“Telif hakkına dikkat edilmezse iflasa sürükler”

“Telif hakkına dikkat edilmezse iflasa sürükler”

ABONE OL
16:18 - 13/02/2021 16:18
“Telif hakkına dikkat edilmezse iflasa sürükler”
0

BEĞENDİM

ABONE OL
Kaplan
Best

Avrupa’daki Türkçe haber portallarının ve gazetelerin yayıncıları “Çevrimiçi Gazetecilikte Fikri Mülkiyet Hakları Sorunu”nu masaya yatırdı. Yayıncı ve gazeteciler telif hakkına gerekli özen gösterilmezse kesilecek cezaların iflasa yol açabileceğine işaret ettiler.

Avrupa Türk Gazeteciler Birliği’nin (ATGB) dijital olarak gerçekleştirilen “Dünden Bugüne Avrupa’daki Türkçe Medya I. Dijital Sempozyumu”nun altıncı bölümünde “Çevrimiçi Gazetecilikte Fikri Mülkiyet Hakları Sorunu” mercek altına alındı.

Programda “Telif hakkı ne zaman ihlal edilmiş olur?”, “İhlal durumunda neler yapılabilir?”, “Fotoğrafların hangi siteler tarafından kullanıldığı nasıl tespit ediliyor?”, “Avrupa’daki Türk yayıncılar, gazeteciler dijital dünyada  ihlal cezalarına karşı nasıl korunuyor? Hukuk sigortaları ve avukatları var mı?” sorularına yanıt arandı. Moderasyonunu ATGB üyesi ve Yeni Posta gazetesi kurucusu Mustafa Bozdurgut’un üstlendiği toplantıda konuşmacılar çevrimiçi yayıncılığın giderek yaygınlaştığı ve geleceğinin parlak olduğuna işaret ederken, Türkiye kökenli yayıncı ve gazetecilerin hukuki, teknik ve maddi açıdan zorlandığına dikkat çektiler.

Özellikle telif hakları konusunda uzman hukukçu ve sigortalarla gazetecilerin bağlı oldukları meslek örgütleriyle toplu anlaşmalar yaparak uygun imkânlardan yararlanabileceği vurgulanan konuşmalarda “kopyala yapıştır”, “habere takla attır”, “birebir tercüme” ve “fotoğrafı izinsiz alıp yayınlamak” gibi konuların gazetecilerin başını ciddi şekilde  ağrıtacağı da belirtildi.

ATGB‘nin Facebook sayfasında ve Zoom üzerinden canlı yayınlanan toplantıya, ATGB üyesi – ATMB Başkanı, Birlik gazetesi Kurucusu Dr. Latif Çelik , ATGB üyesi – Almanya Bülteni Redaktörü Arif Şentürk , ATGB üyesi ve “ha-ber.com” sitesi imtiyaz sahibi M. Sefa Doğanay  konuşmacı olarak katıldı.

Yayın organlarının yasal zeminde sağlam olmaları gerektiği ve künyelerinin de hukuki açıdan sağlam hazırlanması gerektiği bildirilen toplantıdan satır başları ise şöyle:

“KİŞİ, ÜRETTİKLERİNİN SAHİBİDİR”

ATGB üyesi – ATMB Başkanı, Birlik gazetesi Kurucusu Dr. Latif Çelik:

İnternetin hızına, internet hukukunun yetişebilmesi çok zor görünüyor. Sürekli yeni modeller keşfediliyor. Şu anki internet hukuku hak arayışında çok yetersiz. Telif hakları konusuna gelince, resmi ve metni ben üretiyorsam bana aittir. İlle de tescil ettirmek gerekmez. Karşı taraf ise kanıtlamak zorundadır. Telif hakkının korunması temel hukukun korunmasıdır. Kişi ürettiklerinin sahibidir.

“KURUMLARDAN GELEN HABER BÜLTENLERİNDEKİ RESİMLERE DİKKAT”

Telif hakkı ihlali herkesin başına az çok gelmiştir. Bavyera’da eyalet hükümetinden resimler bültenlerle birlikte aynı mailde geliyor. Biz de haberi yayınlarken parti ismini yazıyorduk. Ancak bu da yetersiz oluyormuş. Resmin ve yazının telif hakları birbirinden farklılık gösterebiliyor. Bu nedenle kurumlardan gelen haber bültenlerinde fotoğrafın telif hakkını dikkatlice incelemek gerekiyor. Diğer taraftan 1840’lardan itibaren hariçte Türk basın tarihini kaleme alıyorum. Elbette o dönemden bugüne telif hakları da yer alacak.

