0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Türkiye’de dar gelirli yurttaşlara ait 2 bin lira altındaki elektrik, su, doğalgaz ve telefon faturaları kaynaklı icra borçlarını Hazine’nin üstlenmesi, hukuki ve sosyal boyutlarıyla tartışılıyor.

Corona virüsü salgınındaki sokağa çıkma yasağı, iş yerlerindeki kapanma süreci ardından enflasyon nedeniyle icra dosyalarındaki artış üzerine AKP iktidarı, 1 Ekim’de TBMM’ye yasa teklifi sunma hazırlığında. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın toplam 30 milyar lira civarında icra dosyalarındaki borcu üslenecek olmasının, Türkiye Cumhuriyeti’nde bir ilk olacağı ancak bunun hukuki ve sosyal sorunlara yol açabileceği görüşü söz konusu.

Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi, icra-iflas hukuku uzmanı Prof. Dr. Murat Yavaş, uygulamanın hukuken gelecekte devletten farklı borçlar için de benzeri taleplere yol açılabileceğini ve Türkiye’de vergisini, faturalarını düzenli ödeyenler açısından sorun teşkil edebileceğini işaret etti. Bunun kalıcı bir düzenleme, hamle olmayacağını da vurgulayan Yavaş, icra dosyalarındaki borçları devletin üstlenmesi yerine kamu kaynaklarınn halkın ekonomik dar boğaza düşmeyeceği önlemler alınması için kullanılması gerektiğini ifade etti.

Türkiye’deki yoksulluk üzerine yıllardır çalışmalar yapan ve Derin Yoksulluk Ağı Kurucusu Hacer Foggo, CHP Yoksulluk Dayanışma Ofisi Koordinatörü sıfatıyla da CHP Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’na derin yoksulluk konusunda da danışmanlık yapıyor. AKP iktidarınca icra dosyalarıyla ilgili yasa teklifi hazırlanmasını, sosyal boyutuyla yorumlayan Foggo, “Geç kalınmış ve yetersiz bir adım” dediği hamleyle, Türkiye’nin derin yoksulluğuna ve yok edilmiş orta sınıf gerçeğine çözüm sağlanamayacağı görüşünde.

Hukuki boyutuyla nasıl yorumlandı?

VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Prof. Dr. Murat Yavaş, icra takibi dosyası borçlusu tarafından ödenmesi gerekli borcu devletin kamu kaynaklarıyla üstlenmesi üzerine Anayasa’daki “eşitlik” ilkesi bakımından başka talepleri tetikleyeceğini söyledi. “İçinde bulunduğumuz enflasyonist baskı, ekonomik koşullar dikkate alındığında, zor durumda olan vatandaşları korumak adına böyle bir yönteme girişilmiş ancak ilerleyen süreçlerde, farklı talepler ile devletin karşısına çıkılabilecektir” diyen Yavaş, bu nedenle icra hukuku bakımından mevcut çerçevesiyle bu yasa teklifi hazırlığı için “çok isabetli değil” yorumunu paylaştı.

Türkiye’de daha önce benzeri şekilde Hazine eliyle devletin icra dosyalarındaki aboneliklerden kaynaklı borçları tasfiye etmesi yoluna gidilmediğini belirten Yavaş, bunun düzenli olarak fatura borçlarını ödeyen yurttaşlar açısından sosyal barışı bozucu etkisi olabileceğini kaydetti.

Anayasa’daki “sosyal devlet” ilkesi bakımından değerlendirmesini sorduğumuz Yavaş, “İcra-iflas hukukunda devletin borçlular yerine geçerek borçları tasfiye etmesi yöntemine ilk defa tanık oluyorum. Zaman zaman şirketler yönünden iflas süreciyle ilgili koruyucu bazı tedbirler alınıyordu ancak borçları, Hazine’nin üstlenmesi şeklinde değil. Böylesi yüksek miktarda icra dosyalarındaki borca, devletin kamu kaynaklarını harcaması şeklindeki girişimi ilk kez görüyorum. Hazine, şirketler için nakit girdi sağlamıyordu sadece iflas süreciyle ilgili kurallar getirmekteydi. Anayasal açıdan sosyal ilkemiz, elbette önemli bir ilke ama devletin kamu kaynaklarını bu şekilde kullanmaktan ziyade ekonomik anlamda eksiklikleri gidererek vatandaşların, bu borçlarını ödemekte zarurete (zorluğa) düşmesinin önlenmesi daha yerinde olacaktır. Öbür türlü başkaca borçlardan kaynaklı ilerleyen dönemlerde devletten yeniden yardım istenmesi durumu ortaya çıkar. Bu nedenle bunun geçici bir çözüm olduğunu düşünüyorum” dedi.

