TUVALET KÜLTÜRÜ

ABONE OL
18:21 - 01/10/2020 18:21
0

BEĞENDİM

ABONE OL
Kaplan
Best

TUVALET KÜLTÜRÜ                         

Berlin’den Türkiye’ye 24 yıldır arabayla gidiyorum. Doğu-Batı arası duvarlar yıkıldığından beri gelişme en iyi tuvalet kültürüyle görülüyor. İlk yıllarda kullanılan sert kâğıtlar artık Romanya’da bile yok. Bulgaristan sınırında gümrükte tuvalete izin verilmemişti. Bu nedenle yıllarca oraya varmadan önce ihtiyaç gideriyorduk. Ama son yıllarda orada da temizlik, iyi onarım görülüyor.
Güneye yaklaştıkça kötüleşen, pis, bakımsız helâlar göze çarpıyordu. Türkiye’de özel evlerde gösterilen itina, benzin istasyon ve cafe restoranlarda maalesef gösterilmiyordu. Söke tren istasyonunda bir görevli, su sarfiyatını azaltmak için sifonu kapatıyor, ücreti gösteren sayının üstünü kapatarak turistlerden fazla para alıyordu.
Yüzde doksanı Müslümanız, diyen bir ülkede bu duruma çok üzülüyordum. Keşan, Söke ve Didim yerel gazetelerinde bu konuda köşe yazıları yazdım. Plajlardaki tuvaletler bugün temiz ve bakımlı, Didimli İngilizler Altınkum plajından eski köy harabelere kadar umuma açık tuvaletler yapılmasında, bilhassa yapıda çalışmayı teklif etmişlerdi.
Türkiye’de çökerek kullanılan tuvaletlere Fransa’da da rastlanıyor, adı ala turka. En temiz, bakımlı ve manzaralı yüznumara Selçuk-Meryem Ana Evi’nde bulunuyor. En eski antik tuvalet Romalılardan kalma harabelerde Efes’te bulunuyor. Kanalizasyon sistemi belirgin bir şekilde görülüyor.
Medeniyetin beşiği Anadolu kültüründe tuvalet yapısına önem verilirken, Avrupa’da orta çağ karanlığında insanlar sokakta sabah saatlerinde pencerelerden mesafeli yürüyordu. Ki, başına lazımlıktan dışkı atılmasın.
Yapılar aynı kıtada benzerlik gösteriyor. Afrika kıtasında akrep, yılan bulunmasına karşı dikkatli olmakta yarar var.
Siyahların tuvaletleri beyazlardan ayrı yerde, yapısı çok basitti. Avrupa’da bar ve eğlence yerlerinde ışıkla renkli romantik bir atmosfer veriliyor. Lüks otel ve kadın doktorları muayene salonlarında otomatik yıkama, kurulama sistemi var.
Dünya’nın birçok ülkesinde, Türkiye’de dahil turistlerin kullandığı sessiz mekâncıkta tanıtım amaçlı mozaik işlemeli tuvaletler var. Asya kıtasında doğaya uyarlanarak yapılıyor. Japonya’da ancak terlikle girilebiliyor. WC, İngilizce ’den kısaltılmış su dökme anlamına geliyor. Dil sorununu çökmek amacıyla kadın erkek resimleriyle yolcunun sormadan bulması kolaylaştırılıyor. Macaristan’da anahtar teslimi ile temizliği kontrol ediliyor. Montreal’de bir tuvalete televizyon izlenebiliyor. Londra’da gündüz üstünde dolaşılan yol kenarlarında gece mobil tuvaletler uzaktan kumandalı açılıyor. 


Gece geç vakit eğlence, tiyatro ve sinemadan çıkanlara ihtiyaç giderme imkânı veriliyor. Bazı sanat galerilerde sanatsal resimlerle duvarları süsleniyor. 
Eşimin kitap ve dergiyle tuvalete gittiğini gören torunumuz (7) da kitapla gidiyor, adı basın oturumu oluyor.
En güzel fikirlerin burada akla geldiğini düşünen yapı firmaları kapakları resimlerle çeşitlendiriyor. Avusturya-Tirol’da bir Cafe-Restoran tuvalet kapağında Fransız heykeltıraş Auguste Rodin’in düşünen adam resmi konmuş. Üstünde en önemli işler oturarak yapılır, diye yazılmış.
Kültür seviyesi yükseldikçe engelli insanlara ait tuvaletler yapılıyor. Araba ile uzun yola çıkan, yol inşaatı veya arabanın tuvalet olmayan bir mekânda bozulabilir, düşüncesiyle küçük bir kap yanında bulundurmasında fayda var. Bu amaçla hazır plâstik kaplar satılıyor.
Sevgili okurlarım, insan doğal ihtiyaçlarının en önemlisi olan tuvalet ailenin, bir toplumun, bir ülke kültürünün aynasıdır.
Yollarda dikkat ettim, söyledim, yazdım faydası olduğunu gördüm. Opet benzin istasyonu görevlilerine yazdım. Türkiye’de ilk temiz, bakımlı tuvaleti bir benzin istasyonunda Almanya’dan Türkiye’ye dönen bir işçinin yaptırdığını okumuştum. Gezginler, göçmenler yalnız bavul taşımıyor, medeniyeti de taşıyor, geliştiriyor. Değişik kültürler birbirini besleyerek renk cümbüşü oluşuyor.


Hoşça kalın!

İlter Gözkaya-Holzhey


İlhâm aldığım kitap (Almanca):
Stille Örtchen, Ein Besuch auf den Toiletten der Welt,
Morna E. Gregory und Sian James, Knesebeck Verlag München 2006
ISBN 978-3-89660-392-0

www.toiletsoftheworldbook.com 
 

Inal

    Bu yazı yorumlara kapatılmıştır.