“MUTLAKA HUKUKÇU İLE HAREKET EDİN”

Gazetecilerin, yayıncıların bu konuda uzman olan hukukçularla işbirliğine gitmesi gerekir. Örneğin bin küsur avroluk faturayı bile avukatım konuşarak 100 avroya indirmeyi başarmıştı. Çünkü abartılı faturalar gelebiliyor. Sehven de yapılsa cezai yaptırımı var.

Sigorta, avukat şart, bir de görsellerin seçiminde dikkatli olmak gerek. Türkiye’deki büyük gazetelerin Avrupa’daki gazetelerin haberlerini izinsiz kullanmasının önüne geçmek ise sanırım mümkün değil. Ajanslar bile fotoğrafları izinsiz kullanıyorsa bizim işimiz çok zor. Fakat görseller konusunda gerçekten çok ciddi tehlike var. Yıllar sonra bile sizi bulup ceza kesiyorlar. Bu hassas konuda defalarca meslektaşlarımızı uyarmak gerek.

Ben internet gazeteciliğinin geleceğini parlak görüyorum. Çevrimiçi yayıncılık giderek yaygınlaşıyor. Hukukçularla ve sigortalarla toplu anlaşmalar yaparak uygun imkanlardan yararlanabiliriz.

 “TELİF HAKLARI HABER PORTALLARI İÇİN BÜYÜK SORUN”

ATGB üyesi – Almanya Bülteni Redaktörü Arif Şentürk: 

Telif hakları konusu online yayın yapan gazeteler için büyük sorun. Almanya’da elbette Türkiye’ye kıyasla yasal açıdan daha güçlü. Öncelikle künyenin iyi oluşturulması gerekiyor. Künyede sorumlu kim ise o kişi sorumlu tutuluyor. Günümüzde izinsiz kullanılan resimler kolayca tespit ediliyor.

“İZİNSİZ KULLANILAN GÖRSELLERİN TESPİTİ ARTIK ÇOK KOLAY”

Google’un yeni uygulamasında  arayacağımız resmi arama motoruna koyabiliyorsunuz. kimler kullanmış tespit ediliyor. Listeleniyor. Diğer takip yöntemi ise fotoğrafın içine takip kodu konabiliyor. Kim indiriyorsa İP’si size bildiriliyor. Bu nedenle resimleri titizlikle yayına almak gerekiyor. Siteden resmi kaldırdınız diyelim. Sosyal mecradan da kaldırmak gerekiyor. Ancak bu işle ilgilenen hukuk bürosu sayfanın screenshot’unu aldıysa ya da almasa bile internetin hafızası var orada da kopyalanmış olabiliyor. Bu resimlerin sahipleri de genellikle büyük ajanslar. Bu nedenle bununla ilgilenen hukuk büroları var. Onlar ajanslara şu teklifle gidiyorlar: ‘Takip hakkını verin, bize de pay verin’. Avukatlar hem işlem parasını kullanıcıya yüklüyor. Ayrıca bir fotoğrafçının çektiği resmin bedeli 100 avro ise ajansın servis ettiği 20 avro. Avukat fotoğrafçının bildirdiği bedeli talep ediyor.

“AJANS ABONELİKLERİNDE ÜLKE SINIRI ÖNEMLİ”

Ayrıca ajans aboneliklerinde de dikkatli olmak gerek. Ajans faaliyet gösterdiği ülkeyle hakları sınırlamış olabilir. Bu noktaya da özen göstermekte yarar var. Telif haklarına dikkat edilmezse gerçekten de iflasa dek konu sürüklenebilir. Hukuk sigortası yaptırmak mutlaka gerekiyor.

Birebir metinlerin, başlıkların kopyalandığına tanık oluyoruz.

“EMEK HIRSIZLIĞINA GEÇİT YOK”

Emek hırsızlığı çok kötü ve müsamaha göstermemek gerekir. Bir de haber tercümesi gibi sorunlu bir konu var. Birebir tercime edemezsiniz.  Bunun da müsaadesi yok. Tercüme eden kaynağı bildirilerek alıntılarla yayınlayabilir. Ayrıca habere takla attırsanız da kaynak bildirmek gerekir. Özet tercüme olmalı. Birebir değil. Telif hakkı talep edilmeyen siteler var. Pixabay gibi yerler var. Şöyle bir risk var. Hepsinin kullanım şartlarını okursanız her resim ile ilgili kurallar olduğunu görürsünüz.

“ÇEREZ UYARILARI AB NORMLARINA UYUYOR MU?”

