ABD Yaptırımlarının Hedefi Yargıç İran’da Seçimi Kazanabilir 

ABD Yaptırımlarının Hedefi Yargıç İran’da Seçimi Kazanabilir 

ABONE OL
21:21 - 19/06/2021 21:21
ABD Yaptırımlarının Hedefi Yargıç İran’da Seçimi Kazanabilir 
0

BEĞENDİM

ABONE OL
Kaplan
Best

 

İranlılar, yeni cumhurbaşkanını seçmek üzere sandık başına gitti. Çok sayıda seçmenin ekonomik zorluklar ve aşırı muhafazakar rejimin boykot edilmesi çağrıları nedeniyle oy kullanmadığı sanılıyor. Seçimi ABD’nin yaptırımlar getirdiği aşırı muhafazakar yargıç İbrahim Reisi’nin kazanması bekleniyor.

Üst düzey yetkililer, giderek artan ekonomik ve sosyal baskılara, artan tüketici fiyatlarına, işsizliğe ve para birimindeki düşüşe verilen yanıta ilişkin bir referanduma dönüşen seçimlere katılımın yüksek olması çağrısında bulundu. Yarışı önde tamamlaması öngörülen yargı erki başkanı İbrahim Reisi, sandık başına gittikten sonra yaptığı açıklamada, “Siyasi görüşü olan herkesi oy kullanmaya çağırıyorum. İnsanlarımızın bazı sıkıntılardan kaynaklanan şikayetleri gerçek, ancak eğer seçimlerde oy kullanmama nedeni buysa bu doğru değil” dedi.

İran devlet televizyonu bazı kentlerde oy kullanmak için bekleyen seçmenlerin uzun kuyruklar oluşturduğunu gösterse de yarı resmi Fars haber ajansı, yerel saatle 19.30’a kadar 22 milyon seçmenin yani seçmenlerin yüzde 37’sinin oy kullandığını bildirdi. İçişleri Bakanlığı, oy kullanan seçmen sayısının doğrulanamadığını kaydetti.

İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, oy kullandıktan sonra Tahran’da yaptığı açıklamada İranlılar’ı sandık başına çağırdı; “Her oyun önemi var, gelin, oy atın, cumhurbaşkanınızı seçin” dedi.

60 yaşındaki İbrahim Reisi, Hasan Ruhani’den cumhurbaşkanlığı koltuğunu teslim almak için çıkılan yarışta güvenlik alanında şahin tavra sahip yetkililerin desteğini alıyor. Hamaney’e karşı sorumlu olan Ruhani, ikinci dört yıllık görev süresini tamamladığı için İran anayasası uyarınca üçüncü kez cumhurbaşkanlığına aday olamıyor.

Ayetullah Ali Hamaney de oyunu kullandıktan sonra seçmene sandığa gitme çağrısı yaptı.

Hamaney’in yakın müttefiki olan Reisi, İran Devrim Muhafızları Ordusu tarafından destekleniyor. Reisi, yıllar önce siyasi tutukluların idam edilmesinde oynadığı rol nedeniyle ABD’nin yaptırım uyguladığı İranlı yetkililer arasında yer alıyor.

Reisi’nin rakibi, ılımlı eski merkez bankası başkanı Abdülnasır Hemmati. Hemmati, seçimi aşırı muhafazakar bir adayın kazanmasının daha fazla yaptırım anlamına geleceğini söylüyor.

Tahran yakınlarında 52 yaşındaki kuaför Meryem, “sisteme olan güvenini yitirdiği” için oy kullanmadığını söyledi. Meryem, “Geçmişte her oy kullandığımda hayat standardımın iyileşeceğini umut ettim. Ancak ülkedeki en üst düzey yetkili işleri düzeltemeyip istifa etme cesaretini göstermeyince tüm umudumu yitirdim” dedi. İranlı seçmen, ‘en üst düzey yetkili’ sözüyle Ruhani’yi kastediyor. İran’ın güneyindeyse 32 yaşındaki Muhammed, hangi adayı tercih ettiği sorusuna, “Dürüst olmak gerekirse hiçbiri, ancak meclisteki temsilcimiz her şeyin düzelmesi için Reisi’ye oy vermemiz gerektiğini söylüyor” şeklinde konuşuyor.

