0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Önce Colorado Eyalet Yüksek Mahkemesi sonra da Maine eyaletinin Demokrat Partili Genel Sekreteri, 2024 başkanlık seçimlerinde Cumhuriyetçi Parti’den aday olan Donald Trump’ı ön seçim pusulasından çıkarma kararı aldı.

Her iki karar da tarihi. Colorado Eyalet Yüksek Mahkemesi, ABD Anayasası’nda yer alan ve nadiren kullanılan maddeyi uygulayan ilk mahkeme oldu.

Maine eyaletinin Genel Sekreteri Demokrat Partili Shenna Bellows da bir başkan adayını aynı madde uyarınca seçim pusulasından tek taraflı olarak çıkaran ilk üst düzey seçim yetkilisi oldu. Söz konusu anayasa maddesi, “başkaldırıda rol oynayanların” siyasi makama getirilmesini yasaklıyor.

Hukuki itiraz süreci devam ederken her iki karar da şu anda askıda. Bu da Donald Trump’ın Colorado ve Maine’de ön seçim pusulasında olmaya devam edeceği ve siyasi kaderinin de ABD Anayasa Mahkemesi’nin elinde olduğu anlamına geliyor.

Maine eyaletinin aldığı kararın kendi başına hayata geçirilmesi olası değil. Bu karar, Trump’ın 6 Ocak 2021’deki Kongre saldırısının ardından hala başkanlık için yarışıp yarışmayabileceği konusunda bir karar vermesi konusunda Anayasa Mahkemesi üzerindeki baskıyı arttırması açısından önem taşıyor.

Söz konusu anayasa maddesi ne diyor?

ABD’de İç Savaş’ın ardından onaylanan ve eski kölelerin haklarını güvence altına alan 14. Değişiklik Maddesi’nin 3. fıkrasında iki cümlelik bir madde yer alıyor.

İç Savaş sırasında köleliği savunan Konfederasyon mensuplarının yönetim yetkisini yeniden ele geçirmelerini engellemeyi amaçlayan bu madde, şöyle diyor:

“Kongre üyesi, ABD yetkilisi, herhangi bir eyalet meclisinin üyesi ya da bir eyaletin yürütme veya yargı yetkilisi olarak ABD Anayasası’nı desteklemek için yemin etmiş biri; bunlara karşı başkaldırı ya da isyana katılması veya düşmanlara yardım ve yataklık etmesi halinde, Senatör, Kongre temsilcisi, Başkan ve Başkan Yardımcısı seçicisi olamaz; ABD veya herhangi bir eyalette sivil veya askeri makamda bulunamaz. Ancak Kongre her iki kanadın üçte iki çoğunluğuyla bunu ortadan kaldırabilir.”

Tarihte Kongre bu maddeyi bir kez 1872’de, Konfederasyon eyaletlerinin çoğunda kaldırdı ve madde bir daha kullanılmadı. Ancak söz konusu madde 6 Ocak Kongre saldırısının ardından yeniden gündeme geldi.

Hukuki süreç nasıl işliyor?

Donald Trump, 6 Ocak Kongre saldırısıyla sonuçlanan, kaybettiği 2020 seçimi sonuçlarını değiştirme çabaları sebebiyle halihazırda yargılanıyor. Ancak 3. Fıkra’nın uygulanması için suçlu bulunma şartı yok.

Trump’ın diskalifiye edilmesi için çok sayıda dava açıldı. Bu davalarda Trump’ın 6 Ocak’ta başkaldırıda rol oynadığı ve bu nedenle siyasi bir makam için aday olamayacağı iddia ediliyor.

Colorado kararına kadar tüm davalar başarısız oldu. Çok sayıda eyalet sekreterinden Trump’ın pusuladan çıkarılması talep edildi. Hepsi de, Maine eyaleti sekreterinin kararına kadar, bunu mahkeme emri olmadan yapma yetkilerinin olmadığını söyledi.

ABD Anayasa Mahkemesi’nin 3. fıkra ile ilgili almış olduğu bir karar bulunmuyor. Colorado Yüksek Mahkemesi’nin aldığı karara Cumhuriyetçi Parti itiraz etti. Trump’ın da ayrıca karara yakın zamanda itiraz etmesi bekleniyor. Bu nedenle Anayasa Mahkemesi’nin bu itirazları ele alırken bu konuda bir karar vermesi olası.

Maine eyaleti genel sekreterinin kararı doğrudan ABD Anayasa Mahkemesi’ne getirilemiyor. Karara önce Maine’deki mahkemede itiraz edilmesi gerekiyor. Maine Eyalet Genel Sekreteri’nin kararının Anayasa Mahkemesi’nin konuyu ele almasını hızlandıracağı belirtiliyor.

