İran, Davos’ta Batılı liderlere uzlaşmacı bir mesaj verirken nükleer silah istediğini reddetti ve Donald Trump’ın Beyaz Saray’a dönüşünden birkaç gün sonra görüşmeler teklif etti.

İran Cumhurbaşkanı Yardımcısı Muhammed Cevad Zarif’in açıklamaları, BM’nin nükleer gözlemcisinin Tahran’ın uranyum zenginleştirmede “gaz pedalına bastığı” yönündeki uyarısıyla aynı zamana rastladı.

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı Başkanı Rafael Grossi, ilk döneminde ABD’yi İran’ın atom faaliyetlerine katı sınırlamalar getiren nükleer anlaşmadan çeken Trump ile İran arasında diplomasi çağrısında bulundu.

Grossi, Davos’ta bir paneldeki konuşmasında, Tahran ile Trump arasındaki diyaloğun şu anda ne kadar önemli olduğu sorusuna “Kesinlikle vazgeçilmez” karşılığını verdi. Grossi, “Diyalog olmadan hiçbir ilerleme kaydedilemez” dedi.

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ise İran’ın nükleer silah geliştirmeyi amaçlamadığını açıkça ortaya koyarak Tahran’ın Ortadoğu ülkeleri ve ABD ile ilişkilerini iyileştirme yolunda ilk adımı atması gerektiğini söyledi.

İran “ilerleme” istiyor

Zarif, Tahran’ın nükleer silah peşinde olduğu fikrini reddederek, İran ile Batılı ülkeler arasındaki ilişkileri iyileştirmek için görüşmeler yapılması fikrine destek sinyali verdi.

“İnsanların rasyonelliği seçeceğine dair her zaman bir umut vardır” diyen Zarif, Trump yönetiminin “daha gerçekçi” olmasını ümit ettiğini, İran’ın dünya için bir güvenlik tehdidi oluşturmadığını söyledi.

Zarif, “Şimdi bizim için ilerleme zamanı. Geçmişimiz nedeniyle çevremize bir tehdit olarak bakıyorduk. Şimdi… Kimse İran’ı kaprislerini gerçekleştirmek için kolay bir yer olarak görmüyor. Dolayısıyla tehditler yerine fırsatlara dayanarak ilerleyebiliriz. Bunun hakkında konuşalım” dedi.

İranlı, Arap ve Batılı yetkililer, geçen yılın sonlarında Reuters’e yaptıkları açıklamalarda, İran’ın asıl endişesinin Trump’ın İsrail’i İran’ın nükleer tesislerini vurmaya zorlaması ve İran petrolüne daha fazla yaptırım uygulayarak “maksimum baskı politikasını” yeniden yürürlüğe koyma potansiyeli olduğunu söylemişlerdi.

Trump, Ekim ayında yaptığı bir seçim konuşmasında İran’la savaşa girmek istemediğini belirtmiş, ancak İran’ın 1 Ekim’de İsrail’e yaptığı füze saldırısına cevaben İsrail’in “önce İran’ın nükleer tesislerini vurması ve gerisini sonra düşünmesi” gerektiğini söylemişti.

ABD Başkanı Trump, ilk döneminde 2018 yılında Tahran’ın 2015’te dünya güçleriyle yaptığı nükleer anlaşmadan vazgeçmiş ve İran’a yönelik “maksimum baskı” politikasının bir parçası olarak ABD’nin sert yaptırımlarını yeniden uygulamaya koymuştu.

Tahran da bunun üzerine uranyum zenginleştirmeyi hızlandırmak da dahil olmak üzere çeşitli şekillerde anlaşmayı ihlal etmişti.

Grossi, geçen ay İran’ın Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’na uranyum zenginleştirmeyi “dramatik bir şekilde” hızlandırarak yüzde 60 saflığa, yani silah yapımında kullanılan yaklaşık yüzde 90 saflığa yaklaştıracağını bildirdiğini söyledi.

Batılı güçler bu adımı ciddi bir tırmanma olarak nitelendirdi ve bu seviyeye kadar zenginleştirmenin hiçbir sivil gerekçesi olmadığını, başka hiçbir ülkenin nükleer silah üretmeden bunu yapmadığını vurguladı.

İran programının tamamen barışçıl olduğunu ve uranyumu istediği düzeyde zenginleştirme hakkına sahip olduğunu savunuyor.

Grossi: “İran gaza basıyor”

Grossi, Çarşamba günü Davos’taki konuşmasında, “Daha önce ayda aşağı yukarı yedi kilogram (yüzde 60’a kadar zenginleştirilmiş uranyum) üretiyordu, şimdi ise 30 kilogramın üzerinde ya da daha fazla. Bence bu bir hızlanmanın açık bir göstergesi. Gaz pedalına basıyorlar” dedi.

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı ölçütlerine göre bu seviyeye kadar zenginleştirilmiş yaklaşık 42 kilogram uranyum, daha da zenginleştirilmesi halinde prensipte bir nükleer bomba için yeterli. Grossi, İran’ın şu anda yüzde 60’a kadar zenginleştirilmiş yaklaşık 200 kilogram uranyuma sahip olduğunu söyledi.

Rafael Grossi, uranyum zenginleştirmede kullanılan ilave santrifüjlerin kurulması ve devreye sokulması zaman alacak olsa da hızlanmanın gerçekleşmeye başladığını ifade ederek, “Şu andan itibaren istikrarlı artışlar görmeye başlayacağız” diye konuştu.

VOA tarafından geçilen İran nükleer endişeleri yatıştırmaya çalışırken, BM uranyum zenginleştirme konusunda uyarıyor haberinde ha-ber.com editörlerinin hiçbir editoryal müdahalesi yoktur. İran nükleer endişeleri yatıştırmaya çalışırken, BM uranyum zenginleştirme konusunda uyarıyor haberi web sayfamıza otomatik olarak VOA sitesinden geldiği şekliyle yer almaktadır. Bu alanda yer alan İran nükleer endişeleri yatıştırmaya çalışırken, BM uranyum zenginleştirme konusunda uyarıyor haberinin hukuki muhatabı haberi geçen web siteleri ve ajanslardır.