Seçim Mevzuatında Anayasa Mahkemesi Karar Verecek

Seçim Mevzuatında Anayasa Mahkemesi Karar Verecek

ABONE OL
13:48 - 25/03/2022 13:48
Seçim Mevzuatında Anayasa Mahkemesi Karar Verecek
0

BEĞENDİM

ABONE OL
Kaplan
Best

 

Türkiye’de AKP ve MHP’nin birlikte hazırladığı seçim mevzuatı teklifi, siyasi partiler arasında ittifak kurulmasını engelleyici hükümler içermesi nedeniyle sert tartışmalara yol açarken, CHP seçim kurullarıyla ilgili hüküm aleyhinde Anayasa Mahkemesi’nde davacı olacaklarını açıkladı.

AKP ve MHP’nin TBMM gündemine taşıdığı 15 maddelik yasa teklifi, dün Anayasa Komisyonu’nda yaklaşık 18 saatlik müzakere maratonunda ele alındı. Ancak muhalefet temsilcilerince “Anayasa’ya aykırılık” temelinde gece yarısına itirazlarda bulunulmasına rağmen TBMM Anayasa Komisyonu’nun AKP’li Başkanı Yusuf Beyazıt, teklifin maddelerine geçilmesine karar verdi. Komisyonun bugün yeniden toplanması yönündeki önerileri de reddederek, müzakereyi sürdürdü. İktidar cephesi, CHP, HDP ve İyi Parti’nin verdiği anayasa aykırılık önergelerini reddetti.

Komisyonun CHP’li üyeleri anayasa hukukçusu Prof. Dr. İbrahim Kaboğlu, milletvekilleri Levent Gök ve Murat Emir, seçimlere katılma yeterliliği açısından “TBMM’de grup kurmak” hükmünden vazgeçilmemesi, 2008 yılında yürürlükten kaldırılmış olan oy kullananlara parmak boyası uygulanması, seçim kurullarıyla ilgili hakim atamasında değişiklik olmaması, Cumhurbaşkanı’nın propaganda yasaklarına dahil edilmesi, seçmen listeleriyle ilgili değişiklik yapılmaması yönünde önergeler sundu. Ancak muhalefetçe verilen tüm önergeler reddedilirken, AKP ve MHP’nin kendi tekliflerinde küçük rütuşlar yaptığı önergeler oy çokluğuyla kabul edildi. CHP, eğer erkene alınmazsa 18 Haziran 2023’te yapılması öngörülen Cumhurbaşkanlığı ile Genel Seçimler ve 2024 yılında yapılacak Yerel Seçimler’in bu mevzuattan etkilenmemesi için yürürlük tarihi için de “üç yıl sonra” şeklinde önerge sundu ancak iktidar cephesi bunu da reddetti.

CHP ittifak için değil seçim güvenliği için dava açacak

Sabah saatlerinde komisyonda Cumhur İttifakı olarak AKP ve MHP’nin oy çokluğuyla kabul ettiği teklife ilişkin CHP adına Grup Başkanvekili Özgür Özel, öğleden sonra kameralar karşısına geçti.

Özel, TBMM’de düzenlediği basın toplantısında, siyasi partiler arasında sadece ana muhalefet partisine tanınmış olan yasal düzenlemeler aleyhinde davacı olma hakkı bağlamında nasıl hareket edileceğini açıkladı. Bu noktada muhalefet cephesinde altı siyasi parti CHP, İyi Parti, Saadet Partisi, Demokrat Parti, DEVA Partisi ve Gelecek Partisi arasında ittifak kurulmasını ve HDP’nin ittifak sürecini etkileyici vurgulanan hükümler aleyhinde dava açılmayacağı ortaya çıktı.

CHP Grup Başkanvekili Özel, “Seçim yöntemini Anayasa Mahkemesi’ne götürmeyiz, çünkü AK Parti’nin kazdığı kuyuya düşmesini zevkle takip edeceğiz. Biz hangi yöntemle hesaplarlarsa hesaplasınlar, bu seçimi kazanacağımızı biliyoruz. Şimdi burada Feti Yıldız ve Hayati Yazıcı, seçimlerden sonra siyaseten AKP’nin gireceği çukuru kazmışlar. Zevkle üstünü dolduracağız, merak etmesinler. Zevkle üstünü dolduracağız, o noktada kimse merak etmesin. Bu paniğin hiçbirine faydası yok. Nasıl müflis tüccar dönüp eski veresiye defterlerini karıştırırsa, bir iktidarın gidişi seçim kanunuyla oynaşmasından bellidir. Ama ilçe seçim kurullarına yaptıkları müdahale, Anayasa’ya açıkça aykırı. Ocak 2022’de oluşmuş Seçim Kurulu’nu lağvedip, en kıdemli hakim yerine kendi teşkilatlarından yargı teşkilatına devşirdikleri birtakım kişileri İlçe Seçim Kurulu Başkanı yapma çabasını Anayasa Mahkemesi’ne götüreceğiz” dedi.