2020 seçiminde Colorado eyaletini kaybeden Trump’ın gelecek yılki başkanlık seçiminde Seçiciler Kurulu çoğunluğunu elde etmek için bu eyaleti kazanması gerekmiyor. Ancak Trump, Maine’in 2. Kongre Bölgesi’ni kazanarak eyaletin dört Seçici Kurul oyundan birini kazanmıştı. Bu nedenle Maine Genel Sekreteri’nin kararının Trump’ın 2024 seçimlerindeki şansı üzerinde doğrudan etkisi olacak.

ABD Anayasa Mahkemesi karar verene kadar her eyalet Donald Trump’ın pusulada olup olmaması gerektiği konusunda kendi kararını alabilir. Anayasa Mahkemesi’nin engellenmesi beklenen hukuki karmaşa da bu.

İddialar ne?

Donald Trump’ın avukatlarının diskalifiye çabalarına karşı çeşitli tezleri bulunuyor. İlk olarak söz konusu 3. Fıkra’nın başkan için uygulanabilir olup olmadığı net değil. Maddenin ilk taslağında makam ifadesi geçiyordu, ifade ancak daha sonra çıkarıldı. Metinde ABD yetkilisi ifadesi geçiyor ve burada Başkan’ın kastedilmediği iddia ediliyor.

Trump’ın avukatları, maddenin başkanlara uygulanabilir olsa bile bunun yargıçlar değil seçmenler tarafından karar verilmesi gereken siyasi bir mesele olduğunu savunuyor.

Trump’ın avukatları, yargıçların müdahil olması halinde Trump’ın adil hukuki süreç hakkının ihlal edilmiş olacağını savunuyor.

Avukatlar dördüncü olarak da 6 Ocak Kongre saldırısının, anayasanın sözkonusu maddesinde belirtildiği gibi bir başkaldırı olmadığını iddia ediyor. Avukatları, bu bir başkaldırı olsa bile Trump’ın buna katılmadığını, yalnızca ifade özgürlüğü haklarını kullandığını savunuyor.

Donald Trump’ın diskalifiye edilmesini isteyen avukatların da tezleri var. Ana argümanlardan biri, 6 Ocak Kongre saldırısının başkaldırı olduğu ve Trump’ın bunu kışkırttığı iddiası.

Süreç neden uzun sürdü?

6 Ocak Kongre saldırısının üzerinden üç yıl geçti. Ancak Trump sonbaharda eyalet pusulalarına girme başvurusunu yapana kadar, bu konudaki iddiaların yeterince “olgunlaşmadığı” belirtiliyor.

Çoğu yargıç bu konuda açılan davaları teknik gerekçelerle reddetti. Bu gerekçelerden biri de mahkemelerin ön seçim pusulalarına kimin konulacağını söyleme yetkisinin olmadığı.

Eyelet genel sekreterleri de Trump’ın pusuladan çıkarılması yönündeki taleplere, mahkeme emri olmadan bunu yapma yetkilerinin olmadığını söyleyerek yanıt verdi.

Hukuk uzmanları, bu konudan artık kaçılamayacağını ve Anayasa Mahkemesi’nin açık ve net bir şekilde konuyu çözüme kavuşturmaması halinde, bunun 2024 Kasım’ında ya da Trump’ın seçimi kazanması halinde 2025 Ocak’ında kaosa yol açabileceği uyarısında bulunuyor.

Partizan bir mesele mi?

Maine Eyaleti Genel Sekreteri Shenna Bellows, Demokrat Partili. Colorado Yüksek Mahkemesi’nin yargıçlarının tamamı da Demokratlar tarafından atandı.

ABD Anayasa Mahkemesi’nin dokuz yargıcından altısı muhafazakar. Muhafazakar yargıçların üçü, Trump tarafından atanmıştı.

Ancak mahkemeler her zaman öngörülebilir parti çizgisinde karar almayabiliyor. Örneğin Colorado kararı 3’e karşı 4 oyla alındı. Yani üç Demokrat Parti’li üye Trump’ın pusuladan çıkarılmasına karşı oy kullandı.

Çok sayıda muhafazakar hukukçu 3. Fıkra’nın eski Başkan’a karşı kullanılmasına destek verdi. Şimdi gözler Anayasa Mahkemesi’nin alacağı kararda.

VOA tarafından geçilen Donald Trump’ın siyasi geleceği ABD Anayasa Mahkemesi’nin ellerinde haberinde ha-ber.com editörlerinin hiçbir editoryal müdahalesi yoktur. Donald Trump’ın siyasi geleceği ABD Anayasa Mahkemesi’nin ellerinde haberi web sayfamıza otomatik olarak VOA sitesinden geldiği şekliyle yer almaktadır. Bu alanda yer alan Donald Trump’ın siyasi geleceği ABD Anayasa Mahkemesi’nin ellerinde haberinin hukuki muhatabı haberi geçen web siteleri ve ajanslardır.