-Ata Yurdumuz-

 – Özbekistan denince akla ipek gelir. Özbekistan ipek üreticiliğinde dünyada üçüncüdür. Dört bin yıldan fazla bir süredir Özbekistan’da kumaşlar, halılar, giysiler, şapkalar, ev eşyaları, hediyelik eşyalar ve çok daha fazlası ipek ürünlerinden yapılır-

Özbeklerin soyu Cengiz Han’ın en büyük oğlu Cuci’nin dönemine kadar gider.

Özbek tekkelerinin Osmanlı Devleti’ndeki faaliyetleri kültürel ve siyasal açıdan önemli sonuçlar vermiştir. Kurtuluş savaşında İstanbul Özbek Tekkesinin üstlendiği lojistik destek unutulmamalıdır. 

Özbekistan 1924’te, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği’nin bir parçası haline gelmiştir.

Özbekistan toprakları verimli arazilere sahiptir. Aral gölünün güneyindeki Amuderya deltası ile Turan, Taşkent, Semerkant, Buhara, Fergana ovaları ve Kızılkum çölü başlıca düzlük alanları teşkil eder. Ülkede yazlar uzun, sıcak ve yağışsız olup sıcaklık yer yer 40 derecenin üzerine çıkar. Kışın ise sıcaklık -38 dereceye kadar düşer. Özbekistan nisan ve mayıs, eylül ve ekim aylarında ziyaret edilmelidir.

BUHARA

Bugün Özbekistan sınırları içerisinde bulunan Buhara; Zerefşan nehrinin aşağı bölgesinde yer alır. Günümüzteknolojisi ile uydudan bakıldığında çölün ortasındaki bir vaha gibi görünmektedir. Bulunduğu konum itibariyle İpek Yolu güzergahında yer alan Buhara tarih boyunca her anlamda yaşanılabilir bir kent olmuştur. Kent çölün hemen kıyısında yer alsa da Orta Asya’yı; Güney Rusya’ya; Afganistan’a, Hindistan’a, Doğu Türkistan ve Çin’e bağlayan güzergâhın merkezinde bulunmaktadır.

Buhara MS 674 yılında Ubeydullah b. Ziyâd tarafından fethedilmiştir. Tarihi süreç içinde diğer Mâverâünnehir şehirleri gibi defalarca yakılıp yıkılmasına rağmen yeniden inşa edilmiştir. Ceyhun ile Seyhun nehirleri arasında kalan yaklaşık 660.000 km2’lik coğrafî bölgeye Mâverâünnehir denilmektedir. İki nehir arasındaki bölge anlamında.

Buhara’nın tarihi, Müslümanların bu bölgeye gelmeleriyle aydınlanmaya başlar. Halk arasında, Hz. Peygamber’in bir hadiste Buhara’nın fethini müjdelediği söylenir (Muʿcemü’l-büldân, I, 354). Buhara, Orta Asya kentleri içinde her dönemde dini ve ilmi özellikleri ile ön plana çıkan bir kent olmuştur. Kurulduğu ilk zamanlardan itibaren birçok dini bünyesinde barındırmıştır. Dinsel niteliğinin izlerini hâlâ üzerinde taşımaktadır.

Buhara’nın, İslam’ın kubbesi olduğu söylenir. Konumu itibariyle Bağdad’a benzemektedir. Çevresi fakih ve alimlerin nuruyla aydınlanmış, en nadide yüce şahsiyetlerle süslenmiştir. Buhara, kadim devirlerden itibaren her çağda, her bölgeden büyük din alimlerinin buluştuğu yer olmuştur…

Orta Çağ’ın karanlığını yetiştirdiği ilim adamlarıyla aydınlatan Buhara; tıp, astronomi ve matematik gibi bilim dallarında söz sahibi olan; İbn-i Sina, Biruni, Harezmi gibi öncü bilim insanlarının doğup büyüdüğü yerdir. Hadis ve tasavvuf gibi bilim dallarında ise; İmam Buhari, İmam Tirmizi, Hâce Ahmed Yesevi, Bahauddin Nakşibendi, Hâce Bektaş Veli gibi İslam alimlerinin yetiştiği topraklardır.

Komünist rejim devrinde Sovyetler Birliği’nde Müslüman din adamı yetiştiren iki medreseden biri Buhara’da yaşamaya devam etmiştir, diğeri Taşkent’te. 1923 sonunda Buhara tamamen Rus kontrolü altına alınmıştır. Sovyet idaresine karşı başlatılan silâhlı mukavemet 1926 yılına kadar sürmüştür.

Tarihte doğu ile batıyı büyük İpek Yolu üzerinden bağlayan tarihi Buhara kentinde her yıl mayıs ayında “İpek ve Baharat” Kültür Festivalleri düzenlenir. Bu festivallerde ülkede üretilen çeşitli ipek kumaşları ve baharat çeşitleri sergilenir. Özbekistan denince akla ipek gelir. Özbekistan ipek üreticiliğinde dünyada üçüncüdür. Dört bin yıldan fazla bir süredir Özbekistan’da kumaşlar, halılar, giysiler, şapkalar, ev eşyalar, hediyelik eşyalar ve çok daha fazlası ipek ürünlerinden yapılır.

Aynı zamanda Buhara, Fergana ile rekabet eden büyük bir pamuk üretimi ve dokuma sanayii merkezidir.

Festivalin açılışı geleneksel milli ve yöresel giysiler geçidiyle başlar, ayrıca kentin çeşitli yerlerinde halk oyunları, horoz ve koç dövüşleri düzenlenir.

Devam edecek

Rüştü KAM