Çok kültürlü Türkiye Frankfurt’ta sergileniyor

Türkiye’deki Seferadların tarihi, kültürü, Türkiye’deki çok kültürlü yaşam Almanya’daki Yahudi toplumunun en önemli merkezlerinden Frankfurt’ta açılan “Seferad – Çok Kültürlü Bir Mirasın İzleri“ sergisiyle tanıtılıyor.

Frankfurt Büyükşehir Belediyesi’nin tarihi salonunda (Römerhalle) düzenlenen görkemli bir törenle açılan sergi 14 Haziran’a kadar sürecek. Türk Seferad sanatçılardan 30’undan 70’in üzerinde eserlerin yer aldığı sergi, İstanbul’daki Türk Yahudi Müzesi’nden alınan replikalar, Osmanlı Yahudi kıyafetleri ve tarihi belgelerle, fotoğraf, seramik, kumaş üstü tasvir, yağlıboya ve suluboya resimlerle, ebru görsellerini içeriyor. İstanbul manzaraları, tarihi mekanlar, tarihi sinagog ve camilerin yanısıra çağdaş resim sanatını da kapsayan serginin Küratörü Terry Katalan, “Sefarad sergisi, farklı kültür ve etnik grupların ortak değerler etrafında toplanıp, yüzyıllardır uyum, barış ve kardeşlik içinde yaşamış olduklarının en güzel örneğidir“ dedi.

Türkiye’nin Frankfurt Başkonsolosluğu, Yunus Emre Enstitüsü, Frankfurt Cervantes Enstitüsü, Frankfurt ve İstanbul Yahudi müzeleri ve Frankfurt Büyükşehir Belediyesi’nin katkılarıyla düzenlenen serginin onur konuğu, sergide Osmanlı dönemi mimari eserlerinden iki fotoğraf kolajı da yer alan Devlet Sanatçısı İzzet Keribar oldu. Keribar, sergi açılışında yaptığı selamlama konuşmasında “Türkiye’yi tüm dünyada tanıtan eserler üretmeyi görev edindiği“ni vurguladı.

Açılış töreni “Derya ve Dilek Türkan ile arkadaşları“ndan oluşan grubun Türk Sanat ve Seferat Müziği’den parçaları yorumladıkları konserle taçlandı.

Ev sahibi Frankfurt Büyükşehir Belediyesi’nin Belediye Başkanı Dr. Narges Eskandari-Grünberg ve Şehir Parlamentosu Başkanı Hilime Arslaner tarafından temsil edildiği açılış törenine, Frankfurt Yahudi Müzesi Müdürü Prof. Dr. Mirijam Wenzel, İstanbul Yahudi Müzesi Müdürü Nisya İşman Allovi, Frankfurt Cervantes Enstitüsü Müdürü Ferran Ferrondo Melia, Hessen Milletvekili Turgut Yüksel ve Yankı Pürsün, Offenbach Şehir Parlamentosu Başkanı Stephan Faerber, kendisi de Yahudi kökenli olan Frankfurt eski Büyükşehir Belediye Başkanı Peter Feldmann, Devlet Sanatçısı İzzet Keribar, Türkiye’nin Frankfurt Başkonsolosu Erdem Tunçer, Berlin Yunus Emre Enstitüsü Müdürü Feyzullah Bahçi’yle Frankfurt ve çevresinden Yahudi toplumunun ve çeşitli sivil toplum örgütlerinin temsilcileri katıldı.
Selamlama konuşmalarında Türkiye’deki Yahudi toplumunun binlerce, Türk Seferadlarının da 530 yıllık tarihine ilişkin acılı tarihine de gönderme yapılarak, Almanya’nın ve Avrupa’nın en önemli metropollerinden Frankfurt’un böyle bir sergiye ev sahibi yapmasının büyük bir kazanç olduğu vurgulandı. Genel olarak Seferad Yahudilerinin, özel olarak Türk Seferadlarının tarihi, kültürü ve yaşam koşulları konularının Almanya’da pek bilinmediğine işaret edilerek, serginin farklı kültürler arasında öğretici bir köprü fonksiyonu üstleneceğine işaret edildi. Frankfurt Yahudi Müzesi Müdürü Prof. Wenzel, “Her fırsatta dile getirdiğim gibi ne tek bir Yahudi kültürü vardır ne de tek bir Yahudilik olgusu sözkonusudur. Yahudi tarihi ve kültürü çok büyük farklılıklar ve çoğulculuk içerir. Frankfurt’ta da Sefaradların yaşadığı halen çok bilinmez. Bu serginin Frankfurt’ta açılmasından çok memnunum“ dedi.

