News
Turizm sektöründe çalışan kalifiyeli Türk vatandaşlarının, turizm sektörünün mevsimlik ve ücretlerin çok düşük olması nedeniyle sektörden kaçması nedeniyle turizmi çoğunluğu kaçak olmak üzere yabancı çalışanlar ayakta tutuyor.
Sürekli krizlerle boğuşan Türk turizmi Rus uçağının Suriye’de düşürülmesinden sonra en büyük ve en uzun krizini yaşadı. Rusya Devlet Başkanı Putin’in Rus vatandaşlarının Türkiye’ye ziyaretini yasaklamasından sonra yaşanan krizde ilk etkilenenler ise çalışanlar oldu.
Sektördeki kalifiyeli elemanlar işten atılınca bir kısmı yaşamlarını sürdürmek için başka sektörlere kayarken bazıları da ailelerinin yanına, memleketlerine dönmek zorunda kaldı.
Türkiye ile Rusya arasında yaşanan krizin iki ülke liderleri arasında giderilmesiyle Rus turistler, fiyatlarında iyice düşmesiyle yeniden Türkiye’ye gelmeye başladı.
Geçen yıl turizmde kriz atlatılırken bu kez de otellerde kalifiyeli eleman sıkıntısı ortaya çıktı. Düşük ücret ve uzun süreli çalışma koşulları nedeniyle çalışan kalifiyeli çalışanlar bir daha turizme dönmedi.
Bunun üzerine turizm sektörü yabancı işçilere yöneldi. Yasal düzenlemeler yapılarak başta Ukrayna, Rusya, Özbekistan ve Kırgızistan olmak üzere birçok ülkeden yabancı, turizm sektöründe Türk işçisinin yerini almaya başladı.
Profesyonel Otel Yöneticileri Derneği (POYD) Başkanı Ülkay Atmaca turizm sektöründe Türkiye’de 1,1 milyon, Antalya’da ise 230-250 bin arasında çalışan olduğunu söyledi.
Antalya’da Bakanlık belgeli 407 adet beş yıldızlı otel bulunduğunu ifade eden Atmaca, son yıllarda bu tesislerde yabancı çalışan sayısının arttığına dikkat çekti.
Yabancıların genellikle 5 aylık süreli çalışma için geldiğini ifade eden Atmaca, kat temizliği, meydancı, mutfak ve bulaşıkçı olarak çalışacak Türk vatandaşı bulmakta zorlandıklarını kaydetti.
Antalya’da turizm sektöründe yabancı çalışan sayısının bir hayli fazla olduğuna dikkat çeken Ülkay Atmaca, şunları kaydetti.
”Sektörde genellikle Kırgız, Özbek, Rus ve Ukrayna ile Güney Amerika ülke vatandaşları yoğunlukta. Yabancı çalışanlar genellikle şov yani animasyon alanlarında çalışıyor. Sektörde beyaz yakalı yönetici kadrolarında çalışan sayısı fazla. Alt kademede mutfakta, kat hizmetlerinde sıkıntı var. Turizm sezonun kısa ve asgari ücretin de düşük olması nedeniyle yerli vatandaş sektörü tercih etmiyor.”
Antalya’ya en fazla Rusların gelmesi nedeniyle yabancı çalışanların dil konusunda avantajları olduğunu ifade eden Atmaca, Antalya’ya yılsonu itibariyle 5,5-6 milyon Rus vatandaşının ziyaret etmesinin beklendiğini anımsattı
Filipinli ve diğer uzak Doğu ülke vatandaşlarının sayısının da arttığını anlatan Atmaca, yerli personel çalıştırılması için teşviklerin artırılmasını ve turizmin 12 aya yayılmasını istedi. Ülkay Atmaca şöyle devam etti.
”Tesislerde yerli personel çalıştırmak için öncelikle kışın Sosyal güvenlik primlerinde indirim ve vergi muafiyetleri sağlanmalı. Eğitimle personel sayısını artırmalıyız. Turizm fakültelerinden mezun olanların yüzde 0’ı sektörden kaçıyor. Turizm Meslek Liseleri ve Meslek Yüksek Okullarında ise kontenjanlar azaltılmış. Bazı bölümler kapatılmış.”
Antalya’nın tanınmış otellerin birinde üst düzey yönetici olarak görev yapan ve kimliğinin saklı kalmasını isteyen turizmci de Türk turizminin ‘yabancı çalışanlar’ sayesinde devam ettiğini söyledi.
Konaklama alanında yasal olarak 5 yerli çalışana karşı 1 yabancı işçi çalıştırabildiğine dikkat çeken 29 yıllık turizmci, otellerin bu kotayı dolduramadığını belirtti.
