0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Gazeteci ve aktivistler, Taliban’ın Facebook’a erişimi engelleme planlarını Afganistan’da ifade özgürlüğünü kısıtlamaya ve eleştirileri susturmaya yönelik yeni bir girişim olarak tanımlıyor.

Plan, Taliban’ın Telekomünikasyon ve Bilgi Teknolojileri Bakan Vekili Necibullah Hakkani tarafından duyuruldu.

Afgan haber yayıncısı TOLO News’e verdiği mülakatta Hakkani, bakanlığının Afganistan’da Facebook’a erişimi “kısıtlamak ya da engellemek” için bir politika hazırladığını söyledi.

Sosyal medya platformunun engellenmesinin “ulusun çıkarına” olduğunu söyleyen Hakkani, Afgan gençlerinin Facebook’u “olumlu bir şekilde” kullanamayacak kadar eğitimsiz olması nedeniyle bu platformu kullanmanın “zaman ve para kaybı” olduğunu da sözlerine ekledi.

Ancak Afgan gazeteciler ve aktivistler bu planı, ifade ve medya özgürlüğünü daha da kısıtlamaya yönelik bir girişim olarak görüyor.

Adının açıklanmasını istemeyen bir gazeteci, planlanan uygulamanın Taliban’ın “baskıcı kısıtlamalarının” bir devamı olduğunu söyledi. Kabil’de görev yapan gazeteci, “Taliban, Facebook’u engelleyerek gazetecilerin haber ve bilgi paylaşımını sınırlamak, aktivistleri ve hükümeti eleştirenleri susturmak istiyor” dedi.

Sosyal medya üzerindeki kısıtlamaların olumsuz etkileri olacağını kaydeden gazeteci, ülke genelinde haberlerin halihazırda sansürlendiği bir ortamda birçok kişinin bilgi almak için Facebook’a yöneldiğini söyledi.

Basın özgürlüğü grubu Gazetecileri Koruma Komitesi yaptığı açıklamada, Taliban’ın planının “ülkedeki serbest bilgi akışını daha da engelleyeceğini” vurguladı.

Çevrimiçi istatistik veri tabanı Statista’ya göre Afganistan’da 3,15 milyon aktif sosyal medya kullanıcısı bulunuyor. Facebook, Afganistan’daki en popüler sosyal medya platformlarından biri. Taliban’ın 2021’de yönetimi ele geçirmesinden bu yana sosyal medya platformları, başta gazeteciler tarafından olmak üzere bilgi paylaşmak için giderek daha fazla kullanılıyor.

Facebook ayrıca yüzlerce haber kuruluşunun kapatılmasıyla ortaya çıkan boşluğu da dolduruyor. Medya izleme örgütü Sınır Tanımayan Gazeteciler, 2021’den bu yana yüzlerce medya kuruluşunun kapandığını ve Taliban’ın ülkedeki bağımsız medyaya baskıcı kısıtlamalar getirdiğini söyledi.

Bu kısıtlamalar arasında VOA, kardeş haber ağı Özgür Avrupa Radyosu / Radyo Özgürlük (RFE/RL) ve BBC dahil sınır ötesi medyaya yönelik yasaklar da yer alıyor. Medyaya yönelik talimatlar da yayınlayan Taliban, haber kuruluşlarına ve gazetecilere, içerik hazırlarken ve olayları haberleştirirken yetkililerle koordinasyon içinde olmalarını emretti.

Taliban sosyal medyayı engelleyebilir mi?

Bilgi teknolojileri uzmanı Pervaiz Dostiyar, Facebook’u kısıtlamanın ya da engellemenin teknik olarak mümkün olduğunu söyledi. Dostiyar, platformun Çin ve İran’da yasak olduğunu hatırlattı.

Dostiyar, “Ancak Facebook’u yasaklamak zor çünkü platforma erişmenin VPN ya da sanal özel ağ kullanmak gibi yolları her zaman mevcut” diye ekledi.

