0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Polonyum içeren çay içerek ya da ölümcül bir sinir gazına dokunarak zehirlenmek, açık pencereden düşmek, yakın mesafeden vurulmak, yıllar boyunca Kremlin muhaliflerinin, casusların ve araştırmacı gazetecilerin karşılaştığı saldırılardı; birçoğu hayatını kaybetti.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in en önemli siyasi rakibi Aleksey Navalni’nin Kuzey Kutbu’ndaki bir hapishane kolonisinde 16 Şubat’ta öldüğünün açıklanması, bu saldırıları yeniden akıllara getirdi.

Ağustos 2020’de Navalni, Sibirya’dan Moskova’ya giden bir uçakta hastalandı. Uçak Omsk şehrine indi ve Navalni burada koma halinde hastaneye kaldırıldı. İki gün sonra hava yoluyla Berlin’e nakledildi ve orada iyileşti.

Müttefikleri Navalni’nin zehirlendiğini söyledi, ancak Rus yetkililer bunu yalanladı. Almanya, Fransa ve İsveç’teki laboratuvarlar Navalni’nin Noviçok olarak bilinen ve iç çamaşırına sürüldüğünü bildirdiği Sovyet döneminden kalma bir sinir gazı ile zehirlendiğini doğruladı.

Putin’in yaklaşık çeyrek asırlık iktidarı boyunca muhaliflerine yönelik suikast girişimleri sık sık yaşandı. Ölenlerin yakınları ve hayatta kalabilen birkaç kişi Rus yetkilileri suçladı, ancak Kremlin bu olaylara karıştığı iddialarını hep reddetti.

Hedef sadece Kremlin dışında değildi. Önde gelen Rus yöneticilerin pencereden düşme gibi gizemli koşullar altında öldüklerine dair haberler de var. Ancak bunların kasıtlı cinayetler mi yoksa intiharlar mı olduğunu belirlemek zor.

Associated Press haber ajansı bazı önemli cinayet ya da cinayete teşebbüs vakalarını derledi.

Siyasi muhalifler

2020’de Navalni’nin zehirlenmesinden iki yıl önce, protesto grubu Pussy Riot’un kurucularından Pyotr Verzilov da ciddi şekilde hastalanmış ve Berlin’e uçmuştu. 2018’deki olayda doktorlar zehirlenmenin “kuvvetle muhtemel” olduğunu söylemişti. Sonunda iyileşti.

O yılın başlarında Verzilov, Moskova’daki Dünya Kupası finali sırasında diğer üç aktivistle birlikte polis şiddetini protesto etmek için sahaya koşarak Kremlin’i utandırmıştı. Müttefikleri Verzilov’un aktivizmi nedeniyle hedef alınmış olabileceğini söylüyordu.

Önde gelen muhalif isimlerden Vladimir Kara-Murza 2015 ve 2017 yıllarında zehirleme girişimlerinden kurtulduğunu söylüyor. İlkinde böbrek yetmezliğinden neredeyse ölüyordu. Zehirlendiğinden şüphelenilmişti; ancak nedeni belirlenemedi. 2017’de de benzer bir hastalıkla hastaneye kaldırılmış ve tıbbi komada uyutulmuştu. Eşine göre doktorlar zehirlendiğini doğruladı.

Kara-Murza hayatta kaldı ve avukatı polisin soruşturmayı reddettiğini söyledi. Geçen yıl vatana ihanetten suçlu bulundu ve 25 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Ocak ayında Sibirya’daki bir cezaevine nakledildi ve küçük bir suç işlediği iddiasıyla hücre hapsine konuldu.

Son yıllarda en yüksek profilli siyasi muhalif cinayeti Boris Nemtsov’unki oldu. Bir zamanlar Boris Yeltsin’in başbakan yardımcısı olan Nemtsov, popüler bir siyasetçi ve Putin’in sert bir eleştirmeniydi. Nemtsov, 2015 yılının soğuk bir Şubat gecesinde, Kremlin’e yakın bir köprüde kız arkadaşıyla yürürken saldırganlar tarafından vurularak öldürüldü. Cinayet, ülkeyi şoke etti.

Rusya’nın Çeçenistan bölgesinden beş kişi Nemtsov’u öldürmekten suçlu bulundu. Tetiği çeken saldırgan 20 yıla kadar hapis cezasına çarptırıldı. Ancak Nemtsov’un müttefikleri bu cezanın, suçu hükümetten uzaklaştırmaya yönelik bir girişim olduğunu savunuyor.

Eski istihbarat görevlileri

2006 yılında, iç güvenlik teşkilatı KGB ve Sovyet sonrası halefi FSB’nin eski bir ajanı olan Rus sığınmacı Aleksander Litvinenko, Londra’da radyoaktif polonyum-210 içeren çay içtikten sonra şiddetli bir şekilde hastalandı. Üç hafta sonra da öldü.

Litvinenko, Rus gazeteci Anna Politkovskaya’nın vurularak öldürülmesini ve Rus istihbarat servisinin organize suçlarla bağlantısı olduğu iddialarını araştırıyordu. Litvinenko ölmeden önce gazetecilere FSB’nin hala Sovyet döneminden kalma bir zehir laboratuvarı işlettiğini söylemişti.