Özel, komisyonda muhalefet önerilerine kulak verilmeksizin hızlıca kanun teklifini TBMM Genel Kurulu’na sevk etme yönünde tutum alınmasına tepki göstererek, “AK Parti ile MHP oturdular, çalıştılar. Liderler görüştü, bir daha görüştüler, bir daha görüştüler. 18 aylık, 2 yılı bulan, 2 yıldır konuşulan, 18 aydır üzerinde fiilen çalışılan Seçim Kanunu’nu Meclis’e sundular. Bu hafta Pazartesi komisyon çalışmadı, Salı çalışmadı. Çarşamba saat 15:00’te komisyon çalışmaya başladı ve 18 ayda üzerinde mutabık kaldıkları metni, 18 saat komisyonu aralıksız çalıştırarak komisyondan geçirdiler. Üzerinde de sekiz tane değişiklik yaparak. Böyle bir anlayışla, böyle bir inatla, bir yandan böyle bir kötü niyetle, bir yandan böyle bir beceriksizlikle karşı karşıyayız. Türkiye siyasi tarihine baktığımızda görürüz ki, kim iktidarının son döneminde seçim kanunlarıyla büyük bir telaş içinde oynuyorsa, orada yolcudur Abbas, bağlasan durmaz. Bu AK Parti’nin gidişinin tescilidir. Büyük memnuniyetle vatandaş adına ama kendi hallerine acıyarak takip ediyoruz. O yüzden ne yaparlarsa yapsınlar. Kimsenin şöyle bir endişesi olmasın: Seçim Kanunu’nu değiştirdiler, AK Parti kazanacak. Bu vakitten sonra bu hastaya doktor ne yerse yesin demiş” ifadesini kullandı.

AKP Genel Başkan Yardımcısı Hayati Yazıcı’yla birlikte teklifin mimarı MHP Genel Başkan Yardımcısı Feti Yıldız’ı hedef alan Özel, “Değil Feti Yıldız, Einstein gelsin bütün matematik formüllerini alt üst etsin, AK Parti-MHP’yi iktidarda tutacak bir seçim formülü bulmaları mümkün değil. Daha bu Ocak ayında oluşmuş ilçe ve il seçim kurulları var. Hepsini lağvediyorlar. İstanbul’da da yaptınız, YSK’da da yaptınız. Millet böyle sandık oyununu görünce öyle bir oyun oynuyor ki size, aklınız başınızdan gidiyor ama hala akıllanmamışsınız, devam ediniz. Kenan Evren’in yüzde 10’luk seçim barajını 20 yıl önce kaldıracağım diyen Tayyip Erdoğan, 20 yıl sonra yüzde 7’ye indirebilmiştir. Küçük ortağın boyuna göre ayarlamışlardır, hayırlısı olsun. Seçmen alacak onların boyunun ölçüsünü seçimde; başta önce MHP’nin, biraz üstünde AKP’nin boyunun ölçüsünü almak için gün sayıyor seçmen” diye konuştu.

AKP ve MHP’nin komisyonda seçim güvenliğiyle ilgili tüm önerileri reddettiklerini vurgulayan Özel, “Sırf tarih önünde kayda geçirmek için birçok öneride bulunduk. Örneğin parmak boyası. Olsun parmak boyası. CHP’nin önerisi değil, milletin talebi var, Ocak 2022, üç bin kişiye sormuşlar, yüzde 75’i parmak boyası geri gelsin, diyor. ‘Aman gelmesin.’ Niye? Neden çekiniyorsunuz? Muhtarlık seçimlerinde muhtarların talebi birleşik oy pusulası basılsın. Yurt dışı seçim çevresi oluşsun, gurbetçi vatandaşlar kendi vekilini seçebilsinler. Hayır olmaz. Hazine yardımı, bize ‘altı benzemez’ diyorlar, üçlü ittifakın birlikte fotoğraflarını gören varsa biz de görelim. Yok. O en küçük ortak, hazineden yardım alamıyor. Ziyarete gittiğimizde ‘doğru’ demişti. Önerdik, kabul etmediler. Bütün siyasi partilerin hazineden desteklenmesini savunuyoruz. ‘Mühürsüz oy pusulası geçersiz olsun’ dedi. Bunu da kabul etmediler. Bütün partilere yazıyorlar, yıllardır uğraşıyorlar. Engelliler oylarını kendileri kullanabilsinler. Son derece basit önerileri var. Engelliler, bir başkasının yardımı olmadan, kendi içinin rahat edeceği şekilde oyunu kullanabilsin. Bize gelen önerileri sunduk, reddettiler. Bütün vatandaşlarımızın bilmesini isteriz” açıklaması da yaptı.

