0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

İran, Irak ve Lübnan’da başlayan sokak gösterileri dikkatleri bir kez daha Ortadoğu’ya çevirdi. Olayların birbirine yakın zamanlarda başlaması tesadüf mü yoksa dış müdahale mi var? VOA Türkçe bu soruyu Irak’ta yaşayan uzmanlara sordu.

Irak Kürt Bölgesi’nin başkenti Erbil’de bulunan Kürdistan Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü öğretim görevlisi Dr. Beyar Doski yaşananların, Amerika’nın İran siyasetinin yankısı olduğunu söyledi. Bağdat’ın Amerika ve İran arasında savaş alanına dönüştüğünü savunan Doski, “Bu Amerika’nın İran siyasetinin yankısıdır. İran ve Amerika’nın Bağdat’taki Savaşı’nın sonucudur. Bana göre yüzde 100 böyledir. Bağdat, İran ve Amerika arasındaki soğuk savaşın ve vekalet savaşının savaş alanıdır. Ondan daha önemlisi ise Bağdat’ta yaşananlar şunu ortaya çıkardı; Irak’ta Amerika ve İran’ın dahil olduğu siyasi sürecin bir sonucudur. Amerika’nın soğuk savaş ve çatışma siyaseti çok kritik ve endişe verici bir boyuta ulaştı” dedi.

Erbil’de bulunan Selahattin Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kamuran Mantık ise, olayların hem dış, hem iç yönlerinin bulunduğu görüşünde. Bölge ülkeleri hükümetlerinin yanlış müdahalesi sonucu olayların uluslararası boyut kazandığını savunan Mantık, “Bölgedeki bütün olayların uluslararası ve bölgesel yönleri vardır. İran ve Irak’taki olaylar da aynı şeyler oluyor. İki ülkenin iç durumlarından dolayı ayaklanma zemini vardır elbette. Buna rağmen bölgede İran’ın rolünün azaltılması amacıyla bölgesel ve uluslararası bir boyuta taşınmıştır. İran’ın üzerinden, domino etkisiyle ABD ile mücadele eden bölgesel ittifakların çözülmesini için çaba gösteriliyor. Örnek verecek olursak İran bölgede, Rusya ve Türkiye üçlü ittifakının bir ayağıdır. İran’da değişim yaşanır ve rejim yıkılırsa, bu üçlü ittifak son bulur. Başka bir anlamda ise Rusya’nın Avrasya hegemonyasının eski haline çekilmesi çabası var. Bunun için kademe kademe İran ve Irak içinde ve aynı zamanda Suriye içinde, İran askeri üsleri hedef alınıyor. İnsansız hava araçları yoluyla İran güçlerine saldırıyorlar ve İran’ın hegemonyasının azaltılması hedefleniyor” diye konuştu.

Olayların sadece yaşanan ülkeleri değil bütün bölgeyi etkileyeceğini savunan Mantık, “Bu olaylardan bütün Ortadoğu etkilenir. Bir taraftan üçlü ittifakın son bulmasına yol açacak. Bu bölgedeki siyasal sistemleri 90’lardan önceki seviyesine kadar zayıflatır ve güçsüzleştirir. Aynı zamanda ABD’nin bölgeye geri gelmesi anlamına geliyor. Bu da Kürtlerin lehindedir. Çünkü ABD’nin projesi, bölgede küçük hükümetlerle, federal yapıları yeniden inşa etmektir” dedi.

Doski ve Mantık gibi düşünmeyenler de var. 2009-2013 yıllara arasında yerel parlamentoda milletvekilliği yapan Siyasetçi Aso Kerim, dışarıdan müdahale olduğuna ihtimal vermiyor. Kerim, olayların aynı zaman diliminde ortaya çıkmasının dış müdahale anlamına gelmediğini söyleyerek, “Dışardan bir müdahale olduğunu sanmam. Doğrudur aynı zamanda ortaya çıktı ama Lübnan, Irak ve İran’daki protestolar dış müdahale sonucunda ortaya çıktığı anlamına gelmez. Protestoların iç sebepleri var. Ama diğer taraflar bunu kendi lehlerine çevirmek ve mutlaka kullanmak istiyorlar. Kanıtlar nedir? Protestocuların istekleri bunu kanıtıdır. Protestocuların ekonomik ve sosyal istekleri var. Hizmet ve iş imkanları talep ediyorlar. Aynı zamanda yolsuzlukla mücadele talep ediyorlar. Ama İran ve Irak’ta hükümet protestoculara karşı şiddet kullandı, bunu üzerine talepler değişti. Sloganlar siyasi yönde değişti” şeklinde konuştu.

Kürt bölgesinin her iki ülkede yaşanan olaylardan etkileneceğini ifade eden Kerim şöyle devam etti:” Olaylar İran ya da Irak’ta çıksa da Kürtler olumlu ya da olumsuz etkilenir. Çünkü Kürtler bu devletlerin bir parçasıdırlar. Bunu için istikrarın bozulmasından ya da şiddetten ve şiddete yönelik tepkilerden IKBY de etkilenir. İran’da da aynı şekilde etkisi olur. Ama bunu da söylemek gerekir, Irak’taki protestolar tüm ülkeyi değil, daha çok Şii vilayetleri kapsamıştır. Sünniler daha az katılmışlar. Kürtler’in çok azı protestocularla beraber hareket etmişlerdir. Kürtler daha fazla gözlemcidir. İran’da durum daha farklıdır. Ekonomik nedenlerle durum daha gergin olsa da, siyasi yönden Kürt halkı daha fazla zulüm görüyor. Bu nedenle Kürdistan halkının bir bölümü sokaklara döküldü. Sine, Mariwan, Sakız kentlerinde protestolar oldu ama diğer bölgeleri kapsamadı.”

Amerika’nın Sesi tarafından geçilen tüm haberlerde ha-ber.com editörlerinin hiçbir editoryal müdahalesi yoktur. Haberler web sayfamızda otomatik olarak haber sitelerinden geldiği şekliyle yer almaktadır. Bu alanda yer alan haberlerin hepsinin hukuki muhatabı haberi geçen web siteleri ve ajanslardır.