Ajansların videolarını YouTube kanalında yayınlama hakkımız yok. Bu konuya da hassasiyet göstermek gerekir. Uzun vadede YouTube da buna müsaade etmeyecektir.

Bir de çerez uyarıları var. Hepsini onaylayıp geçiyoruz Bu çerez uyarılarının AB’nin kanunlarıyla uyumlu olması gerekiyor. Böyle olmayan siteleri avukatlık siteleri uyarmaya başlayacak. Yayın organının yasal zeminin de sağlam olması gerek.

“ACELEDEN YA DA BİLMEDEN İHLAL ETTİM VE CEZAMI DA ÇEKTİM”

ATGB üyesi – ha-ber.com imtiyaz sahibi M. Sefa Doğanay:

Aceleden zaman zaman da bilgisizlikten telif hakkını ihlal ettim, cezasını da çektim. Dikkat etmezseniz iflasa dahi sürekler. Bizim ilk günden bu yanan bir hukuk danışmanımız var. Teknolojinin ilerlemesi ile 1993’ten itibaren, televizyon kanallarının çoğalması, internetin hız kazanması ile insanlar ürünlerine, işlerine sahip çıkmak istediler. Bugün ise değerli bir konu olmaya başladı. Birincisi ahlaki değil. Birisinin ürettiği eseri, makaleyi, haberi alıp yayınlamak uygun değildir. Telif haklarına dikkat edilmezse gerçekten de iflasa dek konu sürüklenebilir. Meslektaşlarımızın bazıları takla attırma yöntemine başvuruyorlar.

“GÖRSELLERE RESİM TAKİP KODU KOYUYORLAR”

Elbette itirazlarımız oluyor, uyarılarda bulunuyoruz. Agentur59.de diye resim paylaşım sitesi var. Bu sitede resimlere takip kodları koyuyorlar. Görsellerin yer aldığı ajansın sitesinde o resmin tutarı 10 ya da 15 avro olmasına rağmen hukukçu fotoğrafı çekenin talep ettiği bedelin üzerinde, örneğin 480 avroluk fatura gönderebiliyor. Bir ajansın haberinin yanındaki bir görseli kullandık ve bize 7 ay sonra avukattan yazı geldi ve ödeme talep ettiler. Birkaç defa ceza ödedim ama kimseye fatura çıkartmadım. Bu da benim eksikliğim. Ancak hukuk sigortasına başvurdum ve ‘Berufshaftpflicht’ yaptırdım. Sigortaları yaptırırken de dikkat etmek gerekir. Telif ihlalini iyice inceliyorlar ve her şeyi de üstlenmiyorlar.

“EN HIZLI BEN YAYINLAYAYIM DERKEN CEZA ALMAYIN”

En hızlı ben yayınlayayım derken dikkat etmezseniz sonuçlarına katlanmak gerekir. Ajansların abonelik sözleşmelerini çok iyi okumak gerekiyor.

Online gazeteciliğin önü ise çok açık. Teknolojinin nasıl ilerlediğini görüyoruz. Dijitalleşmeye dev yatırımlar yapılıyor. Türkçe konuşan bir hukuk uzmanına ihtiyaç var. ATGB bu konuda katkıda bulunursa ve toplu olarak başvurabilirsek çok sevinirim.

 “HABERİ BİREBİR KOPYALAYIP YAYINLIYORLAR”

ATGB üyesi  – Yeni Posta gazetesi kurucusu Mustafa Bozdurgut:

Armin Laschet hakkında İsmail Tipi bir yazı kaleme aldı. Yazdı çizdi, kaleme aldı ve gönderdi. Hemen yayınladık. Bir site bunu birebir almış. Müsaade almak yok. Haberin başlığına bir iki bir şeyler yazıp haberi ve fotoyu kullanmış. Online gazetelerin mutlaka dikkat etmesi gerekiyor. Sorunlarımız hep tek tek vardı ancak toplu olarak masaya yatırmak birçok noktayı da ışığa çıkardı. 1992’de yayına giren Yeni Posta gazetesi 1997’de haber portalı kurdu, ama o zaman portala kimse bakmıyordu, şimdi ise online gazeteler hızla yayılıyor. Dijital yayıncılığın geleceği parlak, ancak hukuki, teknik konular zorluyor. (Kaynak: http://atgb-press.eu/)

 

Haber ve Fotograf: IŞIN RAGİBE TOYMAZ

 

 

Inal

En az 10 karakter gerekli
Gönderdiğiniz yorum moderasyon ekibi tarafından incelendikten sonra yayınlanacaktır.