0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Diyarbakır’ın ilk kurulduğu yer olduğuna inanılan İçkale’de 56 yıl sonra yapılan kazılarda, kentin tarihinin yeniden yazıldığı belirtiliyor. Kazılar sırasında bölgedeki ilk kalorifer sistemini bulduklarını belirten uzmanlar kent tarihine ışık tutan önemli bulgulara ulaştıklarını açıkladı.

1960’lı yıllardan beri kazı yapılamayan Diyarbakır İçkale’de bulunan Amida Höyüğü ve Artuklu sarayında 2018 yılında başlayan kazılar, üçüncü yılına girdi. Kazıların ilk iki yılında kalenin gizli tüneli ile 1961 yılında bir kısmı bulunan divanhanenin tamamı ortaya çıkarıldı.

Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. İrfan Yıldız’ın başkanlığında yürütülen kazıların bu yılki bölümünde ise tarihin ilk kalorifer sistemi ortaya çıkarıldı. VOA Türkçe’ye konuşan Kazı Başkanı Yıldız, son bulguların heyecan verici olduğunu söyledi. Yıldız, “2020 yılı kazılarındaki en dikkat çekici, en heyecanlandırıcı gelişme sarayın Doğu tarafında bulunan hamamın sıcak suyundan yararlanılarak sarayın ısıtma sistemi olarak adlandırılan kalorifer sisteminin ortaya çıkarılmasıdır. Hamamdaki sıcak su kenarları tuğlalarla döşeli kanallar vasıtasıyla saraya dağıtılmış. Daha önceden bir mekanda rastlamıştık. Bugün iki üç mekanda daha bulduk. Dolayısıyla şunu söyleyebiliyoruz kalorifer sistemi sarayın bütün mekanlarına dağıtılmış” dedi.

VOA Türkçe ekibinin çekimleri sürdüğü sıralarda, sarayda başka bir su sistemi daha ortaya çıkarıldı. Sistemi VOA Türkçe ekibine gösteren Yıldız, sistemin Dünyanın en eski ısıtma sistemi olduğunu vurguladı. Yıldız, “Bugün bulduğumuz kalanlar diğer kanallara göre biraz daha farklı. Diğer kanallarda, yan taraflarda tuğla, altta sıva kullanılmışken, divanhaneye giden kanallarda ise altta tuğla döşeme kullanmış, yan kenarlarda sıvanmış. Divanhane saray için önemli toplantıların yapıldığı yer olduğu için ısı kaybının en aza indirilmesi için gerekli tedbirler alınmıştır. Isıtma sistemi Roma döneminde hamamların sıcak suyundan yararlanarak yapıldığını biliyoruz. Şimdiye kadar Sadece Doğubeyazıt’taki İshak Paşa Sarayı’nda bulundu, ki bu Saray Osmanlı dönemindedir. Orada bir kalorifer sistemi olduğu biliniyordu. Diyarbakır Artuklu Sarayı’ndaki ısıtma sistemi İshak Paşa Sarayı’nda sonra ortaya çıkan ikinci sistemdir ama İshak Paşa Sarayı sistemine göre çok daha eski bir sistemdir. Dolayısıyla Romalılar döneminde 300 yılda bu sistem yapılmış. Şu ana kadar tespit edilen dünyadaki en erken ısıtma sistemidir” diye konuştu.

Ortaya çıkarılan bulgularla kent tarihinin yeniden yazıldığına dikkat çeken Prof. Yıldız, şöyle devam etti; ”Artuklu Sarayı kazısı ile Diyarbakır tarihi yeniden yazılacaktır. Biz kazılara başladığımız zaman Diyarbakır merkezdeki yerleşim milattan önce 3500 4000 olarak biliniyordu ama kazılardan sonra milattan önce 6100 tarihi netleşti. Yani günümüzden 8.000 yıl önce burada yerleşimin başladığını ve özellikle kesintisiz olarak her dönem burada yerleşimin olduğu kanıtlandı. Dolayısıyla Diyarbakır tarihi bu kazılarla beraber yeniden yazılacak.”

Kazılarda ortaya çıkan önemli bulgulardan biri de kaçış tüneliydi. Sarayda yaşayanların acil durumlarda kaçmak için kullandıkları tünelin önemli bölümü ortaya çıkarıldı. Tünelde saraya ve İçkale’ye su sağlayan su yolu da bulundu. Saraydaki kazıların 5 yıl içinde tamamlanması hedefleniyor.

VOA tarafından geçilen “Diyarbakır Tarihi Yeniden Yazılıyor” haberinde ha-ber.com editörlerinin hiçbir editoryal müdahalesi yoktur. “Diyarbakır Tarihi Yeniden Yazılıyor” haberi web sayfamıza otomatik olarak VOA sitesinden geldiği şekliyle yer almaktadır. Bu alanda yer alan “Diyarbakır Tarihi Yeniden Yazılıyor” haberinin hukuki muhatabı haberi geçen web siteleri ve ajanslardır.