0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Savaş tamtamları bu kez küresel ekonomide çalıyor. Kavganın nedeni 15 trilyon dolarlık pasta! Brezilya ‘uluslararası kur savaşı’ uyarısı yaptı. Döviz kurları konusunda yeni küresel anlaşma çağrısı yapılıyor.

Dünyada yine savaş tamtamları duyulmaya başladı. Ancak bu seferki savaş, diğerlerinden oldukça farklı. Cephesi küresel ekonomi, silahları ise top ya da tüfek değil para birimleri. Yani kısa bir süre önce konulan adıyla kur savaşları.

Bu savaşın bir tarafında küresel ekonomide sesini yükseltmeye başlayan gelişmekte olan ülkeler, diğer tarafında ise gelişmiş ekonomiler var. Sebebi ise gelişmekte olan ülkelerin ihraç ettiği mallarda fiyat avantajı elde etmek için para birimlerinin güçlenmesine izin vermemesi. Bu durum ekonomilerini canlandırmaya çalışan ABD ve euro bölgesi ülkelerinde ciddi rahatsızlıklar yaratıyor.

Çıkmasından korkulan savaşın isim babası Brezilya’dan. Maliye Bakanı Guido Mantega’nın dünyada kur savaşının çıkabileceği yönündeki uyarısı, uzunca bir süredir var olan ancak adı konulmayan bir gerilimin de vücut bulması olarak görülüyor.

Saflar netleşiyor. Pekin yönetimi yıllardır yuanı dolar karşısında sabit tutuyor. Zira ABD ve Çin arasında uzun yıllardır yaşanan yuan tartışması özellikle son bir yıldır iyice alevlendi. ABD yönetimi yuanın dolar karşısında daha fazla değer kazanmasını isterken, Çin yuanın değerlenmesinin ihracat dengelerini sarsacağı gerekçesiyle buna izin vermiyor. Konu artık ekonomiden çıkarak, diplomasi boyutuna taşınmış durumda.

Japonya da kısa bir süre önce kur tartışmalarına müdahil oldu. Japonya yenin dolar karşısında yükselmesinin ardından, piyasalara altı yıl sonra ilk kez doğrudan müdahalede bulundu.

Yine Asya’da, Güney Kore, para birimi wonun dolar karşısında son beş ayın zirvesini görmesinin ardından, ülkeye giren fon akışının denetimlerini sıkılaştırdı. Bazı işlemciler, Kore Merkez Bankası’nın Asya’daki işlemlerde won satışı gerçekleştirdiğini de söyledi.

Kur savaşı uyarısının geldiği Brezilya ise realdeki değer artışının önüne geçebilmek için yabancı yatırımcılardan aldığı vergileri iki katına çıkardı.

Karşı sesler yükseliyor. Yukarıda sadece bir bölümünü sıraladığımız bu adımlar, başta ABD olmak üzere gelişmiş ülkelerde ciddi rahatsızlık yaratıyor.

Washington yönetimi, başta Çin olmak üzere gelişmekte olan ülkelerin para birimlerini düşük tutması sorununu Kasım ayında Güney Kore’de yapılacak olan G20 toplantılarına taşımaya hazırlanıyor. ABD’nin bu konudaki en büyük destekçisi de euro bölgesi.

Bu konuda uzunca bir süredir sessiz kalan euro bölgesinden de bu hafta içinde önemli bir uyarı geldi. Euro bölgesinin maliye bakanları konseyi Başkanı Jean-Claude Juncker, Çin ile girilecek bir kur savaşını yıkıcı etkilerinin olabileceğini söyledi.

Arada kalanlar endişeli. Yaşanan bu gerilim ve savaş tamtamlarının sesi en çok konunun dışında kalan ancak küresel ekonomiye yön verenleri tedirgin ediyor. Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Dominique Strauss-Kahn, ülkelerin kendi ekonomilerindeki sorunları döviz kurlarını kullanarak çözmeye çalışmasının, kur savaşı riski doğurduğu uyarısı yaptı.

Küresel bankaları çatısı altında toplayan Uluslararası Finans Kurumu (IIF) da küresel ekonominin liderler ülkelerine kur konusunda yeni bir anlaşmaya varmaları çağrısı yaptı.

Yaşanan kur tartışmalarının önümüzdeki dönemde de artarak sürmesi bekleniyor. Alınan önlemlere ve atılan adımlara rağmen, gelişmekte olan piyasalara para akışının sürmesi ve para birimlerinin hızla değerlenmeye devam etmesi ise durumu daha da karmaşık bir hale getiriyor.

Nobel Ekonomi Ödülü Sahibi Joseph Stiglitz, ABD Merkez Bankası (Fed) ve Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) aşırı gevşek para politikalarının, küresel ekonominin toparlanmasını sağlamak yerine dünyayı ‘kaos’a attığını söyledi.

Bu ülkelerde para biriminin değerini düşürmek için yapılan son müdahaleleri “gerekli” olarak nitelendiren Stiglitz, bu ekonomilerin idarecilerinin ihracatçılarının zarar görmesini önlemesinin doğal olduğunu kaydetti.

Tüm bu gerçeklere rağmen hala Türkiye’nin iyi durumda olduğunu söyleyenler neyi amaçlıyor acaba!

GüNüN SöZü: Fazla iyimser olma hayal kırklığı yaşarsın.

Prof. Dr. Nurullah Aydın
Gazi Ü. İletişim Fakültesi Radyo-Televizyon ve Sinema Bölümü Öğr. Gör.