0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

CARACAS- Amerika kıtasının en güneyinde; Atlas, Pasifik ve Antarktika Okyanusları’nın kesiştiği takımadalarda, yaklaşık 6 bin yıldır kanolarıyla göçebe bir hayat yaşadığı bilinen Yagan yerlilerinin dilini konuşan son kişi olan Cristina Calderon’un 16 Şubat 2022’de hayata gözlerini yummasıyla birlikte Latin Amerika’da yok olan diller listesine bir tane daha eklendi.

Latin Amerika’da yok olan dillere dair en çarpıcı örnek Brezilya. Dünyanın dil açısından en zengin ülkesi olmasına rağmen yerli halklara kendi dillerini konuşma hakkının ancak 1988 yılında tanındığı Brezilya’da bugün yüz ellinin üzerinde dil konuşuluyor ancak araştırmalar Brezilya’da son 500 yılda binden fazla dilin yok olduğunu gösteriyor.

Bugün Latin Amerika’da yaşayan 827 adet yerli halkın 270’i yani neredeyse her üç halktan biri ana dilini kaybetmiş durumda. Bölgede hala yaşayan 557 dilden 172’sinin, konuşan sayısının yüz kişiden az olması ve bu dillerin ekonomik, sosyal ve siyasi nedenlerden dolayı yeni nesillere aktarılamamasından dolayı artık ölüm döşeğinde olduğu değerlendirmesi yapılıyor.

“Yerli dillerin yüzde 40’ı yok olma tehlikesi yaşıyor”

Latin Amerika ve Karayipler Yerli Halklarının Kalkınma Fonu (FILAC) araştırmaları, konuşulan yerli dillerin yüzde 40’ının nüfus sorunundan ya da uygulanan baskı ve kısıtlamalardan dolayı yok olma riski taşıdığını ortaya koyuyor.

VOA Türkçe’ye konuşan FILAC yöneticilerinden Gabriel Mumuy, “Kendi anadilinde iletişim kurmak temel insan haklarından biri ve her dil farklı kültür, düşünüş, bilgi, anlayış ve maneviyat gibi kendine özgün tarihsel bir birikimi yansıtması ve toplumsal bir varlık olması nedeniyle değerlidir ve korunmalıdır” diyor.

Mumuy, yerli dillerin konuşulmasının ve yaygınlaşmasının devlet garantisi altına alınması için çaba sarf ettiklerini, bu çerçevede yerlilerin anadillerinde eğitim görmelerinden adalet sistemine erişime, çalıştıkları devlet kurumlarında kendi dilleriyle iletişim kurabilme hakkından gittikleri hastanelerde sorunlarını anadilleriyle anlatabilecek mekanizmaların hayata geçirilmesine kadar bir dizi uygulamaya gerek olduğunu söylüyor.

FILAC yetkilisi dillerin yok olmasının önüne geçmek için öncelikle devletlerin, azınlıkların gündelik yaşamın her alanında kendi dillerini kullanılmasını teşvik ederek onların bu temel haklarını garanti altına alacak politikaları acil olarak hayata geçirmesi, ayrıca yerli halkların da anadillerini kullanmaya ve çocuklarına öğretmeye özen göstermesi gerektiğini söylüyor.

Kültür ve dil farklılıklarının bir zenginlik olduğunu ve insanlığın bugün karşı karşıya olduğu sorunları çözmede bu farklılıklara ihtiyaç duyulduğunu söyleyen Mumuy, dünyadaki biyoçeşitliliğin yüzde 80’inin yerlilerin topraklarında olmasının onların dilleri, kültürleri, binlerce yıllık bilgi birikimiyle doğrudan bağlantılı olduğuna ve tüm insanlığın onlardan öğreneceği çok şey olduğuna dikkat çekiyor.

2022-2032 Uluslararası Yerli Diller On Yılı ilan edildi

Unesco öncülüğünde 2022-2032 yılları Uluslararası Yerli Diller On Yılı olarak açıklandı. FILAC Latin Amerika’da yerli dillerin kullanılması, öğrenilmesi, yeni nesillere aktarılması ve yeniden canlandırılmasını teşvik etmek için kurulan İberoamerikan Yerli Diller Enstitüsü’nün (IIALI) en etkin bileşenlerinden biri ve Latin Amerika’da dil ölümlerinin önüne geçmek için uluslararası maddi ve manevi desteklerin artması çağrısı yapıyor.

VOA tarafından geçilen “Latin Amerika’da Yerli Diller Ölüm Döşeğinde” haberinde ha-ber.com editörlerinin hiçbir editoryal müdahalesi yoktur. “Latin Amerika’da Yerli Diller Ölüm Döşeğinde” haberi web sayfamıza otomatik olarak VOA sitesinden geldiği şekliyle yer almaktadır. Bu alanda yer alan “Latin Amerika’da Yerli Diller Ölüm Döşeğinde” haberinin hukuki muhatabı haberi geçen web siteleri ve ajanslardır.