Ankara Anakent Belediyesi tarafından Altındağ ilçesinde bulunan Talat Paşa Bulvarı üzerine Talat Paşa anıtı yaptırıldı. 18 Haziran 2025 tarihinde TBMM Genel Kurulu’nda ‘Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’ görüşmeleri devam ederken  söz alan DEM Parti Mardin Milletvekili George Aslan, Ankara Anakent Belediyesi tarafından Talat Paşa anıtı yaptırılmasına sert tepki göstererek, Türk Milleti için soykırımcı, İttihat ve Terakki’nin önde gelen ismi Mehmed Talat Paşa’ya da (1874-1921) katil diyerek hakaret etmiştir.

George Aslan, konuşmasında “biz 1915’de Hristiyan halklara yönelik yaşanan soykırıma yönelik samimi bir yüzleşme beklerken aksine faillerin isimleri kamusal alanlara, sokaklara, parklara, okullara verilmekte ve anıtları dikilmektedir. Ankara Anakent Belediye Başkanı Mansur Yavaş tarafından Altındağ ilçesinde Talat Paşa için bir anıt yapıldı. 1915’te öldürülen, sürgüne gönderilen ve malları gasp edilen onbinlerce Ermeni için bir anıt dikilmesi gerekirken onların ölüm emrini veren biri için anıt verilmesini kabul etmiyoruz. Bir halk için bazı kişiler kahraman olabilir ama başka halklar için bu insanlar kahraman değil birer katildir” dedi.

TBMM çatısı altında milletimizin onurunu ve devletimizin saygınlığını hedef alan George Aslan’ın bu konuşmasına İYİ Parti milletvekilleri sert tepki verdi ama CHP, MHP, AKP milletvekilleri sessiz kaldı. TBMM Başkanvekili CHP’li Tekin Bingöl ise ulusal kahraman Talat Paşa’ya yapılan hakarete gereken yanıtı vermek yerine, bu konuşmaya tepki gösteren İyi Parti Manisa Milletvekili Şenol Sunat’a üslup uyarısında bulundu. Bunun üzerine TBMM Kâtip Üyesi ve İYİ Parti Denizli Milletvekili Yasin Öztürk, TBMM Başkanvekili Tekin Bingöl’ün aymazlığına tepki gösterdi. TBMM Başkanvekili masasına vurarak; “DEM Parti milletvekili eleştiri yaparken haddini aşmıştır. Bu konuşmaya sessiz kalan Meclis Başkanı, kendi konuşmacımız Şenol Sunat’ın konuşmasını kesmiştir. Meclis’i tarafsız yönetemiyorsunuz. Size tavsiyem bir an önce bu görevden ayrılın” sözleri üzerine Yasin Öztürk’e CHP, AKP ve DEM oylarıyla kınama cezası verildi. MHP ise böyle bir konuda çekimser kaldı.

CHP’li Tekin Bingöl’ün TBMM’yi yönettiği sırada yapılan bu hakarete tepki vermesi gerekirken TBMM Kâtip Üyesi Yasin Öztürk’e patlaması düşündürücüdür. Zaten Tekin Bingöl, 6 Mart 2025 tarihinde katıldığı bir televizyon programında Anayasa’nın 66. maddesinin yeniden ele alınması gerektiğini belirterek, ‘Türk devletine vatandaşlık bağıyla bağlı olan herkes Türk’tür’ şeklindeki maddenin tartışmaya açılmasını önermişti. Ayrıca Türk tanımının keskin bir şekilde konulmasının yanlış olduğunu bildirerek; “Türk var, gerisi yok anlayışının toplumsal mutabakatı zedelediğini ve bu durumun çözüm sürecine zarar verdiğini” söylemişti.

Bu tartışmaya katılan CHP Yüksek Disiplin Kurulu Üyesi İsmail Emre Telci; “Cumhuriyet Halk Partisi, Talat Paşa’yı savunmak, ona destek olmak zorunda değildir” dedi. CHP Genel Başkanı Özgür Özel ise TBMM Başkanvekiline sahip çıkarak; “Tekin Bingöl’ün ‘Ermeni soykırımı’ konusundaki tutumunun ne benden ne partimizden farklı olmadığı açıkça ortadadır” dedi.

CHP milletvekilleri, TBMM’de DEM Parti milletvekilinin Talat Paşa için ‘soykırımcı’, ‘katil’ demesine ses çıkarmıyor ve savunuyorsa; CHP Atatürk’ün partisi olmaktan çıkmış, Türkiye’yi bölmek isteyenlerin partisi konumuna dönüşmüştür. ‘Şimdi zamanı değil’ diyen ve CHP zarar görmesin diye susan her CHP’li bu suçun ortağıdır. Cumhuriyet Halk Partisi, Türkiye’nin bağımsızlığını ve toprak bütünlüğünü korumak için and içenlerin kurdukları bir partidir. Türkiye’yi bölmek isteyenlerin savunuculuğunu yapan bir parti, Mustafa Kemal Atatürk’ün partisi olduğu iddiasında bulunamaz.

İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin önde gelen kişilerinden ve vatansever devlet adamı olarak emperyalist işgale karşı direnişin simgesi olan Talat Paşa, 23 Temmuz 1908 tarihindeki İkinci Meşrutiyet sonrasında Meclisi Mebusan’da Edirne milletvekili seçilmiş ve birinci reis vekili olmuştur. Temmuz 1909 tarihinden başlayarak sırasıyla Dahiliye Nazırı, Posta Telgraf Nazırı ve yine Dahiliye Nazırı görevlerinde bulunmuştur.

Rus Ordusunun yardımı ile Doğu Anadolu köylerinde katliam yapan Ermeniler, bölgede Ermeni Devleti kurma kararı almışlardı. Osmanlı’nın müttefiki Alman Komutan Limon Van Sanders’in önerisine uyan Dahiliye Nazırı Talât Paşa zorunlu göçü organize etmiştir. Ortada bir soykırım yok, zorunlu göç vardır. Talat Paşa, Büyük Ermenistan hayalini bitiren insandır.

Talat Paşa 3 Şubat 1917-8 Ekim 1918 tarihleri arasında Sadrazamlık görevine getirilmiştir. Birinci Dünya Savaşı sonunda Osmanlı İmparatorluğunun yenilmesi ve 30 Ekim 1918 tarihinde Mondros Mütarekesinin imzalanması üzerine, İttihat ve Terakkinin üç büyükleri Talat Paşa, Enver Paşa (1881-1922) ve Cemal Paşa (1872-1922) yurtdışına kaçmak zorunda kalmıştır.

1915 yılında Ermenilerin Doğu illerimizden göç ettirilmelerinde İttihat ve Terakki Cemiyeti’ni sorumlu tutan Ermeni Komitacılar, bu örgütün önderleri durumundaki Enver, Talat ve Cemal Paşalardan intikam için fırsat kollamaya başladılar. Talat Paşa, 15 Mart 1921 tarihinde Berlin’de Solomon Tehliryan (1896-1960) adlı bir Ermeni tarafından öldürüldü. Alman mahkemesi, kendi toprakları üzerinde işlenen bu cinayetin suçlusuna hiçbir ceza vermeyerek, tehcirden dolayı travma geçirdiği gerekçesiyle Tehliryan’ı beraat ettirdi. Yıllardır dost olarak bilinen, Birinci Dünya Savaşı’nda kader birliği edilen Almanya, Talat Paşa’nın anısına ve ölüsüne bile saygı göstermemişti. Böylece efsane haline gelen ‘Berlin’de hakimler var’ sözünün içinin de boş olduğu ortaya çıktı.

Talat Paşa’nın suikastla öldürülmesi sonrasında Mustafa Kemal Paşa “vatan büyük bir evladını, inkılap büyük bir teşkilatçısını yitirdi” demiştir. TBMM, büyük kahraman Talat Paşa’yı şehit ilan etmiş, Talat Paşa’nın ailesine 1926 yılında çıkarılan yasayla ev verilmiş ve şehit maaşı bağlanmıştır. Talat Paşa’nın Berlin’deki Türk mezarlığında bulunan naaşı, 25 Şubat 1944 tarihinde İstanbul’a getirilmiş ve törenle Abide-i Hürriyet şehitliğine defnedilmiştir.

15 Mart 1921 tarihinde Talat Paşa’ya emperyalist, işgalci devletlerin maşası eliyle sıkılan kurşun, ne yazık ki bugün TBMM’nin içine girmiştir. Ermenistan devletinin ilk Başbakanı Ovanes Kaçaznuni’nin (1867-1938), Ermeni sorunuyla ilgili 1923 yılında Bükreş’te yapılan Taşnak Partisi toplantısında sunduğu “Taşnatsutyun’un Artık Yapacağı Bir Şey Yok” adlı rapor bütün gerçekleri gözler önüne sermektedir. Ancak TBMM Başkanvekili ve başta CHP’li milletvekilleri olmak üzere birçok milletvekilinin bundan haberleri olmadığı bellidir. Ermenistan’ın Şirak kentinde dikilen, Talat Paşa’nın kesik başını ezen Ermeni katil Solomon Tehliryan’ın heykelinden de haberleri olmadığı gibi…

Suay Karaman