0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

“Türkçe’nin yardımcı fiilleri de varmış?” diye soranlarınız olabilir. Giriş tümcemizin yüklemine bakmanız sorunuzun yanıtını verecektir size.

Evet! Dilimizde de yardımcı fiiller vardır.

Bunlar dört tanedirler. Bilmek, kalmak, vermek ve yazmak fiilleri dilimizin yardımcı fiilleridirler. Bu fiiller fiil kök ya da gövdelerine ulanarak onlara yeni bir anlam kazandırırlar.

Onları bir örnek fiile ulayarak konuyu daha anlaşılır duruma getirelim.

Uyuyabilmek, uyuyakalmak, uyuyuvermek, uyuyayazmak.

Bilmekle fiile güç yeterliliği anlamı katılır. Bu nedenle bilmek yardımcı fiiliyle yapılan fiillere yeterlililik fiilleri denir. Bilmek fiili; fiillerin kök ya da gövdelerine, ses uyumuna göre değişen -e ekinden sonra getirilir: Uyu+y+a+bilmek. Buradaki y, iki sesli arasına girmesi kural olan kaynaştırma harfidir.

Kalmakla fiil süreklilik anlamı kazanır. Bu fiille yapılan fiillere süreklilik fiilleri denir. Bu fiil de, bilmek fiilinde olduğu gibi, fiil kök ya da gövdelerine ses uyumuna göre değişen, -e ekinden sonra getirilir: uyu+y+a+kalmak.

Vermek fiili sonuna geldiği fiile çabukluk anlamı katar. Bu fiille yapılan fiillere tezlik fiilleri denir. Vermek; fiil kök Ya da gövdesine, ses uyumuna göre değişen, -i ekinden sonra gelir: Uyu+y+u+vermek.

Yazmaksa fiile olmaya az kalmak anlamı kazandırır. O nedenle bu fiille yapılan fillere de yaklaşma fiilleri denir. Fiilin anlattığı iş, oluş ya davranış olamamıştır, olmasına çok az kalmıştır. Burada fiilden sonra ve yardımcı fiilden önce kullanılan ek; ses uyumuna göre değişen, -e ekidir: uyu+y+a+yazmak.

Bilmek fiiliyle yapılan fiillerin olumsuz çekimleri yapılırken yardımcı fiil kullanılmaz.

Yapabilmek örnek fiiliyle açıklayalım. Fiilin şimdiki zamanının olumlu çekimi, birinci tekil kişi için, “yapabiliyorum”dur. Olumsuz biçimi ise “yapamıyorum” olarak yapılır. Görüleceği gibi olumsuz biçimde yardımcı fiil kullanılmamıştır.

Diğer fiiller, olumsuz biçimde de, kullanılırlar.

Hasan Arslan
Türkçe Öğretmeni