Kaboğlu: “Anayasa’nın amir hükümlerine çok yönlü aykırı”

Anayasa hukukçusu ve CHP milletvekili Prof. Dr. İbrahim Kaboğlu da, “AKP ve MHP’nin getirdiği bu kamu yararı veya seçim güvenliğini sağlamak bir yana, seçim hukukun genel ilkelerine, demokratik hukuk devletinin gereklerine, Anayasa’nın amir hükümlerine çok yönlü olarak aykırı olduğu düzenlemeler” bulunduğunu söyledi.

Kaboğlu, “Yürütme olan Partili Cumhurbaşkanı’nın seçim yasağından muaf tutulması bir tuzak, hatta bu teklife konulmuş bomba olduğunu anlattık. Bu maddenin ‘Kişi-Parti-Devlet’ birleşmesinin kanıtı ve sandığa vurulan kilit olduğunu dile getirdik. Hiçbir yanıt alamadık. Bununla birlikte il, ilçe seçim kurullarının oluşumuna ilişkin kıdem esasından vazgeçilmesi, kurulların kura usulüyle oluşturulacak olması ve yürürlükteki yasa kapsamında Ocak 2022’de oluşturulmuş seçim kurullarının lağvedilecek olmasının Anayasa’ya aykırılığını saatlerce anlattık. Ama nafile” ifadelerini kullandı.

Kaboğlu, dünkü Komisyon görüşmelerinde de seçimlerle ilgili bu teklifin Anayasa’nın 2, 11, 26, 33, 38, 67, 68, 69, 103 gibi maddelerine aykırılığına ilişkin bilgiler sundu.

HDP’nin baraj ve hakimler itirazına MHP yanıt verdi

Görüşmelerde HDP adına Grup Başkanvekili Meral Danış Beştaş da, teklifi getirdiği düzenlemeler itibariyle anayasaya aykırı bulduklarını anlattı. “Dilde demokrasi, yürekte ve kafada otokrasi. ‘Yani bu seçimde ne yapalım, ne edelim de biz Meclis çoğunluğunu alalım.’ Bütün mesele bu aslında. ‘Yani ne yapsak acaba seçim sonuçlarını değiştirebiliriz?’” diyen Beştaş, teklif ile AKP ve MHP’nin iktidarda kalmaya çalıştığını söyledi.

AKP ve MHP’nin teklifi kamuoyuna siyasi partiler için TBMM’ye girilmesinde ülke genelinde yüzde 10 oy alınması barajıyla olumlu gelişme olarak sunduğunu kaydeden Beştaş, “Şimdi neredeyse ‘Barajı düşürmeyi HDP için yaptık’ diyeceksiniz. HDP barajları yıktı, devirdi. Bu baraj Türkiye’de Kürtler için konulmuş bir baraj 1983’te. Bunu ben değil, sağır sultan biliyor” sözlerine MHP tepki gösterdi.

MHP Genel Başkan Yardımcısı Feti Yıldız, “Milli Selamet ve MHP için konuldu o baraj. Siz yoktunuz daha, siz yeryüzünde yoktunuz” diye Beştaş’ın konuşmasına müdahale etti.

HDP’li Beştaş, teklifteki seçim kurullarıyla ilgili değişikliğe neden itiraz ettiklerini “İl ve ilçe seçim kurulu başkanları önceden kıdemli, en kıdemli üyeler orada görevlidir, o değişmez. Orada bir subjektif müdahale şansı yoktur. Kıdem zamanla işte, mesleki deneyimle, liyakatle oluşan bir şeydir. Mesela, şu anda 2024’e kadar görev yapacak olan il ve ilçe seçim kurulları var. Siz bu müdahaleyle kura sistemini getirerek, kıdemi kaldırarak, il ve ilçe seçim kurullarını istediğiniz şekilde dizayn edeceksiniz, edebilme şansını elde edeceksiniz ve üç ay içinde. Bu seçim kurulları dizaynı katiyen Anayasa’ya aykırıdır. Adil seçim temsilde adaleti ortadan kaldıracak bir şeydir. Sizlerin deyimiyle kıdemli hakimlere hakaretse bu, hakarettir, saygısızlıktır, güvensizliktir” sözleriyle açıkladı. Beştaş’ın sözlerine MHP’li Yıldız, “1.700 hakime hakaret ediyorsunuz şu anda” diye karşı çıktı.

