0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Türk lirası, Salı günü 2018 yılında yaşanan ani değer kaybını bir kenara bırakırsak 2001 krizinden bu yana Amerikan doları karşısındaki en yüksek değer kaybını yaşadı.

Pazartesi günü piyasa kapanışında 11,83 olan kur, piyasa kapanışı öncesi 13,50 seviyesini test ettikten sonra 12,80 dolaylarından işlem görüyor.

Gün içinde ABD parası karşındaki değer kaybı yüzde 18’e kadar yükselen liranın akşam saatlerindeki değer kaybı yüzde 12,5 olarak ölçülüyor.

Eylül ayı başında Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu’nun yüzde 19 olan politika faizi oranında indirime gidileceği yönündeki işaretinin ardından yapılan dört puanlık faiz indirimi sonrası Türk lirasının Amerikan doları karşısındaki değer kaybı yüzde 55’i aştı. Aynı dönemde euro karşısındaki değer kaybı ise yüzde 46 oldu.

Bugünkü değer kaybında Cumhur İttifakı liderlerinin faiz karşıtı güçlü söylemlerinin etkili olduğu görüldü. MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin grup konuşmasına başladığı sırada 11,84 olan kur, MHP liderinin ‘‘faiz kamburdur’’ dediği dakikalarda 12,65 seviyesini gördü.

Prof. Başlevent: ‘‘Rasyonellikten uzak bir yönetim ayan beyan ortaya çıkınca piyasalar da göçtü’’

Bilgi Üniversitesi’nden Cem Başlevent Cumhur İttifakı’nın faiz karşıtı güçlü açıklamalarının Türk lirasını daha da kırılan hale getirdiğinin altını çiziyor.

VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Prof. Başlevent, ‘‘Aslında MHP lideri Bahçeli geçtiğimiz hafta grup konuşmasında kendilerinin ‘’Milliyetçi Hareket Partisi Cumhur İttifakı’nın bir ortağı olsa da işlevi ve üstlendiği demokratik sorumluluğu muhalefettir, bunun yanı sıra TBMM’de denge ve denetleme göreviyle mesuldür’’ demişti. Gerçekten bugün bu tanıma uygun davransa bir hoşnutsuzluk ifadesi kullansa dolar bu kadar değerlenmeyebilirdi. Ancak Bahçeli’nin de ‘faiz kamburundan kurtulunmalı’ çıkışı Cumhur İttifakı’nın kafa yapısından yekpare olduğunu gösterdi. Rasyonellikten uzak bir yönetim ayan beyan ortaya çıkınca piyasalar da göçtü. Siyasette uzun yıllardır bulunan Cumhur İttifakı’nın iki liderinin ‘erken seçim’ tutumu, esnek olması gereken yeni yaklaşımları kabul etmeyeceği inancının pekişmesi da bu durumu daha da içinden çıkılması güç hale getirdi’ dedi.

Prof. Başlevent: ‘‘Tahvil faizlerindeki yükseliş politika faizindeki indirimin suni olduğunu gösteriyor’’

Meselenin yalnızca salt bir para biriminin değer yitimi olmadığının altını çizen Prof. Başlevent, özellikle Türk şirketlerinin yaşadığı değer kaybının el değiştirmelere yol açabileceğine işaret etti.

Bilgi Üniversitesi öğretim üyesi, ‘‘Faiz meselesi çok enteresan. Politika faizini iki üç puan indireceğiz derken tahvil faizlerini fırlatıyorlar. Politika faizinin yüzde 15 iken piyasada yaşanan panikle birlikte tahvil faizlerinin yüzde 21,6 olması çok büyük hata yaptıklarının politika faizinin suni olarak düşürüldüğünün göstergesi. Merkez Bankası yönetiminin en azından belli bir süre için düşük faizli haftalık repo ihalelerinin durdurulduğunu ve piyasanın geç likidite penceresinden fonlanacağını açıklamamış olması inanılır gibi değil. Zira görev tanımları şu anda kesinlikle aksiyon almalarını gerektiriyor. Hazine’nin bugün yaptığı iki yıllık ihaleye özel bankaların ilgisi çok zayıf kalmış. Risk primleri yükseliyor. Geçmiş krizlerde varlıklarının önemli bir kısmını yabancılara kaptırmıştık. Bu kriz sürerse yine benzeri tablolar oluşacak. Bir takım şirketler yabancı ortak alacak, iyice zor duruma düşenler şirketlerini satacak. Aynı şekilde konut fiyatları arttıkça burada yabancılar konut sahibi olacak. 2018 krizinde ‘papaz bırakılacak’ konulu bir haber krizi hafifletti. Bugün öyle bir ihtimal de ufukta görünmüyor. Bu nedenle kalıcı sonuçları daha çok hasar bırakacak’’ diye konuştu.

