Avrupa Birliği Parlamentosu yeni bir kanun önergesi hazırlıyor. Altmış beş üstü yaşlıların sürücü, ehliyet belgesi yenilensin, yani sınava tabi tutulsun.

Her konuda olduğu gibi emeklilere karşı da ayrımcılık, dışlama yapılmasın. Genelleme haklı olunan bir konuda insanı haksız çıkarabilir. Yaşlıdan yaşlıya fark olduğuna dikkat edilmeli.

Berlin’de bir yılda 134.136 trafik kazası oldu, yani her dört dakikada bir kaza oluyor.

Basın, medya ve mahkemede konu olan en belirgin kazayı seksen yaş üstü bir sürücü yaptı. Kazada Belçika’dan turist olarak gelen bir aileden anne ve çocuğun ölümüne sebep oldu. Sürücü çok büyük hata işliyor. Araba yolunda beklemeden, sabırsızca otobüse ayrılan yolda çok süratli sürünce karşısına aniden çıkan aileyi koruyamıyor, frene basmada çok geç kalıyor.

Berlin Emniyet Teşkilatı dizi şeklinde yaşlılar emniyet konusunda aydınlatan toplantılar düzenliyor. Modern teknik video gösteriler hafızada iz bırakıyor.

Toplantıların yapıldığı Paul-Schneider-Haus Berlin-Spandau ilçesinde benim ilk baba vatanım olmuştu. Çalıştığım Lynar-İlkokulu’nda yeterli dershane olmadığı için sınıfıma bu evde ders vermiştim. Luther cemiyeti sokak ve parklardan Türk çocuklarını toplayarak, öğleden sonra ev ödevlerine yardım eden gönüllü eğitmenler Almanca öğretiyorlardı. Yüksek Halk Okulu halk eğitim, öğretimde yetmiş yıllarında papazlar dahil tüm cemiyet elemanları bana çalışmalarımda yardım ettiler, destekleri kayda geçmelidir.

Berlin’de ADAC trafik sigortası şimdilik gönüllü olarak yaşlılara yardım ediyor. Sürücü yeteneğini denetliyor. Kanun uygulanmadan faydalanmak iyi olur. Zira yaşlıların ehliyet aldığı zamanla 2025 yılı arasında büyük şehirlerde çok fark var.

Yaşlı genç sürücü herkes emniyet kemeri kullanmayı ihmâl etmemeli. Araba kullanırken telefon etmemeli, müzik aşırı kuvvetle açılmamalıdır. Gerektiği yerde diğer sürücülere yol verilmelidir. Kaza halinde zararsız gibi görünse dahi polis çağrılmalıdır.

Türkiye’de İzmir çıkışında eşim kırmızı ışıkta durunca, arkadan arabaya vuran kamyon şoförü, yaya yolundan geçen yoktu eşimin neden durduğunu anlamadı. Yaz tatilini Türkiye’de geçiren sürücüler Almanya’da olduğu gibi kurallara uyuyorlar. Bu durumda da trafik kazaları olabiliyor.

Yaya veya bisiklet sürücülerin bilhassa bulutlu, yağışlı havada giysileri açık renkli olmalıdır. Bahsettiğim bu toplantıda sarı yelek hediye edildi.

Araba, kamyon sürücüleri için sorun olan görülmez açıyı hesaba katarak, araba yoluna devam etmekte fayda var.

Yaya, sürücü herkes gideceği yere, randevuya zamanında yola çıkmalı. Gecikme telâşı kazaya sebep olabilir.

Bisiklet satın alırken vücuda uygun, bilirkişi danışmanlığından faydalanmalı. Kırmızıda durup beklemeyenlerin çoğu genç erkekler, bilhassa çocuklara kötü örnek olunmamalıdır.

Yayaların her durumda öncelik haklarına dikkat etmeli, saygı göstermeli. Duran arabalar arasından geçerken her iki yöne bakmalıdır.

Polis teşkilatında polis öğretmenler okullara gidip trafik dersi veriyorlar. Bu nedenle çocukların, öğrencilerin bilgileri yenidir. Ebeveynler çocuklarından doğrusunu, son uygulanan kuralları öğrenebilirler.

Berlin’de tüm olumsuz politik, sosyal, kültürel gelişmelere rağmen adalet var, hakimler görevini adalet çerçevesinde uyguluyor. Kaza durumunda taraflar birbirine etik kurallara uygun şekilde saygı gösteriyorlar. Trafik eğitim ve öğretimi anaokullarında başlıyor.

Okulda aktif çalıştığım ders yıllarında sınıfıma polis öğretmenler gelip ders veriyor, sokağa çıkıp uygulamalı trafik dersi yapıyorduk. Bu önlem hâlâ devam ediyor. Almanya’ya sığınmacı olarak veya kaliteli iş gücü kanuna göre yeni gelenler sıkı kontrol mekanizmasına uymak zorunda olduklarını derhal kavrıyorlar.

Aynı durumu Türkiye için söyleyip, yazmak doğru mu, bilmiyorum. Fakat basın ve medyada duyulan haberler kriminal olayları içeriyor. Yol vermedin diye yolda durup aile fertleri, bilhassa çocukların gözü önünde şoförler birbirlerine şiddet uyguluyor. Sürücü ehliyeti almadan önce şahsın ruhsal dengesi ölçülmeli, eğitilmeli. Aşırı kendine güven veren bencil yetiştirmede erkek çocuk eğitiminde sorun olduğu kabul edilmeli.

Teker icadı icatların en önemlisidir, ulaşımı çok kolaylaştırdı. Çocuk ve gençlere tarihi sık sık hatırlatmalı. Eşek sırtında geçen Nasrettin Hoca fıkraları anlatılmalı. Vefalı hayvan eşek küfür anlamında kullanılmamalı.

Eşek sırtında annemle bostana giderken, annem bayıldı. Ben tarla kenarında ağlayarak annemin ayılmasını bekledim. On on bir yaşındaydım. Boz eşeğimiz annem ayılıp, kendine gelene kadar bekledi ve bizden uzaklaşmadı.

Hoca komşusuna eşeğini ödünç vermek istemez. Başka bir komşuya emanet ettiğini söylediği anda, eşeği ahırda anırmaya başlar. Komşu eşeğin ahırda ya, der. Hoca sen eşeğin sözüne benden daha fazla mı inanıyorsun, diye cevap verir.

Araba da başkasına emanet edilmez. Aile ferdinin arabayı kullanması için bile sigortaya bildirip, onun için ayrıca ücret ödenmesi gerekiyor. Aylık ücret de ona göre yükseliyor.

Trafik kaidelerine uymak medeniyetin en önemli ilkelerinden birisidir.

Yolunuz açık olsun!   

İlter Gözkaya-Holzhey  

Berlin, 19.06.2025

eMail: [email protected]