Nazım’ın hapisten eşine yazdığı bir mektubu bir öğretmen arkadaşımın günlüğüne yazmıştım ve şiiri tesadüfen okuyan bir başka meslektaşım,, eşi ve kendisinin bu okula Nazım Hikmet’den şiirlerini okudukları ve kitaplarını evde bulundurdukları için sürgün olarak gönderildiğini açıklayıp dikkatli olmamı söylemişti. Yıl 1967, yer Şerefli Koçhisar Yatılı Bölge Okulu, idi.

Berlin’e geldiğimde (1970) nereden geldin, sorusuna kızmıyordum, o zamanlar hemen bir çekmeceye koyacaklarını bilmiyordum. Türklere karşı ön yargıları duymamıştım ve Türkiye’den geldiğimi söyler söylemez, yani Nazım Hikmet’in ülkesinden, deyince hayretler içinde gözlerimi açtım. Yasaklar onun sesinin sınırları aşmasına engel olamamıştı.

Böylece onun büyüklüğünü daha çok anladım ve okumaya devam ettim.

Senede bir kere araba ile Türkiye’ye giderken mutlaka Varna’dan geçiyor ve Karadeniz sularına Nazım’ın selamını oğlu Memet’e gönderip göndermediğini soruyorum.

                      Memet      [1]

           Karşı yaka memleket

           sesleniyorum Varna’dan

                           işitiyor musun,

                               Memet, Memet.       (Varna 1957)

                

Türkiye’ye giriş yaparken Nazım Hikmet’i ve daha birçok insanları, ülkesine gidemediği için vatan hasreti çeken insanları düşünüyorum. Hem üzülüyorum, hem de seviniyorum. Seviniyorum çünkü onların hiç değilse ruhlarını gönlümde birlikte anavatana götürüyorum, onlara çektirilen acılara ise üzülüyorum. Ayrılıkların bütün acılarına dayanmıştı Nazım, ama en acısı yurdundan, ana dilinden ayrılmasıydı.

O bize barış için söylenecek herşeyi söylemişti, bugün yaşasaydı tekrarlıyacaktı. O bize yaşamıyla, şiirleri ve eserleriyle demişti, diyeceğini. Sadece küreselleşme gibi yeni deyimler ekleyecekti. Savaşlarda en çok acı çekenin çocuklar olduğunu şu şiirde ne güzel anlatıyordu:

                      

                 

                  Kızçocuğu (2)        

                 Kapıları çalan benim

                 kapıları birer birer.

                 Gözünüze görünemem

                 göze görünmez ölüler.

                 Hiroşima’da öleli

                 oluyor bir on yıl kadar.

                 Yedi yaşında bir kızım,

                 büyümez ölü çocuklar.

                 Saçlarım tutuştu önce,

                 gözlerim yandı kavruldu.

                 Bir avuç kül oluverdim

                 külüm havaya savruldu.

                 Benim sizden kendim için

                 hiçbir şey istediğim yok.

                 Şeker bile yiyemez ki

                 kâat gibi yanan çocuk.

                 Çalıyorum, kapınızı

                 teyze, amca, bir imza ver.

                 Çocuklar öldürülmesin

                 şeker de yiyebilsinler.    (1956)

Nazım bize tarih okumayı da sevdirdi. Kurtuluşun ve kuruluşun önemini Memleketimdem İnsan Manzaraları’nda, Kurtuluş Savaşı Destanı’nda çok güzel anlattı, hiç bir tarih kitabı bu başarıya ulaşamadı.

Cennet Türkiye’nin insanların birbirine yaptıkları kötülükler, haksızlıklar ile o ülkeyi zaman zaman cehenneme çevirdiğini ne güzel anlatmıştı. Sitemizde bir inşaat sırasında eşim mühendise, işçilerinize neden kablonun oradan geçmesi gerektiğini anlatmıyorsunuz, deyince işçilerden birisi:

“Düşünmeyi öğrenelim de hapise mi girelim Nazım Hikmet gibi”,

dedi, şaşkınlığımı gösterdim. Nazım’ı herkes, işçi sınıfı da iyi anlamıştı, hem de tüm Dünya işçileri. ….

İnsanların birbirine eşit muamele yapmasını, insan haklarını, sömürmeden sömürülmeden bir yaşam olması onun dileği idi, bu uğurda kavga verdi. Umudunu hiç kaybetmedi.

          [3]     Ben, bir insan                     

                  ben, türk şairi Nazım Hikmet ben

                  tepeden tırnağa iman,

                  tepeden tırnağa kavga ve ümitten ibâret ben…

İyi ki doğdun Nazım Hikmet, doğum günün kutlu olsun.

İlter Gözkaya – Holzhey 

Emekli Öğretmen