İngiltere’nin soruşturması Litvinenko’yu muhtemelen Putin’in onayıyla Rus ajanların öldürdüğünü ortaya çıkardı. Ancak Kremlin cinayete herhangi bir dahli olduğunu reddetti.

Bir başka eski Rus istihbarat görevlisi Sergey Skripal da 2018 yılında vatandaşı olduğu İngiltere’de zehirlenmişti. Kendisi ve yetişkin kızı Yuliya, Salisbury kentinde hastalanmıştı. Durumları kritikti ve haftalarca hastanede yattılar. Hayatta kaldılar. Ancak daha sonra aynı zehir bir İngiliz kadının hayatına mal oldu. Bir erkek ile bir polis memuru da ciddi şekilde hastalandı.

Yetkililer tüm kurbanların Noviçok ile zehirlendiğini söyledi. İngiltere Rus istihbaratını suçladı; Moskova herhangi bir rolü olduğunu reddetti.

Putin, casusluk kariyeri boyunca İngiltere için çifte ajanlık yapan Skripal’i, Rusya’da yargılandığı ve 2010 yılında bir casus takasında gönderildiği için Kremlin’i ilgilendirmeyen “pisliğin teki” olarak nitelendirdi.

Gazeteciler

Rusya’da yetkilileri eleştiren çok sayıda gazeteci öldürüldü ya da gizemli şekilde ölü bulundu. Meslektaşları, bazı ölümlerden siyasi hiyerarşideki isimleri sorumlu tuttu. Diğer vakalarda ise yetkililerin soruşturma konusundaki isteksizliği şüpheleri arttırdı.

Litvinenko’nun ölümünü araştırdığı Novaya Gazeta gazetesi muhabiri Anna Politkovskaya, Putin’in doğum günü olan 7 Ekim 2006’da Moskova’daki apartmanının asansöründe vurularak öldürüldü.

Politkovskaya, Çeçenistan’daki insan hakları ihlalleri üzerine yaptığı haberlerle uluslararası beğeni kazanmıştı. Çeçen tetikçi cinayetten suçlu bulundu ve 20 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Cinayate karışan diğer dört Çeçen ise daha kısa hapis cezalarına çarptırıldı.

Bir başka Novaya Gazeta muhabiri olan Yuri Şikoçihkin, 2003 yılında ani ve şiddetli bir hastalıktan öldü. Şikoçihkin, usulsüz iş anlaşmalarını ve 1999’da Çeçen isyancıların sorumlu tutulduğu apartman bombalamalarında Rus güvenlik güçlerinin olası rolünü araştırıyordu. Meslektaşları Yuri Şikoçihkin’in zehirlendiği konusunda ısrar etti ve yetkilileri soruşturmayı kasıtlı olarak engellemekle suçladı.

Yevgeniy Prigojin ve yardımcıları

Paralı asker grubu Wagner’ın kurucusu Yevgeniy Prigojin ve üst düzey askeri komutanlarının 2023 Ağustos ayında öldüğü uçak kazası, başlattıkları silahlı isyandan iki ay sonra meydana geldi. Prigojin, Putin’i eleştirmemiş; ancak Rus askeri liderliğine tepki göstermiş ve Ukrayna’da savaşa girme nedenlerini sorgulamıştı. Putin bu isyanı “arkadan hançerleme” ve “ihanet” olarak nitelendirmişti.

Amerikalı ve Batılı yetkililere göre bir ABD istihbarat değerlendirmesi, uçaktaki 10 kişinin tamamının ölümüne neden olan kazanın kasıtlı bir patlamadan kaynaklandığını ortaya koydu.

İsimlerinin açıklanmaması koşuluyla konuşan yetkililerden biri patlamanın Putin’in “kendisini eleştirenleri susturmaya yönelik uzun tarihine” uygun bir hamle olduğunu söyledi.

Putin’in sözcüsü Dimitri Peskov, kazanın arkasında Kremlin’in olduğu iddialarını reddetti. Peskov gazetecilere yaptığı açıklamada “Elbette Batı’da bu spekülasyonlar belli bir bakış açısı altında ortaya atılıyor ve bunların hepsi tamamen yalan” dedi.

Kazadan sonra kamuoyuna yaptığı ilk açıklamalarda Putin, Prigojin ile aralarında bir husumet olmadığını işaret eder gibiydi. Ancak Kremlin’in eski konuşma yazarı siyasi analist Abbas Galyamov “Putin, kendisine sorgusuz sualsiz itaat etmediğiniz takdirde, resmi olarak bir vatansever olsanız bile sizi bir düşman gibi acımadan bertaraf edeceğini gösterdi” dedi.

VOA tarafından geçilen Hangi Kremlin ve Putin karşıtları yıllar boyunca saldırıya uğradı ya da öldürüldü? haberinde ha-ber.com editörlerinin hiçbir editoryal müdahalesi yoktur. Hangi Kremlin ve Putin karşıtları yıllar boyunca saldırıya uğradı ya da öldürüldü? haberi web sayfamıza otomatik olarak VOA sitesinden geldiği şekliyle yer almaktadır. Bu alanda yer alan Hangi Kremlin ve Putin karşıtları yıllar boyunca saldırıya uğradı ya da öldürüldü? haberinin hukuki muhatabı haberi geçen web siteleri ve ajanslardır.