2

BEĞENDİM

ABONE OL

News

1

„ 1896 yılında 14 yaşındayken Ahmet Rasim’ in çıkardığı „ Hanımlara Mahsus Malumat „ adlı kadın gazetesinde Leyla Feride imzasıyla yazılmış bir şiiri okudum, çok beğendim. Ben de öyle şiirler yazmak istedim. Ve şiir yazmaya böyle başladım.

İlk şiirlerimi Mazlume ve Mahmure takma adlarıyla yayımladım. 1901 yılında Terakki gazetesinde yazmaya başladım. „ Hanımlara Mahsus Gazete’nin adeta daimi yazarı oldum. Sabah, Menekşe, Kadın Yolu ve Kadınlar Dünyası gibi dergilerde yıllarca şiirlerim yayımlandı. 1923 yılı Mayıs ayında „ Bir Mayıs „ adlı şiirimi yazdım. Aydınlık dergisinde yayımlandı. Dört dosya dolusu şiirlerim var. „

Yaşar Nezihe

Türkiye’de 1 Mayıs denilince akla gelen 1 Mayıs Marşı ve Avusturya İşçi Marşı gelir. Oysa bu marşlar Yaşar Nezihe’nin şiirinden sonra gelir. Avusturya İşçi Marşı ilk defa 1929′ da seslendirilmiş, 1 Mayıs Marşı ise 1974′ te Bertolt Brecht’ in Gorki’ den esinlenerek yazdığı “Ana” adlı oyunun Ankara Sanat Tiyatrosu tarafından oynanmasıyla ortaya çıkmıştır.

Yaşar Nezihe, 1882 yılında İstanbul Silivrikapı’da beş çocuklu yoksul bir ailenin kızı olarak doğar. Altı yaşında annesini kaybeden Nezihe Yaşar alkolik babası ve kötürüm teyzesi ile yaşamak zorunda kalır. Okul çağı gelince gider okula ve „ Ben öksüzüm Hoca Efendi. Beni de okutun. „ der.

Dere kenarlarından topladığı ebegümeci, papatya, ısırgan otu tohumlarını aktara satarak kazandığı paranın kırkını Hocasına kırkını da kalfaya vererek okumak için çaba gösterir. Bir yıl sürer okul yaşamı. Bütün eğitimi budur.

Üç kez evlenir. İlk eşi 27 yaş büyüktür Yaşar Nezihe’ den. Çocuğu olmadığı için boşanır. İkinci kocası mühendis ve bu evlilikten 3 çocuğu olur. Altı yıllık evlilikten sonra kocası terk edip gider. 2 çocuğu beslenme yetersizliğinden ölür. Üçüncü evliliği ancak elli gün sürer. Çapkın gazeteci, hikayeci Yusuf Niyazi beydir 3.  eşi.  Cide’ ye götürür Nezihe Yaşar’ ı. Ama orada iki eşi daha vardır kocasının. Bu ayıba dayanamayan Nezihe Yaşar hemen İstanbul’ a döner ve boşanma davası açar.

İşçi olarak çalışmış, 1 Mayıs ve grev şiirleri yazdığı için gözaltına alınmış, şiirlerine el konulmuş bir kadındır.

1971 yılında ölmüştür Yaşar Nezihe. 91 yıl büyük bir dirençle yaşamış ve tek oğlu olan oğlu Vedat’ ın ölümünü de görmüştür.

1880-1971 dönemi dünyada ve Türkiye’ de toplumculuk adına çok şiirler yazılmış ve çok şairler ünlü olmuştur. Nazım Hikmet’ i çok severim ama neden bir şaire Yaşar Nezihe ‘ nin şiirleri hep saklı kalmıştır?

Neden hiç gündeme getirilmemiştir?

Kendisine sosyal ve çağdaş etiketini yapıştıran erklerin de elinde bulundurduğu edebiyat tarihinde kadının adı da yazdıkları da yoktur.

Tam aksine Alman Prof. Dr. Martin Hartmann ondan bahsetmiştir. 1919 yılında yayımladığı „ Dichter der Neuen Türkei „ adlı kitabının 81-83. sayfalarını Yaşar Nezihe’ ye ayırmıştır.

Yaşar Nezihe’ nin 1 Mayıs şiiri

Ey işçi…
Bugün hür yaşamak hakkı seninken

Patronlar o hakkı senin almışlar elinden.

Sa’yınla edersin de “tufeyli”leri zengin
kalbinde niçin yok ona karşı yine bir kin?

Rahat yaşıyor, işçi onun emrine münkâd;
lakin seni fakr etmede günden güne berbâd.

Zenginlere pay verme, yazıktır emeğinden.
Azm et de esaret bağı kopsun bileğinden.

Sen boynunu kaldır ki onun boynu bükülsün.
Bir parça da evlatlarının çehresi gülsün.

Ey işçi…
Mayıs birde bu birleşme gününde
Bişüphe bugün kalmadı bir mani önünde…

Baştanbaşa işte koca dünya hareketsiz;
yıllarca bu birlikte devam eyleyiniz siz.

Patron da fakir işçilerin kadrini bilsin
ta’zim ile hürmetle sana başlar eğilsin.

Dün sen çalışırken bu cihan böyle değildi.
Bak fabrikalar uykuya dalmış gibi şimdi.

Herkes yaya kaldı, ne tren var, ne tramvay
Sen bunları hep kendin için şan-ü şeref say…

Birgün bırakınca işi halk şaşkına döndü.
Ses kalmadı, her velvele bir mum gibi söndü.

Sayende saadetlere mazhar beşeriyet;
Sen olmasan etmezdi teali medeniyet.

Boynundan esaret bağını parçala, kes, at!
Kuvvetedir hak, hakkını haksızlara anlat.