0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Afganistan’da iktidara Taleban’ın egemen olmasından sonra Çin, ülkedeki kaynaklarla ilgili projelerin yeniden hayata geçirilmesini temkinli bir şekilde takip ediyor. Taleban sözcülerinden Suhail Şaheen de Perşembe günü Çin resmi medyasında yayınlanan açıklamalarında Pekin’in gelecekte Afganistan’ın kalkınmasına yardım edebileceğinin özellikle altını çizdi. Ancak sektör kaynaklarına ve Çin devlet medyasına göre güvenlikle ilgili meseleler, doğal kaynak projelerini bir kez daha sekteye uğratabilir. Afganistan’ın doğal kaynaklarının işletilmesi için gereken altyapının oluşturulmasınınsa yıllar süreceği tahmin ediliyor.

Afganistan’ın lityum rezervleri dahil zengin maden kaynakları, ülkenin ekonomik bağımsızlığa erişmesi için faydalanabileceği bir unsur olarak öne çıkıyor. Lityum, elektrikli araçların imalatında kullanılan kilit bir element. Ancak Afganistan’daki siyasi istikrarsızlık, geçmişte de doğal kaynakların işletilmesi projelerinin hayata geçirilmesini engellemiş, yabancı yatırımcıların bu kaynaklara olan ilgisini kaybetmesine yol açmıştı.

Doğal kaynak madenciliği projeleri için finansman sağlayan Tribeca Yatırım Ortaklığı firması CEO’su Ben Cleary, “Taleban’ın yönettiği Afganistan’da yatırım yapmam, yapamam. Bu hukuksuz bir durum” diyor ve Avustralya, Kanada ya da ABD’de faaliyet gösteren hiçbir firmanın Afganistan’da varlık elde etmeye çalışacağını sanmadığını, Çin’in tek alıcı olacağını kaydediyor.

Çin devletine ait Global Times gazetesi, 17 Ağustos tarihli bir haberinde Çin’in Afganistan’da savaş sonrası yeniden yapılanma çalışmalarına katkıda bulunabileceğini ve durdurulmuş olan projeleri yeniden başlatabileceğini bildirdi, ancak güvenlikle ilgili kaygılar olduğu ayrıntısına da yer verdi.

Çin Metalürji Şirketi (MCC) ve bakır madenciliği şirketi Jiangxi Copper’dan oluşan bir konsorsiyum, Afganistan’ın en büyük bakır projesinin bulunduğu Mes Maynak madeninin işletimini 30 yıllığına kiralamıştı. Ancak proje, 2008 yılından bu yana hayata geçirilmeyi bekliyor.

MCC firmasından bir kaynak, Reuters haber ajansına, Mes Aynak bakır madenini işletmek için gereken altyapının kurulmasının beş ila altı yıl alabileceğini, ancak güvenlik kaygıları olduğu sürece projenin ilerleyemeyeceğini söyledi ve ”Güvenli bir ortam olmadan projeyi ilerletmek imkansız” dedi. Geçen yıl Taleban’ın Mes Aynak madenindeki güvenlik kontrol noktasına düzenlediği saldırıda sekiz güvenlik görevlisi öldürülmüştü.

Global Times, MCC firmasından adı açıklanmayan bir kaynağa dayandırdığı haberinde firmanın Afganistan’da istikrar sağlanmasından ve Çin hükümeti dahil Taleban’ın uluslararası arenada tanınmasından sonra madeni yeniden açmayı düşündüğünü kaydetti.

Çin-Taleban görüşmesi

Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi’nin geçen ay Taleban’ın siyasi kanadının başındaki Molla Baradar’ı Tianjin’de misafir etmesine ve Taleban’ın Afganistan’daki barış ve yeniden yapılanma sürecinde önemli rol oynamasını beklediğini söylemesine rağmen Çin, henüz Taleban’ı resmi olarak tanımadı.

Çin Dışişleri Bakanlığı, Afganistan’ın doğal kaynaklarının Taleban’la birlikte işletilmesi konusunu gündeme getirip-getirmediği şeklindeki soruya henüz yanıt vermedi. Bu kaynaklar arasında altın, doğalgaz, uranyum, boksit, kömür, demir ve nadir bulunan element ve mineraller var. Ancak Taleban rejiminin olası insan hakları ihlallerinin doğal kaynak yatırımlarını engelleyeceğine ilişkin kaygılar ön planda.

Mali hizmetler firması ANZ (Avustralya ve Yeni Zelanda) Bankacılık Grubu’ndan emtia stratejileri uzmanı Daniel Hynes, Afganistan’daki doğal kaynaklara yatırım konusunda, “Küresel finans sisteminin çoğunun o sektörde oldukça sıkı çevresel, sosyal ve kurumsal yönetişim kuralları uyguladıklarını düşünüyorum. Tüm engeller dikkate alındığında bu projeyi hayata geçirmenin çok zor olacağı görülüyor” dedi.

Afganistan’da biri Çin, diğeri Hindistan’a ait en az iki projenin ilerlemeyeceği biliniyor. Çin devletine ait Çin Ulusal Petrol Şirketi’nden (CNPC) bir yetkilinin Reuters haber ajansına verdiği bilgiye göre şirket, Afganistan’ın kuzeyindeki Amu Derya Havzası’nda bulunan petrol projesinden çekilme aşamasında.

CNPC, Afganistan’ın Amu Derya Havzası’nda petrol üretimine 2012 yılında, 25 yıllık bir sözleşme çerçevesinde başlamış, ancak proje, çıkarılan petrolün Türkmenistan’da rafine edilmesi planının çıkmaza girmesi sonucu bir sonraki yıl durdurulmuştu.

Hint firmalarından oluşan ve Hindistan Çelik İdaresi’ne (SAIL) bağlı bir konsorsiyum, 2011 yılında Afganistan’da demir madenleri işletme ve çelik fabrikası kurma ihalesini kazanmıştı. Bu yatırım 11 milyar dolar tutarındaydı.

Ancak SAIL’den adının açıklanmasını istemeyen bir yetkiliye göre proje, madendeki demir cevherinin düşük kalite olması, güvenlik eksiklikleri ve çalışanların emniyetine yönelik tehditler nedeniyle askıya alındı.

VOA tarafından geçilen Afganistan’ın Doğal Kaynakları Nasıl Değerlendirilecek? haberinde ha-ber.com editörlerinin hiçbir editoryal müdahalesi yoktur. Afganistan’ın Doğal Kaynakları Nasıl Değerlendirilecek? haberi web sayfamıza otomatik olarak VOA sitesinden geldiği şekliyle yer almaktadır. Bu alanda yer alan Afganistan’ın Doğal Kaynakları Nasıl Değerlendirilecek? haberinin hukuki muhatabı haberi geçen web siteleri ve ajanslardır.