Merkez Bankası’nın ‘kura müdahale yok’ açıklaması doların ateşini yükseltti

Bugün kurda birinci pik MHP liderinin konuşması sonrası geldiyse de ikinci pik de piyasayı sakinleştirmesi beklenen Merkez Bankası açıklamasıyla ortaya çıktı.

Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu’nun Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’la yaptığı görüşmeden kısa süre sonra bir açıklama yayınlayan Merkez Bankası’nın, ‘‘Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın uygulanmakta olan dalgalı kur rejimi altında kur seviyesine ilişkin bir taahhüdü yoktur. Döviz kurları, serbest piyasa dinamiklerince arz ve talep koşullarınca belirlenmektedir. Merkez Bankası belli koşullar altında kalıcı yön amacı taşımadan sadece aşırı oynaklığa müdahale edebilmektedir. Döviz piyasalarında gerçekçi olmayan ve iktisadi temellerden uzak, sağlıksız fiyat oluşumları gözlemlenmektedir’’ açıklamaları kurun 14,50’yi yoklamasına yol açtı.

Prof. Güneş: ‘‘Piyasayı sakinleştirmek için ya 700, 800 baz puan faiz artışı ya da erken seçim lazım’’

Marmara Üniversitesi öğretim üyesi Hurşit Güneş, hem arka arkaya gelen faiz indirimlerinin hem de doların ateşi çıkmışken “ateşe körükle giden” açıklamaların Merkez Bankası guvernör koltuğunun boş olduğu izlenimi doğurduğu kanısında.

VOA Türkçe’ye değerlendirmelerde bulunan Prof. Güneş, ‘‘Mevduatların yüzde 60’ı döviz olmuşken döviz nereye kadar gidebilir? Cari işlemler hesabı üzerinden önemli bir dış açığımız yok ama çok ciddi bir dış borcumuz var. Döviz kurunun yukarı tırmanması fundemental değil spekülatif ve güven sorunlarından ileri geliyor. Bu durum enflasyonu da yükseltecek. Hükümetin ve Merkez Bankası’nın elinde iki silah var. Biri faiz artışı diğeri erken seçim. Faiz artışı yapacaksanız, yüz ya da iki yüz baz puan artış yetmez. Piyasayı sakinleştirmek için en az 700 baz puan hatta 800 veya 900 baz puan gerekir. Hükümet yapmam derse ikinci opsiyon seçim. Onu da istemediklerini bugün Cumhur İttifakı liderleri söyledi. Ancak erken seçim ilan edilse kur hızla geri gelir. Ama bu karar ne kadar gecikirse kurun eski seviyelere inme ihtimali o kadar azalır’’ dedi.

‘‘Türkiye IMF’ye gitmek istese IMF destek verir mi?’’

Marmara Üniversitesi öğretim üyesine göre bir üçüncü seçenek daha var, ancak o hükümetin geleneksel yaklaşımı nedeniyle akla en uzak senaryo.

Prof. Güneş, ‘‘Bu seçenek IMF’ye gitmek. Tabii Türkiye yani hükümet bunu istese bile IMF bunu kabul eder mi? Evet, 2001’de ciddi bir mali yardım verdiler. Ama birincisi o kriz IMF’nin yanlış programı kaynaklıydı. İkincisi o dönem Türkiye’yi önemsiyorlardı. Bugün ABD ile bu kadar sorunlar yaşandığı bir ortamda Amerikan Hazinesi’nin etkili olduğu IMF, Türkiye’nin istikrarı ve makro ekonomik dengelerini ne kadar dikkate alır? Orası bir muamma. Tedbirleri çabuk alamazlarsa yaşadığımız üretici fiyatlarında gördüğümüz yüzde 40 enflasyon tüketici fiyatlarında da görülecektir. Tüketici güven endeksi de 2018 krizinden de 2008 krizinden de hatta 15 Temmuz darbe girişiminden de düşük seviyelere indi. Güven endeksi düşerse kimse ne tüketim yapar ne de yatırım. O da bize stagflasyon olarak döner. Yüksek enflasyon ve durgunluk, nur topu gibi yeni krizimizin eli kulağında’’ dedi.

Merkez Bankası’nın net döviz rezervi eksideyken döviz satarak kuru düşürmeye teşebbüs etmesi halinde piyasanın kendi üzerinde oyun oynayıp havlu attıracağının altını çizen Prof. Hurşit Güneş, eldeki seçeneklerden en optimum olanının faiz artışı olduğunu vurgularken burada geç kalmanın sandıkta maliyetinin daha da ağır olacağının altını çiziyor.

VOA tarafından geçilen “Kara Salı”dan Sonra Ne Olacak? haberinde ha-ber.com editörlerinin hiçbir editoryal müdahalesi yoktur. “Kara Salı”dan Sonra Ne Olacak? haberi web sayfamıza otomatik olarak VOA sitesinden geldiği şekliyle yer almaktadır. Bu alanda yer alan “Kara Salı”dan Sonra Ne Olacak? haberinin hukuki muhatabı haberi geçen web siteleri ve ajanslardır.