde üretimin ihtiyaçtan fazla olması dağıtım sorunu yarattı. Haklı dağıtım anlayışı gruplar arasında çatışmalara sebep olduğundan liderlik ihtiyacı duyuldu. Böylece gruplardan klan, kabile teşkil etti

Aşağı yukarı 250 yıl önceki sanayi devriminden bügüne kadar geçen sürede evrenin başındaki liderin takipçisi köle gibiydiler. Krallıklar, diktatörlükler oluştu.

Ancak köleler yurttaş ve emekçiye dönüşünce otoriter liderler tahtlarını terketmek zorunda kaldı. İlk evredeki eşitlikçi yaklaşıma benzer bir düzen, durum karşımıza çıkıyor. O halde tarihi anlamaya çalışarak, tekrar okuyarak, hayvanları biraz daha yakından izleyerek seçmenler doğru, iyi başkanlar seçebilir.

Göçmen kuşlar gruplar halinde uçarken, rüzgâra karşı en önde uçan yerini kendinden sonra gelen kuşa bırakarak en arkaya yerine geçiyor. İkinci durumundaki kuş başı çekiyor ve bu böyle sırayla devam ediyor.

Bazı kuralların neticesini görmek bana çok zevk verdiğinden hep birinci sınıftan sınıfımı almak isterdim. Sıra ile bir yere, sinemaya tiyatroya, yüzmeye giderken en öndeki giden iki öğrenci en arkaya geçerdi. Göçmen kuşlar örneğini uygulardım. Bir çocuk denemezse ileride başkan olup olamıyacağı nasıl belli olacak.

Öyle dernekler var ki ancak kâğıt üzerinde dernek olarak yürüyor. Aslında tek adam, bu bir dernek değildir. Adam diyorum zira çoğu başkanlar erkek oluyor.

İngiltere de Kent-Üniversitesi’nde çalışan sosyal psikolog Mark van Vugt ve aynı üniversiteden Brian Spisak’a göre tarihte gruplararası çatışmanın güç kullanarak çözüldüğünden erkeklerin dernek, parti, ülke başkanı seçiliyorlar. Kadın liderlerin ancak barış zamanı, dışa karşı sorunların yok olduğu zamanda seçilme şansları var.

O halde iyi bir lider tanımlaması çeşitli örgütler, ülkeler ve kültürlere göre değişmesi doğal olarak karşımıza çıkıyor. Almanya için öngörülen lider özellikleri Türkiye için gerekli olmıyabilir. Amerika savaştan hiç kurtulmadığı için hep şahin liderler seçmek zorundadır.

En doğrusu her grup, her dernek, her site, her ülke, her şehir kendi başkanının özelliklerini kendisi sınırlamalıdır. İyi lider yok, takipçilerine uygun lider var, dersek daha doğru bir tesbit yapmış oluruz.

Bir alman arkadaşım ne mutlu Türk Millet’ine Allah size Mustafa Kemal Atatürk gibi bir başkan verirken, bize Hitler’i verdi. Hitler yalnız kendi alman halkını değil, bütün Dünya’yı büyük bir felâkete sürükledi, demişti.

Mustafa Kemal Atatürk’ün iyi lider niteliklerini saymama gerek yok, şu anda siz sevgili okurlarıma bu satırları yazmamı ben ona borçluyum.

Bugün Türkiye’yi sıkıntıdan kurtaracak onun prensiplerini, söylemlerini bügüne uyarlayıp iyi anlamak olacaktır. Hatta bütün Dünya onu anlarsa düzlüğe çıkacaktır.

Bu satırlarımı yazdığım site adeta bir cennet gibi. Bu güzelliği, komşular arasında dayanışmayı gelmiş geçmiş derneğimizin yönetimlerine borçludur.

İdarecilikte diğer etkenleri konuma almadığım için örnek olarak bir tatil sitesi dernek başkanının iyi nitelikleri ile yazımı noktalamak istiyorum.

yonetim.jpgİyi bir dernek başkanı işçilerine iyi davranır, onları başkalarının yanında küçük düşürecek söz ve davranıştan kaçınır. Başladığı bir işi sonuna kadar yürütür. Komşularını, insan ilişkilerine açık olduğundan çok iyi tanır. Dinlemesini bilir, konuşacağı zamanı iyi seçer, dirseği hep halka değer. Gerek yönetim kurulu üyelerinin, gerek dernek üyelerinin mantıklı, yapılması mümkün görünen fikirlerini destekler ve icraata geçirir.  Kalıplara bağımlı değildir, anında idare eder ve karar alabilir.

Böyle bir dernek başkanının çalışkan, kuralları iyi uygulayan bir sayman sayesinde her zaman hesapları denetime hazır ve açıktır. Konumuz lider olmak, iyi bir liderin aranan nitelikleri … .

Ama başkanın iyi, doğru ve güzel yazabilen bir de iyi yazmana ihtiyacı vardır.Zamanı gelince başkanlığı bırakmadan önce prens veya prensesini hazırlamalıdır. Ki kendisinden sonra işler duraklamadan yürüsün.

Faydalı işler üreten bütün başkanlara başarılar diliyorum.

 

İlter Gözkaya-Holzhey

Emekli Öğretmen