0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

UTANÇ VERİCİ

Utanma duygusu öğrenilen bir duygudur. 

Sosyal varlık olarak çocuk çevresindeki değerlere göre utanmayı öğrenir. Bir Toplumda ayıp sayılan bir durum, başka bir toplumda gayet normal karşılanır. İnsan kızının ve oğlunun ilk utanma duygusu, yasak elmayı yiyerek cennetten kovulmasıyla başladığı insanlığın ilk hikâyesinde anlatılıyor. Çıplak olmasından utanan Havva ile Âdem yapraklarla vücutlarını örtmeye çalışırlar.

İlkokul dördüncü sınıftan başlayan, buluğ çağı sonuna kadar devam eden çocuğun geçici utanma süresini bir atasözü ile özetlemek mümkündür.

Fındıkkabuğundan çıkmış, kabuğunu beğenmez.

Anne otobüste yüksek sesle konuşursa, çocuk neredeyse yerin dibine girmek ister. Okula giderken besin çantasını unutan öğrencinin annesi sınıfa getirirse çocuğun yüzü kızarır, utanır. Dedesine sınıfa gelmesini yasak eder, okulun kapısından almasını ister. Bu arada ders bitiminden biraz sonra zaman verir ki sınıf arkadaşları görmesin. Baba okula götürünce bir sokak önce arabadan indirir. Bir arkadaşı ile ders yaparken annenin onlara meyve veya başka yiyecek ikramında odaya girmesinden hoşlanmaz. Karşı cinsten bir arkadaşı ile olunca anlamlı söz söyleme veya bakış genci utandırır. Koyu renk tenli aile açık tenli bir toplumda dışlanıyorsa, çocuk anne babasından utanç duyar. Yuvaya torununu almaya giden bir anneanneye arkadaşları alay ederek güldüyse, dedem beni almaya gelsin diyebilir. Bazı durumlarda ailesinin varlığı bile çocukları utandırabilir.
Böyle durumlarda ayıp olan bir şey olmasa dahi çocukları anlamaya çalışmak gerek. Bu dönem geçici bir süredir. Veliler çocukların koydukları yasaklara saygı gösterip, alıngan olmamalıdır. Öfkeli davranma durumu daha güç anlatır, problem çözümünü zorlaştırır.

Sosyal gelenek göreneklerin etkisini göz önünde tutarak anlayış göstermelidir. Avrupa’da küçük kız çocukları plajda bikini üstü giymezken, Türkiye’de bebeklere bile üstlük giydirilir. Erkek çocukları plajda rahatça giyinip soyunurken, kız çocukları gizlenerek mayolarını giyinirler. Erkek çocuklarda sünnet ile düğün yapılırken, kız çocuğun buluğ çağa girmesi gizli ana kız arasında kalır. Annenin eğitimi yoksa ne diyeceğini zaten bilmez.

Almanya’da cinsel eğitim, aydınlanma Hayat Bilgisi dersinde dördüncü sınıfta başlar. Öğrenciler evde soramadıkları sorulara okulda cevap bulurlar. Koyu tutucu ailelerde öğrencinin cinsel öğrenim dosyasını okulda barındıran öğretmenler olabilir.

Yüksek Halk Okulu’nda Almanca ders verirken yeri gelince, velilere hiç değilse çocuğu leylek getirdi demeyin, diye telkin ediyordum.

Çocuğun neden anne babasından utandığını anlamak, anlayışla karşılamayı kolaylaştırır. Bir yandan yardıma ihtiyacı var, diğer yanda büyüdüğünü gösterme, hatta ispat etmek istiyor. Aslında büyükler bu neticeye getiriyor. Koskocaman abi, abla oldun diyerek, büyümesine acele ediliyor. Çocuk da böylece ihtiyaçları arasında duygu karmaşası yaşıyor. Vücudunda beliren büyüme işaretleri kız çocuklarında ayrı, erkek çocuklarda ayrı görülüyor. Erkek çocukların ses kalınlaşması daha belirgin hale geliyor.

Bilhassa dinî baskılarla kız çocukların utanacakları listesi büyüyor. Disiplinli, sosyal kontrolle büyüyor. Bu dönemde okulda erkek çocuklardan daha başarılı oluyor. Gelenek göreneklerin dinî baskılarla karıştığı ailelerde erkek çocuğa verilen hürriyet ve değer onları şaşkına çeviriyor. Avrupa toplumunda kız ve erkek çocukları eğitimde eşit muamele görüyor. Bu nedenle erkek çocuğu şaşırtan toplum kuralları itici, kötü yollara düşürebiliyor. Ailede verilen öncü değeri bulamayan gençler, aradığını terör gruplarında bulduğunu sanırlar. Girince, yanıldıklarını anladıklarında ise iş işten geçmiş olabilir.

Utanma duygusu yerin dibine girme, şahsın kendinden veya yakın aile fertlerinin davranışından kaynaklanır. Büyüklerde değer ölçüleri yaşadığı topluma göre değişir. Mahcup olacak söz ve davranışların verdiği utanç, rezil olma rüyalarla giderilebilir.

İkinci nesil anne baba olan öğrencilerim, oğlum okula bırakınca sarılmamı, öpmemi istemiyor, ne anlama geliyor, deyince bu konuyu ele aldım. Onlar biz birinci nesilden çok daha bilinçli olarak çocuklarını büyütüyorlar. İlk nesil çocuklarını büyütürken bir Alman komşu büyükanne yardım ederdi. Şimdi hemen hemen hepsi huzur evlerinde.

Öz büyük anababalardan hayatta kalanlar çok azaldı, olanlarda uzun süre Türkiye’de kalıyor. Vizesiz seyahat mümkün olursa dede nine ve torunlara çok iyi gelecek.

Evet, çocuk istemiyorsa okul önünde değil, eve gelince sarılıp, öpün, ama evde mutlaka vücut sıcaklığı verilip, çocuğa duygularını anlamasına bilinçli olarak yardım edilmelidir. Bilhassa erkek çocuklarına iki tılsımlı söz öğretilmelidir. Herkes hata yapabilir, yeter ki hata olduğu anlaşılsın, özür dilerim.

Sevgi bütün kötülüklere karşı en önemli silahtır, seni seviyorum.

Hoşça kalın!

İlter Gözkaya-Holzhey