Boykot çağrısı

İran’ın orta kesimlerindeki Yezd kentinden 58 yaşındaki Farzaneh, “Benim oyum İslam Cumhuriyeti’ne kocaman bir ‘hayır'” diyor. Farzaneh, devlet televizyonunda çıkan haberlerin aksine “oy kullanma merkezlerinin neredeyse boş” olduğunu söylüyor. 40 yaşındaki mühendis Muhammed de oy kullanmadığını çünkü sonuçların önceden belli olduğunu söylüyor. Muhammed, “Daha da önemlisi, eğer Reisi yolsuzluklarla mücadele konusunda ciddi olsaydı şimdiye kadar bu konuda bir şeyler yapardı” diyor.

1979 İslam Devrimi’nden bu yana öldürülen muhaliflerin ve siyasi tutukluların yakınlarının seçimi boykot çağrılarına rağmen ülkedeki yerleşik düzeni destekleyenlerin Reisi’ye oy vermesi bekleniyor.

İran’da 59 milyondan fazla kişi seçimlerde oy kullanmak için gerekli şartlara sahip. İran İçişleri Bakanlığı, oy kullanma merkezlerinde çok sayıda seçmenin sırada olması nedeniyle gece yarısına kadar sandığa gidebileceğini açıkladı. Sonuçların Cumartesi gün ortasında belli olması bekleniyor.

Seçimi Reisi’nin kazanması, Ruhani gibi pragmatik siyasetçilerin siyasi kariyerinin sonlanması anlamına gelebilir. Ruhani, eski ABD Başkanı Donald Trump’ın ABD’yi nükleer anlaşmadan çıkarması ve Batılı ülkelerle yakınlaşma çabalarını zora sokan yaptırım kararları almasıyla zayıflamaya başlamıştı.

Yeni yaptırımlar, 2018 yılında günde 2 milyon 800 bin varil olan petrol ihracatını 2020 yılında bazı aylarda 200 bin varile kadar düşürmüştü. İran’ın para birimi riyal, 2018’den bu yana yüzde 70 değer kaybetti.

Enflasyon oranının yüzde 39, işsizlik oranınınsa yüzde 11 olduğu ülkede, 2017 yılından bu yana yoksulluk ve siyasi kısıtlamalara karşı başlatılan bir dizi protesto nedeniyle zarar gören dini liderlerin güç kazanmak için yüksek oya ihtiyacı var.

Resmi kamuoyu yoklamaları, seçimlere katılım oranının yüzde 44’e kadar gerileyebileceğini ortaya koyuyor. 2017 yılındaysa bu oran yüzde 73,3’tü.

İran’ın dış siyaseti ve nükleer politikası konusunda son sözü cumhurbaşkanı değil, dini lider Hamaney söylüyor. Bu nedenle seçimi Reisi’nin kazanması, İran’ın 2015 nükleer anlaşmasını canlandırma ve yaptırımlardan kurtulma çabalarının sekteye uğrayacağı anlamına gelmiyor.

Ekonomik sıkıntılar

Uzmanlar, insan hakları ihlalleriyle suçlanan Reisi’nin aşırı muhafazakar bir yargıç olarak sicilinin Washington’u ve liberal İranlılar’ı kaygılandırabileceğini, bu durumun Başkan Joe Biden’ın insan haklarına verdiği özel önem göz önünde bulundurulduğunda daha çok öne çıktığını söylüyor.

Reisi, Hamaney tarafından 2019 yılında yargı erkinin başına atanmıştı. Washington, bu atamadan birkaç ay sonra Reisi’ye 1980’li yıllarda siyasi tutukluların idam edilmesinde ve 2009’daki sosyal çalkantıların bastırılmasında oynadığı rol nedeniyle yaptırım uygulamaya başlamıştı. İran toplu idamları hiçbir zaman kabul etmedi. Reisi de idamlarda oynadığı rol hakkında kamuoyunun önünde hiçbir açıklama yapmadı.

VOA tarafından geçilen ABD Yaptırımlarının Hedefi Yargıç İran’da Seçimi Kazanabilir  haberinde ha-ber.com editörlerinin hiçbir editoryal müdahalesi yoktur. ABD Yaptırımlarının Hedefi Yargıç İran’da Seçimi Kazanabilir  haberi web sayfamıza otomatik olarak VOA sitesinden geldiği şekliyle yer almaktadır. Bu alanda yer alan ABD Yaptırımlarının Hedefi Yargıç İran’da Seçimi Kazanabilir  haberinin hukuki muhatabı haberi geçen web siteleri ve ajanslardır.

Inal

En az 10 karakter gerekli
Gönderdiğiniz yorum moderasyon ekibi tarafından incelendikten sonra yayınlanacaktır.