Türk vatandaşlarının bulaşıkçı, temizlik, mutfak, kat görevlisi gibi hizmetlerde çalışmak istemediğini anlatan üst düzey otel yöneticisi, ”Otellerde, tur operatörlerinde ve animasyon şirketlerinde 7 bine yakın yabancı çalışıyor” dedi.
Yabancı çalışanların sigorta ve diğer vergi türlerinin 1,5-2 kat artırıldığını, bunun da sektörde kayıt dışı çalışan yabancı sayısını artırdığına dikkat çeken turizmci, şöyle devam etti.
”Küçük otellerde, pansiyonlarda, eğlence iş yerlerinde ve restoranlarda kayıt dışı çalışan yabancı sayısı çok fazla. Buralarda yabancılar gece çalıştırılıyor. Gece işyerleri denetlenmiyor.”
Kayıt dışı çalışan ve yabancı işçi getiren istihdam ofislerinin de sayılarının arttığına dikkat çeken turizmci, şöyle devam etti.
”Asıl sorun kayıt dışı faaliyette bulunan istihdam büroları. Bunlar çantacı olarak anılıyor. Emekli polis, emekli bekçi, öğretmen, emekli maliyeci ve animatörler ile kamu kurumlarından emekli olan bazıları istihdam ofisi kurarak kayıt dışı çalışıyor.”
Türk vatandaşlarının turizmde 5 aylık sezon için çalışmak istemediğine vurgu yapan turizmci, şöyle devam etti.
”Sektörde işsizlik oranı yüksek. Kırgızlar 5-6 aylık süre çalışacağını bilerek Türkiye’ye geliyor. Kalifiyeli eleman sayısı da azalıyor. Üniversitelerin turizm fakültelerinde, meslek yüksek okullarında aşçılık bölümü dışında bölümler kapatılmış. Sektörün en büyük yarası personel. Kalifiyeli eleman bulmakta sektör zorlanıyor. Stajyerler okulları bitince en yüksek sezonda tesislerden ayrılıyor. Artık turizm sektörü tercih edilmiyor. Turizm Meslek Yüksek Okullarına ilgi gösterilmiyor. Turizm okulları neden kapanıyor? Türki Cumhuriyetlerinden gelen yabancılar Kırgız ve Kazak vatandaşları olmasa turizm sektörü darbe alır.”
Konaklama tesislerinin 12 ay çalışmadığını anlatan turizm yöneticisi, yabancıların kayıt dışılığı önlemek için bunlara ödenen ücretlerin de Türk çalışanlarının almış olduğu asgari ücret düzeyine göre ayarlanması gerektiğini sözlerine ekledi.
Merkezi Antalya’da bulunan Turizm İşçileri Sendikası Başkanı Ümit Akduman ise otellerde kaçak yabancı işçi sayısının giderek arttığına dikkat çekti.
Devletin kaçak yabancı işçi çalıştırılmasını örtülü olarak desteklediğini öne süren Akduman, ”Geçen yıl 5-6 otelde yabancı işçi çalıştırılırken bu yıl otel sayılarının 50-60’a ulaştığını duyuyoruz” dedi.
Özellikle Kırgızistan’dan 5 aylık kısa süreliğine çalıştırılmak üzere sahte istihdam büroları tarafından getirilen Kırgız asıllı çalışanlara çok düşük ücret verildiğini iddia eden Ümit Akduman, şöyle devam etti.
”Yasal olmayan birçok firma Türkiye’de otellerde çalıştırılmak üzere Kırgızistan’dan insan getiriyor. Dil bilmez, yol bilmez bu yabancıların sayısı bu yıl daha da arttı. Dün 5-6 otelde yabancı çalıştırılırken bu yıl bu sayı daha da arttı. Kaçak çalışan yabancı sayısı bu hızla artarak devam ederse bizim vatandaşlarımız da iş bulamayacak duruma gelecek. Kırgız asıllı kaçak yabancılara ortalama 250-300 dolar ücret veriliyor. 5 aylık süre sonunda bazı firmalarda 300 dolara anlaştıklarına 250 dolar veriyor. Uçak dönüş biletini almış, ülkesine dönmek zorunda kalan yabancı çalışanlar da bu ücreti kabul etmek zorunda kalıyor.”
Korsan yabancı istihdam ofislerinin arttığına dikkat çeken Turizm İşçileri Sendikası Başkanı Ümit Akduman, ”Kaçak yabancı işçilerle ilgili denetim yok. Oteller ve otellerin lojmanları denetlenmiyor. Kaçak yabancı işçi çalıştıran birçok ünlü oteller de var” dedi.
