Erlangen ve Beşiktaş Kardeş Şehirleri Arasında Afet Yönetimi ve Sivil Savunma Alanında Uluslararası İş Birliği için İstanbul’a gittiler, depremle karşılaştılar.

2023 yılında Türkiye’nin güneydoğusunda meydana gelen yıkıcı depremin ardından Erlangen ve Beşiktaş belediyeleri arasında afet yönetimi alanında, özellikle arama kurtarma köpekleri biriminin güçlendirilmesi konusunda iş birliği başlatıldı.

Bu kapsamda, Beşiktaş’tan bir heyet 2024 Eylül ayı sonunda Erlangen şehrini ziyaret ederek, şehirdeki afet ve sivil koruma yapıları hakkında önemli bilgiler edindi. Erlangen heyeti, Erlangen Büyükşehir Belediyesi Uluslararası İlişkiler ve Kardeş Şehirler Müdüresi Silvia Klein, Alman Kara Kuvvetlerinde Subay ve uluslararası alanda deneyimli arama kurtarma köpeği eğitmeni Dr. Melanie Schulz-Drost (BRK, Bavyera Kızılhaç Organizasyonu), Kıdemli İtfaiye Yöneticileri Michael Stöhr ve Markus König ve teknik çevirmen Bülent Bayraktar’dan oluştu.

Heyet, Beşiktaş Belediyesi Afet İşleri Müdürlüğü’nün koordinasyonunda yoğun bir program yürüttü ve 23 Nisan’da İstanbul’da yerel saat 11.49’da meydana gelen 6,2 büyüklüğündeki depremi ve artçı sarsıntıları birebir Ortaköy’de deneyimledi.

Gerçekleştirilen görüşmelerde açıkça görüldü ki, Beşiktaş ilçesi son yıllarda afet yönetimi konusunda önemli adımlar atmaktadır. Belediye, bir deprem parkı kurmuş ve bu parkta afet koordinasyon merkezi oluşturulmuştur. Ayrıca ilçede, olası bir depremde halkın toplanabileceği 60 yeşil alan belirlenmiştir. Deprem sonrasında, depreme dayanıklı olmayan binalarda yaşayan birçok kişi günlerce bu parklarda kaldı.

Beşiktaş Belediyesi arama kurtarma köpekleri birimini birkaç yıl önce kurmaya başlamış ve şu anda iki köpek, İstanbul İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü (AFAD) bünyesindeki eğitim sahasında eğitilmektedir. Türkiye genelinde toplam 81 eğitimli arama kurtarma köpeği bulunmakta, bunlardan 20’si İstanbul’dadır. Bu köpekler ulusal standartlara göre çalışmaktadır.

Dr. Melanie Schulz-Drost, mevcut eğitim düzeyi ve altyapıdan büyük etkilendiğini belirterek, Türk meslektaşlarına köpek eğitimi konusunda bir günlük atölye çalışmasında önemli tavsiyelerde bulundu. Her iki taraf da bu iş birliğini sürdürme konusunda güçlü bir istek taşıyor. Kurulan ilişkiler ve güven ortamı, olası afetlerde iş birliğini büyük ölçüde kolaylaştıracaktır. Gelecekte, İstanbul’un çeşitli ilçelerinde birkaç günlük eğitim programlarının gerçekleştirilmesi planlanmaktadır.

Erlangen heyeti, AFAD’ın eğitim ve tatbikat merkezinde deprem simülasyonu deneyimleme fırsatı bulmuş ve deprem anında nasıl davranılması gerektiği konusunda bilgilendirilmiştir. İstanbul AFAD Arama Kurtarma Birlik Müdürü Cengiz Karakuş Erlangen heyetine Türkiye’deki afet yönetimi hakkında sunum yaptı. Türkiye’de afet yönetimi alanında, tüm devlet, yerel ve sivil toplum aktörleri AFAD çatısı altında organize olmaktadır.

Erlangenli katılımcılar, Beşiktaş’ta afet yönetiminin çeşitli yönleriyle ilgilenen ve INSARAG’ın uluslararası standartlarına göre “hafif”, “orta” ve “ağır” USAR ekipleri olarak sınıflandırılan sivil toplum kuruluşları BUSAR (Beşiktaş Aram ave Kurtarma Derneği), TAP (Toplumsal Afet Platformu) ve ANDA (Eğitim Araştırma Yardımlaşma ve Arama Kurtarma Derneği) ile bir araya geldi. Türkiye’deki STK’lar, Almanya’daki gönüllü itfaiye ve kurtarma örgütlerine kıyasla çok daha zor şartlarda faaliyet göstermektedir. Örneğin, “kamu yararına çalışan kuruluş” statüsü kazanmak oldukça zordur; afet anında çalışanlar için işten muafiyet hakkı yoktur ve gönüllülüğü destekleyen bir yasal düzenleme bulunmamaktadır.

Tüm bu kuruluşlar, Erlangen’deki gönüllü kuruluşlarla teknik ekipman, çalışma yöntemleri ve olası ortak tatbikatlar konularında deneyim paylaşımı yapmak istemektedir.

Beşiktaş Belediyesi ve sivil toplum kuruluşlarının çabaları, İstanbul’un diğer ilçeleriyle karşılaştırıldığında oldukça örnek niteliğindedir. Örneğin, komşu ilçelerden birinde hâlâ afet yönetiminden sorumlu bir birim veya arama kurtarma köpeği birimi bulunmamaktadır.

Beşiktaş’ın yaklaşık 180 bin nüfusu göz önünde bulundurulduğunda, insan kaynağı ve mali olanakların sınırlılığı, halkın afetlere karşı bilinçlendirilmesini zorlaştırmaktadır. Beşiktaş Afet İşleri Müdürü Kemalettin Arslan’a göre bu hedefe en etkili şekilde okullar aracılığıyla ulaşılmaktadır. İlçedeki 23.000 öğrenciden 17.000’i afetler, özellikle depremler konusunda bilgilendirilmiş ve eğitilmiştir.

Erlangen İtfaiyesi’nden Michael Stöhr ve Markus König İBB İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı Beşiktaş İtfaiye İstasyonu‘nda ağırlandılar. Amir Mehmet Suna ve ekibi misafirlere Beşiktaş İtfaiyesi hakkında kısa brifing verdikten sonra araçlar incelendi. Kullanılan ekipman neredeyse aynı olduğunu gören Erlangenli itfaiyeciler meslektaşları ile sıcak ilişkiler kurdular. Erlangen heyeti, itfaiyenin kullandığı, gözetim kameralarıyla entegre çalışan ve olay yerlerine canlı görüntü aktarımı sağlayan “hepsi bir arada” yazılımdan oldukça etkilendi.

Depremin ardından bir kez daha anlaşıldı ki İstanbul, dünya genelinde en büyük deprem riskine sahip şehirlerden biridir. Uzmanlar, beklenen 7 ve üzeri büyüklükteki büyük bir depremin yıkıcı sonuçlar doğuracağını ve bir tsunamiyi tetikleyebileceğini öngörmektedir. Bu nedenle, Beşiktaş’taki aktörlerin halkı hazırlama çabaları daha da fazla desteklenmelidir.

ORTAK projesi Engagement Global ve Mercator Vakfı tarafından desteklenmektedir. Gelecek yıl da mali kaynakların sağlanması halinde, afet yönetimi alanındaki verimli iş birliğinin devam ettirilmesi planlanmaktadır.

Taner TÜZÜN / NÜRNBERG