Beştaş ise, “Cumhurbaşkanı’nın şahsına bir muafiyet getiriliyor ya. Yani deyim yerindeyse -hani teşbihte hata olmaz- bir tarafta devlet olacak, bir tarafta vatandaş olacak hani. Her türlü resmi töreni, seçim çalışmasını, özel uçakları her türlü olanağı devlet adına Sayın Cumhurbaşkanı kullanacak, seçim kampanyası yapacak; diğer tarafta çok kıt olanaklarla partiler o seçimde halk iradesini temsil etmeye çalışacak. Bu, kesinlikle hem rekabet kurallarına hem Anayasa’nın eşitlik ilkesine hem de -daha birçok önergede de ifade edeceğiz- kabul edilemez bir şey. Yani Cumhurbaşkanı bir parti genel başkanı olarak siyasi rekabet içinde olması lazım. Rekabetin asgari ölçütü de ilk sırası da herkesin eşit koşullara sahip olmasıdır” diyerek teklifi Anayasa’nın eşitlik ilkesine esastan aykırı bulduklarını açıkladı.

İyi Parti: “Türk demokrasisine kara leke sürülecek”

İyi Parti’nin Komisyon üyesi Feridun Bahşi de, “Seçim mekanizmasını kendisinin ve ortağının şahsi siyasi ikballeri neticesinde şekillendirmeyi amaçladığı kanun teklifi otoriter bir zihniyetin ürünüdür. Bu otoriter zihniyet; seçimleri şahsi, siyasi ikballerini garanti edecek bir hale sokmayı, çeşitli partiler ve kesimler için siyasal alanın sınırlarını daraltmayı, hakkaniyete uygun bir rekabet ortamını ortadan kaldırmayı amaçlamaktadır. Başka bir ifadeyle, siyasi mevcudiyetlerinin zora girdiğini gören iktidar bloku, şahsi siyasi çıkarları uğruna Türk demokrasisine yeni bir kara leke sürmeye hazırlanmaktadır. İktidar bu yasa teklifinde de olduğu gibi, mevcut yasaları şahsi siyasi menfaatleri doğrultusunda düzenlemenin ve tabiri caizse mevzuatı yamalı bohçaya çevirmenin kısa vadede kendisine bazı faydalar sağlayacağı düşüncesinde olabilir ama unutulmaması gerekir ki tüm bu çabalar beyhude çabalardır. Türk siyasi tarihi, hukukun üstünlüğünü ihlal eden ve her türlü demokratik ilkeyi hiçe sayan bu otoriter zihniyeti büyük bir utanç içinde hatırlayacaktır. Zira hiçbir mertçe rekabette, oyunun kuralları oyun esnasında ve diğer katılımcıların aleyhine değiştirilemez. Seçim kanunu gibi, yalnızca tüm katılımcıları doğrudan etkilemekle kalmayan, aynı zamanda demokratik bir sistemin teminatı olan kaideleri böylesine çaresiz bir şekilde değiştirme çabası iktidarın gökyüzünde kara bulutların kümelendiğinin işaretidir” eleştirisinde bulundu.

YSK 24 parti seçime girme hakkına sahip demişti

Yüksek Seçim Kurulu (YSK) ise, 14 Ocak tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan kararıyla “1 Ocak’tan en az 6 ay öncesi itibarıyla illerin en az yarısında teşkilat kurdukları ve büyük kongrelerini yaptıkları saptanan 24 siyasi parti” ile ilgili seçimlere katılma yeterliliği saptandı. Bu karara göre; bu partiler Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP), Anavatan Partisi, Bağımsız Türkiye Partisi (BTP), Büyük Birlik Partisi (BBP), Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), Demokrasi ve Atılım Partisi, Demokrat Parti, Demokratik Sol Parti (DSP), Emek Partisi, Gelecek Partisi, Genç Parti, Halkların Demokratik Partisi (HDP), Hür Dava Partisi, İyi Parti, Millet Partisi, Milliyetçi Hareket Partisi (MHP, Muhafazakar Yükseliş Partisi, Saadet Partisi, Sol Parti, Türkiye İşçi Partisi (TİP), Türkiye Komünist Hareketi, Türkiye Komünist Partisi, Vatan Partisi ve Yeniden Refah Partisi olarak sıralandı.

VOA tarafından geçilen Seçim Mevzuatında Anayasa Mahkemesi Karar Verecek haberinde ha-ber.com editörlerinin hiçbir editoryal müdahalesi yoktur. Seçim Mevzuatında Anayasa Mahkemesi Karar Verecek haberi web sayfamıza otomatik olarak VOA sitesinden geldiği şekliyle yer almaktadır. Bu alanda yer alan Seçim Mevzuatında Anayasa Mahkemesi Karar Verecek haberinin hukuki muhatabı haberi geçen web siteleri ve ajanslardır.

Inal

En az 10 karakter gerekli
Gönderdiğiniz yorum moderasyon ekibi tarafından incelendikten sonra yayınlanacaktır.