Taliban, X ve WhatsApp dahil bazı sosyal medya platformlarında geniş bir varlığa sahip.

Kabil Üniversitesi’nde geçmişte gazetecilik dersleri veren Afganistan Gazetecileri Destekleme Örgütü Başkanı Hamid Obaidi, VOA’ya yaptığı açıklamada, Taliban’ın sosyal medyayı “propagandaları” için ana kanal olarak kullandığını, ancak şimdi bunu başkaları için kısıtlamak istediğini söyledi.

Facebook, Instagram ve WhatsApp’ın çatı kuruluşu Meta, Taliban’ın hesaplarını kapatmıştı.

Fransız haber ajansı Agence France-Presse, Meta’nın “Taliban” ya da “Afganistan İslam Emirliği” etiketli hesapları ve devlet tarafından işletilen iki medya grubunu nasıl kapattığına ilişkin haberler yapmıştı. Meta, Taliban’ı bir “terör örgütü” olarak listeleyen ABD yasalarına uymak için hareket ettiğini bildirmişti.

Afganistan’da hakları korumak için mücadele edenler de bu platformlarda varlıklarını sürdürüyor.

Şu anda Almanya’da yaşayan Hamid Obaidi, “Aktivistler Taliban’a karşı mücadelelerinde sosyal medyayı kullanıyor. Kendilerine karşı yapılan protestoları kısıtlamaya çalışıyorlar” diyor.

ABD’de yaşayan Afgan kadın hakları savunucusu Rahela Kaveer, VOA’ya yaptığı açıklamada, Taliban’ın önerisinin, grubun herhangi bir bilginin paylaşılmasından korktuğunu gösterdiğini söyledi.

Kaveer, “Afganistan’da kadınlara karşı işledikleri suçlara karşı yükselen sesleri susturmak istiyorlar” dedi.

İnsan Hakları İzleme Örgütü, Taliban’ın Afganistan’da “kadın ve kız çocuklarının haklarını sistematik olarak ihlal ettiğini” tespit etmişti.

Afganistan’da kadınların ortaokul ve liseye gitmeleri ve üniversite eğitimi almaları, çalışmaları, yanlarında yakın bir erkek akrabaları olmadan uzun mesafelere seyahat etmeleri engelleniyor; hatta halka açık parklara ve spor salonlarına gitmeleri bile yasaklanıyor.

Taliban’ın yönetimi ele geçirmesinden bu yana kadın aktivistler, mesajlarını Afgan kamuoyuna ve uluslararası toplumlara iletmek için genellikle sosyal medyayı kullanarak baskıcı önlemleri protesto etti.

Kaveer, “İnsanların ve dünyanın Afganistan’daki kadınların durumunu bilmesini istemiyorlar” diyor.

Planlanan Facebook yasağı hakkında daha fazla ayrıntı verilmedi. Planın ne zaman gözden geçirileceği veya yürürlüğe gireceği belli değil.

VOA Afgan Servisi’nden Ehsanullah Aruobzai ve Lina Rozbih bu haberin hazırlanmasına katkıda bulundu. Haber ilk olarak VOA Afgan Servisi tarafından yayınlandı.

VOA tarafından geçilen Taliban’ın Facebook’a erişimi engelleme planı muhalifleri susturma girişimi olarak değerlendiriliyor haberinde ha-ber.com editörlerinin hiçbir editoryal müdahalesi yoktur. Taliban’ın Facebook’a erişimi engelleme planı muhalifleri susturma girişimi olarak değerlendiriliyor haberi web sayfamıza otomatik olarak VOA sitesinden geldiği şekliyle yer almaktadır. Bu alanda yer alan Taliban’ın Facebook’a erişimi engelleme planı muhalifleri susturma girişimi olarak değerlendiriliyor haberinin hukuki muhatabı haberi geçen web siteleri ve ajanslardır.