Yakın dönemde bazı şirketler ile ilgili de vergi borçlarını silme adımı atılmasını sorduğumuz Yavaş, “Olaya bütünüyle eşitlik ilkesi bakımından bakmalıyız. Mesele, vergilerini zamanında ödeme, faturalarını zamanında ödeme iradesini göstermiş insanlarda da bu tür aflar ilerleyen dönemlerde çıkabilecektir düşüncesiyle, abonelikler veya çeşitli sözleşmelerden kaynaklanan yükümlülükleri yerine getirme noktasında ciddi bir tereddüt yaratabilecektir. İmkanı olanlar yönünden dahi borçları ödeme noktasında bir isteksizlik riski meydana getirebilir. Borçlu olanlar yönünden de gelecekte benzer beklentiler olması noktasında bir denge sağlanmalı. Borçlarını ödeyemeyenlere çeşitli destekler verilmesi düşünebilir ama doğrudan borçların bu kimseler adına ödenmesi, sosyal devlet ilkesinin biraz abartılı olarak kullanılması anlamına geliyor. Kamu kaynakları herkes için önemlidir, borçlarını zamanında ödeyenler yönünden de. Sosyal barışı bozma anlamına geleceğinden denge sağlanmalı” ifadesini kullandı.

Sosyal boyutuyla nasıl değerlendirildi?

VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan CHP Yoksulluk Dayanışma Ofisi Koordinatörü Hacer Foggo ise, Corona virüsü salgınında AKP iktidarınca ekonomik sıkıntılara ilişkin gerekli önlemler alınmadığını belirterek icra dosyalarıyla ilgili gündemdeki yasa teklifi hazırlığını, gerekli görmekle birlikte artık geç kalınmış bir hamle olarak nitelendirdi.

Günlük çalışmalarıyla geçinme çabasındaki derin yoksulluk içinde insan sayısında, ciddi artış yaşandığını belirten Foggo, detayları yasa teklifiyle şekillenecek olmakla birlikte 2 bin liraya kadar icra borçlarını devletin üstlenmesini, derin yoksulluk içindeki kesime yönelik gördüğünü ancak bunun yarayı tedavi etmeyeceğini çünkü ödeyemeyenlere karşı ceza sürecinin başladığını ve bu teklifin, sadece pansuman etkisi olacağını söyledi. “Elbette nefes aldırabilecektir” diyen Foggo, böyle geçici bir hamle yerine mevcut tabloda borçları faizleriyle çok büyüdüğü için derin yoksulluk içindeki kesime, kalıcı çözüm sağlayacak insan hakları temelli politikalara ihtiyaç olduğunu söyledi. Foggo, “Türkiye’nin derin yoksulluğu önleme politikası yok, sosyal desteklerle birlikte hak temelli, yoksulları baskı altında tutan değil güçlendiren ve özgürleştiren uzun vadeli politikalara ihtiyaç var” dedi.

Salgın döneminde günlük çalışma olanağını yitirmiş olan kişilere mutlaka hibe desteği verilmesi gerekliyken bankalar tarafından teminatsız şekilde tüketici kredileri verildiğini kaydeden Foggo, “Avrupa ülkelerindeki gibi geri ödemesiz bir hibe verilmeliydi. Burada Cumhurbaşkanı talimatıyla, kamu bankaları aracılığıyla evlerinde icra işlemi yapılacak herhangi bir şeyi olmayan insanlara kredi verildiğini ve bunun o insanları, çok daha borçlu hale getirdiğini anlattı. “İktidar bunları görmezlikten geldi uzunca süre ve şimdi gördü ama artık çok geç oldu” diyen Foggo, şu anda AKP’nin seçime yatırım amaçlı hamleler yaptığını belirterek zaten 2 bin lira limitiyle aylık gelmeye devam eden elektrik, doğalgaz faturalarına bu uygulamanın kesinlikle yeterli gelmeyeceğini vurguladı. Bu noktada yasa teklifindeki detayları da beklemek gerektiğini kaydeden Foggo, kimleri kapsayacak, nasıl ve ne zaman uygulanacak sorularına yanıt verilmesi beklendiğini dile getirdi. Foggo, “Ama kesinlikle bu olmamalı demiyorum çünkü 2 bin lira en azından 2 bin liradır diye bakıyorum çünkü insanlar gerçekten çok ama çok kötü koşullarda yaşıyorlar. Derin yoksulluk, salgın dönemiyle açlık koşullarına dönüştü. Asgari ücretli de bugün açlık sınırı altına düştü. Ve geldiğimiz noktada ücretliler de yoksulluk sınırı altına düştü. Sonuçta orta sınıf kalmadı. İnsanlar artık sadece temel ihtiyaçlarını karşılamaya uğraşıyor. İşte derin yoksulluk da tam budur ve sadece ayakta kalma çabasıyla sağlığını, insani sosyal ihtiyaçlarını ihmal ediyor. Bu yokluk yanı sıra yoksunluk durumu toplumda şiddeti de arttırıyor. İnsanlar çözümsüzlük içinde yaşamaya çalışıyor” diye ekledi.

VOA tarafından geçilen Devlet Eliyle İcra Borçları Ödemesi Tartışılıyor haberinde ha-ber.com editörlerinin hiçbir editoryal müdahalesi yoktur. Devlet Eliyle İcra Borçları Ödemesi Tartışılıyor haberi web sayfamıza otomatik olarak VOA sitesinden geldiği şekliyle yer almaktadır. Bu alanda yer alan Devlet Eliyle İcra Borçları Ödemesi Tartışılıyor haberinin hukuki muhatabı haberi geçen web siteleri ve ajanslardır.