SÖMÜRGE VALİLİĞİNDEN BAŞKANLIĞA

ABONE OL
18:08 - 01/10/2020 18:08
0

BEĞENDİM

ABONE OL
Kaplan
Best

SÖMÜRGE VALİLİĞİNDEN BAŞKANLIĞA

ABD, İngiliz sömürgesiydi. 1775’te İngilizlere karşı bağımsızlık savaşını başlattı. Bu savaşı kazanarak bağımsız oldu. Sömürge olduğu dönemde ABD’yi Büyük Britanya’nın atadığı vali yönetiyordu. Bağısız olunca sömürge valisinin yerine başkan geldi. Eyaletler, bir araya gelerek Birleşik Devletleri oluşturdular. Eyaletleri valiler yönetmekte. Başkan da eyaletlerin tümünün ortak başkanı.

Brezilya, Portekiz sömürgesiydi. Ülkeyi sömürge valisi yönetiyordu. 7 Eylül 1822’de bağımsızlığını kazandı. Sömürge valisinin yerine başkan geldi. Brezilya, federal bir Cumhuriyet.

Güney ve Orta Amerika ülkelerinin Brezilya dışında, neredeyse tümü İspanyol sömürgesiydi. İspanya bu ülkeleri sömürge valileriyle yönetiyordu. Art arda bağımsızlık savaşı verip bağımsız oldular. Bağımsızlık savaşlarından sonra valiler gitti, başkan geldi.

Endonezya; Portekiz, İspanya, Hollanda ve İngiltere’nin sömürgesi oldu. Yıllarca sömürge valileriyle yönetildi. Hollanda’dan bağımsızlığını kazandıktan sonra sömürge valisinin yerine başkan geldi.

Filipinler, yıllarca İspanyol sömürgesi oldu, Kısa süre de ABD sömürgesiydi. Filipin-ABD savaşında bir buçuk milyon Filipinli yaşamını yitirdi. Ardından Japon işgali geldi. II. Dünya Savaşı’ndan sonra bağımsızlığını kazandı. Sömürge valisinin yerini, başkan aldı.

Afrika’nın başkanlıkla yönetilen birçok ülkesi türlü Avrupa devletlerinin sömürgesiydiler. Yıllarca sömürge valileriyle yani tek adamla yönetildiler. Bağımsız olduktan sonra da tek adam yönetimi başkanlarla sürdü.

Neden mi? Çünkü yukarıda örnek verdiğimiz ülkeler, parlamenter sistemi bilmiyorlardı. Köklü yönetim gelenekleri oluşmamıştı.
Parlamenter sistemle yönetilen ülkelerin büyük bir çoğunluğu ne sömürge oldular ne de sömürge valileriyle yönetildiler.
Başkanlık sistemiyle yönetilen ülkelerinin tümünün eski sömürgeler olması rastlantı mı?

Şimdi AKP kalkmış yıllardır parlamenter sistemle yönetilen Türkiye’ye sömürge rejimini getirmek istemekte. Yıllardır süren yönetimsel gelenekleri altüst etmek istemekteler. Peki, Türk Milleti bu sömürgelere özgü olan rejimi kabul eder mi? Etmez.

Adil Hacıömeroğlu

Inal

    Bu yazı yorumlara kapatılmıştır.