Turizm sektör temsilcilerinin, sık sık (Kalifiyeli eleman bulamıyoruz. Türk vatandaşları iş beğenmiyor) iddialarını da değerlendiren Akduman, işverenlerin kamuoyunu yanılttıklarını kaydetti. Ümit Akduman, şöyle konuştu.
”Türk vatandaşı garson olarak çalışmak istemiyormuş, bulaşıkçı olarak çalışmak istemiyormuş, yok iş beğenmiyormuş. Turizm işvereni alımlarda en az 3-4 yabancı dil ve -2-3 yıl deneyim istiyor. Ama bu yetenekleri olanlara da asgari ücret veriyor. Vasıfsız işçiye de asgari ücret veriyor. Vatandaş yabancı dil öğrenmek için zaman ve emek harcıyor, para harcıyor. 3-4 yabancı dil bildikten sonra niye asgari ücretle çalışsın. Kalifiyeli elemana istediği ücreti versinler, bizim vatandaşımız nasıl çalışır o zaman görelim.”
SEZON SONU SIKINTILAR ARTAR
Ümit Akduman sezon sonu yaklaşırken süreleri dolan başta Kırgızlar olmak üzere yabancı çalışanlar ile istihdam ofisi firmaları arasında ödemeler konusunda sıkıntılar yaşanabileceği uyarısında bulundu.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından iki yılda bir yayımlanan Uluslararası Göç İstatistikleri 2018 yılı rakamlarına göre, Türkiye’ye göç edenlerin sayısı bir önceki yıla göre yüzde 23,8 artarak 577 bin 457 kişi oldu. Türkiye’ye göç eden bu nüfusun yüzde 52,7’sini erkek, yüzde 47,3’ünü ise kadınlar oluşturdu.
TÜRKİYE’YE EN FAZLA 25-29 YAŞ GRUBUNDAKİ NÜFUS GÖÇ ETTİ
Türkiye’ye 2018 yılında göç edenlerin yaş gruplarına göre, yüzde 11,9 ile 25-29 yaş grubu, yüzde 11,5 ile 20-24 ve yüzde 10,3 ile 30-34 yaş grubu izledi.
Türkiye’ye 2018 yılında göç edenlerin illere göre dağılımında ilk sırayı İstanbul aldı. İstanbul’a 201 bin 957 kişi göç etti. İstanbul’u sırasıyla 71 bin 337 kişi ile Ankara, 36 bin 674 kişi ile Antalya, 22 bin 660 kişi ile
Türkiye’ye göç eden yabancı nüfusun yüzde 23,6’sını Irak vatandaşları oluştururken bunu sırasıyla yüzde 9,6 ile Afganistan, yüzde 8,4 ile Suriye, yüzde 7,5 ile Türkmenistan ve yüzde 6,8 ile İran vatandaşları izledi.
Göç İdaresi İşleri Genel Müdürlüğü istatistiklerine göre, Türkiye’de ikamet izni alan yabancı sayısı 2018 yılında 856 bin 470 olarak gerçekleşti. 2019 yılında bu sayısı 1 milyon 65 bin 446’ya ulaştı.
Göç İdaresi İşleri Genel Müdürlüğü’ne göre Antalya’da 108 bin 637 ikamet izni bulunan yabancı yaşıyor.
2018 yılında Türkiye’de ikamet izni bulunan yabancıların ülkelere göre dağılımında ilk sırayı Irak vatandaşları aldı. Türkiye’de ikamet izni bulunan ilk 10 ülke şöyle:
Göç İşleri İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından 2018 yılında Çalışma izni verilen yabancıların ülkelerine göre dağılımında ise Suriye ilk sırada bulunuyor. Çalışma izni verilen yabancıların dağılımı şöyle.
TUİK’in 2017 yılı rakamlarına göre, Antalya’da yaşayan yabancılar arasında ilk sırayı Rus vatandaşları alıyor. Bu ülkeyi sırasıyla, Alman, Kırgızistan, Ukrayna, Kazakistan, İran, Azerbaycan, Irak, Gürcistan ve Özbekistan vatandaşları izliyor.
ALMANYA
Az önceABD
Az önceABD
Az önceABD
Az önceDÜNYA
Az önceDÜNYA
5 dakika önceALMANYA
1 saat önce
1 ITB Berlin’de Dünya Turizmci Kadınlar Günü kutlandı 
2 Yabancı turistlerin yüzde 57’si ödemelerini kartla yapmayı tercih ediyor 
3 Kar kalınlığının 135 santimetreyi bulduğu Palandöken’de oteller marta dolu giriyor 
4 İzmir’in hazineleri kazılarla gün yüzüne çıkarılıyor 
5 İİBF dağıtılmadı ama Fen-Edebiyat Fakültesi ikiye bölündü 
