Didim, çağdaş bir turizm kenti olma yolunda. Kültürel etkinliklere bu nedenle çok önem veren bir belediyesi ve başkanı var. İlçenin Hayri Kandemir gibi aydın insanları bu çalışmaları destekliyor, Taci Erbaş, emlak ofisi işverenler sponsor olarak görev alıyor. Didim-Altıkum 7. Yazarlar Festivali’de bu etkinliklerden biri.
Dünyaca tanınmış bir ressamınız olduğunu biliyor, Berlin’de sergilerini hiç kaçırmıyordum. Cumhuriyet Gazetesinde yazılarını ilgiyle okuyordum. Cesaretini, politik duruşlarını ve açık ifadelerini takdir ediyordum.
Aslında Bedri Baykam’ı görüp okurlarıma sağlığının yerinde olduğunu haber vermek amacıyla bu etkinliğe katıldım. Açıkçası yazdığı kitapların bu kadar çok olduğunu bilmiyordum, yirmi kitap. Üretken bir sanatçının çok yönlü becerili olduğunu şu anda okuduğum kitabı Harika Çocuk’ta öğrendim.
Bedri Baykam 1957 yılında Ankara’da doğdu. Yani daha elli yaşında, biyografi yazma yaşı olarak çok genç diye düşünürdüm. Kitabı okurken fikrim değişti. Geç bile kalmış, zira harika çocuklara ve ailelerine örnek olacak bir yaşam. Üstün zekâ bir yönde olabilir, çok yönlü olabilir. Üstün zekâlı, becerikli çocuklar erken tanınıp doğru yönlendirilmezse davranış bozuklukları olabileceğini sık sık yazılarımda dile getiriyorum. Konumda derinleşmeden velilere tekrar hatırlatmakta fayda var. Diğer Avrupa ülkelerinde ve Türkiye’de durumu bilmiyorum. Ama Almanya’da çok sağlıklı zekâ ve beceri testleri var. Çocuğunuza davranış bozukluğu teşhisi konmuşsa mutlaka test uygulatın. Destekleme için Bedri Baykam gibi binbir zorlukla başarmaz, yük yalnız aileye kalmaz. Bildiğim kadarı ile devlet ve vakıflar üstün zekâ ve becerikli çocuklara burs veriyor.
Kitabı okurken ailenin çok büyük çaba ve özveri ile desteklediği görülüyor. Burada çocuk yetiştirmede ailenin rolü tekrar ortaya çıkıyor. Harika Çocuk altı yaşında Ankara, Bern ve Cenevre’de ilk eserlerini sergiledi. 1960’lı yıllarda Avrupa ve Amerika’da birçok sanat merkezinde sürekli sergiler açtı, büyük bir ilgi gördü.
Sanata olan ilgisini ciddiye alan ailesi ve akrabaları vardı. Babası Suphi Baykam’ın politikada aktif olması, hatta İsmet İnönü’nün sağ kolu olması zaman zaman yanlış anlaşılmalara sebep oldu. Yurtdışında harika çocuk derecesi alan Bedri, Türkiye’de bu vasfı uzmanlardan alamadığı için devlet desteği görmedi. Aile kendi imkânlarıyla yurtdışı sergilerini organize ediyordu.
Resim yapma becerisi olan öğrencilerimi ressam Hanife Yeter’e gönderirdim. O da ailelere benzer tavsiyede bulunuyordu. Çok küçük yaşta küçük Bedri’nin resim dersi almaması beni biraz şaşırttı. Resim dersi yerine resim yapma ortamı yaratılıp, çizimlerini hür yapması sağlanıyor.
Otobiyografi yazılmaya 1995 yılında başlanmış. 1997 yılında ilk romanı Kemik’i olgun yetişkinler için yazmak üzere dört sene ara verilip, 2006 yılında tamamlanmış.
Yaşamından kesitlerle çok açık bir ifade okura sunuluyor. Okurken harika çocuğa gülüyor, onunla konuşuyor insan. Çok içten duygular hissediyor okur.
Kitap belge ve fotoğraflarla oldukça görsel olduğundan sıkılmadan okunuyor.
Bu birinci cilt tam 558 sayfa. Çok etraflı tarih, sanat, aile ilişkileri, davranış psikolojisi, cinsel, felsefe ve spor konularını içeriyor. Ailesinin tutumu tüm üstün zekâlı, hünerli çocuklara ve ailelerine örnek olacaktır. Türkiye’nin en tanınmış sanatçısı sınırları aşan becerisini okumakla dünya ve Türkiye tarihi, politikası ile birlikte öğrenmiş, hatırlamış olacak okur.
Türkiye harika çocuk sayesinde dev bir uluslararası propaganda ile tanıtım fırsatı buldu. Üç kıtadan büyük ses getirdi. Her gittiği kentte eleştirmen ve sanat tarihçilerinden övgüler aldı.
iltergh-12-09-b.jpg
Otobiyografi 1980 yılına kadar yaşamı anlatıyor. İkinci cilt Sonsuz Okyanus’u o gün stantta almadığıma, eve gelir gelmez pişman oldum. Harika çocuğa sanat tutkusu aşılayan sanatçı Kayıhan Keskinok hep yanında oldu. İlk sergisinde 1963 yılında İsmet İnönü çok anlamlı şöyle yazıyor: “Bedri Baykam’ın tablolarını hayranlıkla seyrettik. Mânâlarını kavramaya çalıştık. Duygularımızı toplamaya çalışarak Bedri’nin gelişmesine nasıl yararlı olacağımızı değil, herhalde gelişmesine aksi tesir etmemeye nasıl muvaffak (başarılı) olacağımızı düşünerek ayrıldık.”
Övgüler şöyle devam ediyor: “İnsan zekâsının harikalar yaratabileceğine en iyi ve güzel örnek de altı yaşındaki Bedri Baykam’ın eserleridir.”
“Türk sanat dehasının doğuşunu görmekle iftihar ve gurur duyuyorum.”
Dış basında resmin Mozart’ı olarak geçiyor. Müzik derslerinde küçük Mozart’ı çok zevkle konu ederdim. Resim derslerinde de küçük Bedri’den bahsetmekte ben emekli öğretmen olduğum için geç kaldım. Ama genç meslektaşlarım bunu ele alabilirler. Yapılacak iş, çocuk kitap yazarlarımız çocuklara uyarlayacak kitap yazmalıdır. Bu kitap esas kaynak olacağı için ihmal edilmiş bir harika hikâye öğrencilere örnek olabilir.
Bedri Baykam 1975 yılında İstanbul Fransız Lisesini bitirdikten sonra Paris’e gitti. Sorbonne Üniversitesi’nde işletme ve ekonomi tahsili, L’Actorat adlı özel okulda aktörlük tahsili yaptı. 1980 yılında Amerika’ya gitti, 1987 yılına kadar orada resim ve sinema öğrenimi yanında çok sayıda sergiler açtı.
Böylesine samimi, detaylı ve açık otobiyografi ilk defa okudum.
“İnsana yapılan yatırım en önemlisidir.” [Suphi Baykam]
İkinci cilt biyografisini okuduktan sonra yazıya devam edeceğim.
İyi okumalar!
İlter Gözkaya – Holzhey
Emekli Öğretmen
Not: Lütfen, bu yazıyı tanıdığınız çocuk kitabı yazarlarına iletiniz.
Kitap tanıtımı: Harika Çocuk, Piramid Film Prodüksiyon Yapımcılık ve Yayıncılık Tic.Ltd.Şti
ISBN: 975-8554-16-6
