SPORDA STRESLE BAŞEDEBİLMEK

ABONE OL
00:17 - 02/05/2022 00:17
0

BEĞENDİM

ABONE OL
Kaplan
Best

Stres hayatın her alanında olduğu gibi spor alanında da altından kalkılması çok zor bir durum olduğu kadar, birçok hastalığında başlıca nedenidir. Bu bağlamda stresle baş edebilmenin yollarını ancak ve ancak stresin ne olduğunu anladıktan sonra uygulamaya koyabiliriz. Bu nedenle stres ile ilgili bir yazıyı kaleme almak istedim! Tüm okurlarıma stressiz huzur dolu günler diliyorum.

Stres; bilindiği üzere çevresel istemlerin yerine getirilmesinde ki başarısızlık koşulunda, ortaya çıkan istem ve tepki kapasitesi arasındaki büyük dengesizliktir.

Organizmanın uyum yapamama durumudur. İstem ve tepki kapasitesi arasındaki büyük bir dengesizlik olarakta açıklanabilir. Örn. Bu müsabakayı kazanmak zorundayım! ancak rakibim benden daha üstün? Kazanamazsam acaba ne olur? gibi sorular artarak çoğalır. 

Sporcularda yaşanan stres, genel anlamda normal kişide de aynı etkileri yaşatır. Bunlar sırası ile; Stresin fiziksel etkisi vardır, her insan bu durumu hisseder, Fiziksel belirtileri; kan basıncımızda artış görülür, vücutta terlemeler oluşur, hormonlarımızda azalmalar söz konusudur. İkinci olarakta stresin duygusal etkileri vardır; kişilerde ve dolayısı ile atletlerde depresyona kadar uzanan durumları yaşatabilir, kendimize saygıda, öz-saygıda düşüş gözlemlenir ve daha da kötüsü, hastalık hastalığı duygusu artar. Stresin bilişsel etkilerine gelince; konsantrasyon süremizde azalmalar oluşturur, hafıza kötüleşir ve hata yapma oranımız artar. Son olarakta davranışsal etkileri vardır bunların belirtisi; kişiler daha az enerjilidir, ya da öyle bir görüntü sergilerler, uyku bozukluğu yaşanır ve dolayısı ile ilaç alımı artar ki, bu hiçte istenen bir durum değildir.

Sporda stresin birçok potansiyel kaynağı bulunmakla birlikte: Durumsal (örn: müsabakanın önemi, rakibin önceden bilinmemesi, çekilecek kuranın önceden kestirilememesi vs.) Kişisel (örn., karamsarlık, düşük öz saygı, sağlık durumu vs.) strese girmemiz için sadece birkaç neden olarak sıralanabilir. Ancak stres her zaman olumsuz değildir. Bu bağlamda Eustress yani iyi Stres, Distress Kötü Stres olmak üzere farklı stres kaynağının olduğunu unutmamalıyız.

Sporda stresi oluşturan en önemli nedenlere gelince; Dışsal etkiler (medya ve seyircilerin tutumu %23, sporcuların kendilerinden ve başkalarından beklentileri %19, Antrenörden kaynaklanan (karmaşa; bilgi ve destek eksikliği) %17, Müsabakanın kendisi %16, o an ki veya ortaya çıkabilecek sakatlıklar ile ilgili konular %12 ve olumsuz düşünceler %10 oranda önemli nedenlerdir. Önlem almadığımız takdirde, bu durum istemesekte her sporcu için kaçınılmazdır.

Şimdi kısaca sporcuları strese sokan nedenlere değinmek istiyorum; Bunların da çok farklı nedenlerinin olduğu görülmektedir;

Başta müsabakadan günler önce stresin oluşmasına neden olan etmenler söz konusudur, bunlara baktığımızda sırası ile; yarışmadan beklentilerimizin karşılanıp karşılanamayacağı, antrenör tutum ve davranışı, sakatlıklarla ilgili konular ve müsabaka ile ilgili oluşabilecek korkulardır (Müsabakayı kazanabilecek miyim? Kaybedersem antrenörüm ne düşünür? v. b).

Müsabakadan saatler önce stresi oluşturan faktörlere gelince; bunlar sporcuların kontrollerinin dışında kalan etkenlerdir; yani taraftarın (seyircinin) reaksiyonu, sporcunun performans yeteneği, takımın oluşturulması, müsabakaya kime karşı başlanacağı(müsabaka kurası), branşla ilgili isteklerin karşılanması, takım içindeki uyum, antrenman şartları, müsabaka esnasında antrenörün tutumu, takımın birliği, rakibin performans hazırlığı, yarışmanın zamanı, hakemlerin tutum ve davranışları, dışsal performans beklentisi, müsabaka esnasındaki sürpriz faktörler, takımın performans yeteneği, takım elemanlarının oyun tarzı, en son yapılan yarışmanın sonucu, takım içerindeki disiplin, dışsal yarışma koşulları,  yarışmaya geliş-gidişler (?) vasıtalar, en son yarışmayla bu yarışmaya gelene kadar gecen zaman süresi, takımın yarışma hırsı, yarışma isteği ve taktiği (silahı, malzemesi) gibi onlarca neden sayabiliriz.

Müsabaka sırasında stresi oluşturan faktörler ise müsabakanın kendisi ve yukarıda saydığımız onlarca dışsal faktörler gösterilebilir. Stresi oluşturan nedenler bununla da bitmiyor, hiç kuşkusuz müsabakadan sonrada strese sokan faktörler söz konusudur; beklentilerin karşılanmamış olması bunlardan en önemlisidir. Ayrıca antrenörün, kulüp yöneticilerinin ve ebeveynlerin beklentilerinin karşılanmaması da sporculara bir yük (stres) olarak geri döner ve sporcu bunca işin içerisinden çıkamayacak kadar zor durumlar yaşar!

İşte bu durumda bir atletten neler beklenebilir? Yapılacak en güzel şey atletin (sporcunun) mutlak surette dışsal bir yardım almasını sağlamanızdır. Bu da ancak yeterli bir eğitimden geçmiş Spor Psikoloğu ya da Spor Psikoloğu Expertlerinden olmalıdır. Stressiz mutlu bir bayram dileklerimle kalın sağlıcakla……

 

Inal

    En az 10 karakter gerekli
    Gönderdiğiniz yorum moderasyon ekibi tarafından incelendikten sonra yayınlanacaktır.