0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Bugün 22 Nisan Dünya Günü. Önceden planlanmamış olan dev bir deney, Dünya’yı değiştiriyor. Corona virüsü salgınının yayılmasını engellemek üzere alınan önlemler ve uygulanan sokağa çıkma yasakları nedeniyle geçici de olsa birçok kentte hava temizlendi. Yabani hayvanlar kent merkezlerinde görülmeye başlandı.

Birleşmiş Milletler (BM) bünyesindeki Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) iseCorona pandemisinin karbondioksit salımı seviyesinde İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana en fazla azalmaya neden olacağını tahmin ediyor. Ancak örgüt, bu düşüşün kısa süreceğini ve iklim değişikliğini durdurmayacağını da ekliyor.

Dünya Meteoroloji Örgütü’ne göre bu yıl karbon salımı %6 oranında azalacak. Ancak örgüt, bu azalmayı, karbon salımında kriz öncesine göre çok daha fazla miktarda artışın izleyebileceği uyarısında bulunuyor.

Dünya Meteoroloji Örgütü Genel Sekreteri Petteri Taalas, ”Karbon salımındaki %6’lık azalma ne yazık ki kısa vadeli bir müjde” dedi.

Taalas, bu düşüşün, 2015 Paris İklim Anlaşması’nın hedefini tutturmak için gereken oranı karşılamaya yetmeyeceğini, bunun için yılda %7’lik düşüş gerektiğinin altını çizdı.

Dünya Meteoroloji Örgütü, bugün yayınladığı Küresel İklim raporunda, 2015-2019 yıllarının kayıtlara geçen en sıcak beş yıllık dönem olduğunu, ortalama küresel sıcaklığın sanayi öncesi dönemdeki seviyeye kıyasla 1,1 Santigrad derece arttığını bildirdi.

İnsanlar evde kaldıkça yaban hayatı ortaya çıkıyor

Corona virüsü salgınına karşı alınan önlemler karbondioksit salımını azaltarak iklim değişikliği üzerinde geçici de olsa olumlu etki ederken soluduğumuz hava da temizleniyor.

Dünyanın havası en kirli kentlerinden Yeni Delhi, havası temizlenen bu kentlerden biri. Hindistan’da hava kirliliğinin yol açtığı kısa görüş mesafesinin yerini on yıllardır görülmeyen manzaralar aldı. Amerika’nın kuzeydoğusundaki azot dioksit kirliliğiyse yüzde 30 oranında azaldı. Roma’daki hava kirliliği oranıysa Mart ayının ortasından Nisan ayının ortasına kadar olan bir aylık süreçte bir yıl öncesine göre yüzde 49 düştü. Yıldızlar gece gökyüzünde daha belirgin oldu.

Sokağa çıkanların sayısı azalınca kent merkezlerinde yaban hayatının izleri görülmeye başlandı. Chicago’nun ünlü Michigan Caddesi’nde ve San Francisco’daki Golden Gate Köprüsü civarında koyoteler dolaşırken Şili’nin başkenti Santiago caddelerinde puma görüldü. Galler’de bir kasabayı keçiler ele geçirdi. Hindistan’daysa aç maymunlar evlere girdi, buzdolaplarında yiyecek bulmaya çalıştı.

Duke Üniversitesi’nden çevre koruma bilimcisi Stuart Pimm, bu görüntülere atıfta bulunarak, ”İnsanların güzel gezegenimizi ne hale getirdiğine dair olağanüstü bir bakış sunuyor. Bu her şeyin ne kadar güzel olabileceğini görmemize fırsat tanıyor” diyor.

Azotdioksit, duman ve parçacık miktarı azaldı

Stanford Üniversitesi bünyesindeki Çevre Enstitüsü Direktörü Chris Field, dünya genelinde insanların büyük çoğunluğunun eve kapalı olduğu bu dönemde meydana gelen çevresel değişimleri değerlendirmek için uzmanları bir araya toplamış. Uzmanlar, yabani otlar, böcekler, meteorolojik görüntüler, ses ve ışık kirliliği gibi alanlardaki beklenmedik değişiklikleri izlemeyi hedefliyor. İtalya hükümetiyse denizlerdeki değişimi gözlemlemek için bir okyanus keşif gezisi düzenleme üzerine çalışıyor.