Wenzel, Yahudilerin çok uluslu Osmanlı İmparatorluğu’nda uzun süre engellerle karşılamadan yaşadıklarını, 19 yüzyıldan sonra artan milliyetçiliğin etkilerini hisettiklerini ve Yahudi düşmanlığıyla karşı karşı kaldıklarına işaret etti.
Başkonsolos Tunçer de konuşmasında Almanya’da geçtiğimiz yıl Kassel’deki sanat sergisi Dokumenta’da, geçtiğimiz hafta da Frankfurt’taki Roger Waters konserinde vesilesiyle yaşanan “Yahudi düşmanlığı“ tartışmalarına işaret ederek, “Sefarad sergisi“nin çok önemli bir zamanlamaya tekabül ettiğine bu sürece katkısı olacağına işaret etti.

“Sefarad, Çok Kültürlü Bir Mirasın İzleri“ sergisi önce Barcelona (2014), daha sonra Londra (2018) ve Amsterdam’da (2021) düzenlenmişti.
Frankfurt’taki sergide eserleriyle yer alan sanatçılarımız şöyle: Geçtiğimiz yıl yitirdiğimiz Habib Gerez (1926 – 2022) ile İzzet Keribar, Esti Saul, Eti Koen, Seyfi İşman, Moris Sabaner, Lina Basmacı, Sara Özsarfati, Perlet Boveland, Verda Habib, Sara Aji, Mara Gülerşen, Dalya Anter Baruh, Sera İllel, Rosy Maçoro, Nelly Yaffe, Elda Fresko, Hilda Uziyel. Niso Maçoro, Jak Baruh, Salvator Barki, Henri Kandiyoti, Tuna Angel, Tania Sisa, Sibel Razon, Lidya Kohen, Rozita Kasuto, Jinet Halyo Toledo, Sheila Gulman Niyego ve Terry Katalan
Sergide “Kan İftirası Belgesi“ ve “Ketuba“ gibi 500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi’nden alınan tarihi belgelerin replikaları da yer alıyor.

Kan İftirası Fermanı, Ortça Çağ’da Avrupa'da üretilen kan iftirası söylencesini bizza padişahı Abdülaziz’in ağzından yalanlayan ferman. Yahudilikte dini nikâhta hahamın iki tanık huzurunda damada imzalatarak geline sunduğu güvence belgesi Ketuba’ların süslenmesinde Osmanlı tezbih sanatı da kullanılıyordu.

Sergi çerçevesinde 5 Haziran Dünya Çevre Günü vesilesiyle bir forum düzenlenecek. İstanbul'dan ünlü yazarımız Mario Levi'nin de konuşmacı olarak katılacağı forumda Sergi Küratörü Terry Katalan'ın çevrecilik bilincinin yaygınlaşmasına katkıda bulunmak hedefiyle ürettiği ürettiği 5 metre boyundaki enstalasyon çalışması "Dünya Halısı" da tanıtılacak. Gerçekleşmesi bir yıl süren eser daha önce Barcelona, Londra ve Sevilla’da da sergilenmişti.

ha-ber.com/Gursel Köksal/Frankfurt