Uzmanlara göre azotdioksit, duman ve havadaki parçacıkların miktarında ciddi düşüşler gözleniyor. Sağlık Etkileri Enstitüsü’ne göre bu etkenlerin yarattığı hava kirliliği, dünya genelinde yılda 7 milyon insanın ölümüne neden oluyor.

NASA atmosfer bilimcisi Barry Lefer, Boston-Washington hattında havanın, azotdioksit ölçümlerinin yapılmaya başlandığı 2005’ten bu yana kaydedilen en temiz değerlere sahip olduğunu söylüyor. Azotdioksit kirliliği fosil yakıtların kullanımına bağlı olduğu için fosil yakıt kullanımı azaldığında hava da çabuk temizleniyor.

Son beş yıllık verilerle karşılaştırıldığında NASA’nın ölçümlerine göre Mart ayı hava kirliliği oranları Paris’te %46, Hindistan’ın Bengaluru kentinde %35, Sydney’de %38, Los Angeles’ta %29, Rio de Janeiro’da %26, Durban’da %9 azaldı.

NASA’dan Barry Lefer’a göre bu veriler, havayı kirletmeyen motorlu araçlara geçiş yapıldığında nasıl bir tabloyla karşı karşıya olacağımıza da ışık tutuyor.

Havanın daha temiz olması en çok Hindistan ve Çin’de fark yarattı. 3 Nisan’da Hindistan’ın kuzeyindeki Pencap eyaletindeki kenti sakinleri, sabah kalktıklarında 160 kilometre uzaklıktaki Himalayalar’ın karla kaplı zirvesini gördü.

”Temiz hava güçlü akciğer demek”

Stanford Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden hava kirliliği ve sağlık araştırmaları uzmanı Dr. Mary Prunicki, temiz havanın özellikle astım hastası çocuklar için daha güçlü akciğerlere sahip olmak anlamına geldiğini söylüyor. Uzman, yapılan ilk araştırmaların Corona virüsünün hava kirliliğinin yoğun olduğu bölgelerde ve akciğerleri kötü durumda olanlarda daha şiddetli enfeksiyona neden olduğunu, ancak hangi etkenin daha güçlü olduğunu anlamak için henüz erken olduğunu kaydediyor.

California eyaletinin Oakland kentinde bulunan çevre araştırmaları merkezi Breakthrough Enstitüsü’nden iklim bilimci Zeke Hausfather, ısıyı hapseden ve iklim değişikliğine yol açan sera gazlarının atmosferde 100 yıldan fazla varolduğunu, pandemi nedeniyle ekonomik faaliyetlerin durmuş olmasının küresel ısınmayı etkileme olasılığının düşük olduğunu söylüyor.

Stanford Üniversitesi’nden Chris Field, kendisini en çok etkileyen manzaranın koyote ve puma gibi vahşi hayvanların kent merkezlerine inmesi olduğunu söylüyor. Javelina olarak bilinen yaban domuzu benzeri hayvanlarınsa Arizona eyaletinde bir alışveriş merkezinin önünde toplandığı görüldü.

Avustralya’nın Adelaide kentinde bir kangaru boş kent merkezinde hoplayıp zıplarken çakal sürüsü, Tel Aviv’de boş bir otoparkı istila etti.

VOA tarafından geçilen tüm haberlerde ha-ber.com editörlerinin hiçbir editoryal müdahalesi yoktur. Haberler web sayfamızda otomatik olarak ajans kanallarından geldiği şekliyle yer almaktadır. Bu alanda yer alan haberlerin hepsinin hukuki muhatabı haberi geçen web siteleri ve ajanslardır.