0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Dilimizdeki niteleme sıfatlarının anlamlarını derecelendirme olanağımız olduğunu biliyoruz.
Bu sıfatların anlam dereceleri şunlardır:
– Eşitlik derecesi
– Üstünlük derecesi
– En üstünlük derecesi
– Aşırılık derecesi

Eşitlik derecesi: Niteleme sıfatlarında eşitlik derecesi sıfattan önce “kadar”, “gibi” zarflarından biri getirilerek sağlanır.
Örnek sıfatımız güzel olsun. Bu sıfatın önüne kadar ya da gibi zarflarını getirerek tümce içinde kullanalım.
Bir peri kadar güzelsin.
Bir peri gibi güzelsin.
Sıfattan önce gelen zarflar güzelliğin sözü edilenle peri arasında eşit olduğunu anlatırlar.
Üstünlük derecesi: Sıfattan önce “daha” zarfı getirilerek sağlanır.
Sen bir periden daha güzelsin.
Burada daha zarfı, güzelliğin sözü edilende bir periden daha üstün olduğunu anlatır.

En üstünlük derecesi: Sıfattan önce “en” zarfı getirilerek kazandırılır bu derece sıfata.
En güzel kız sensin. En yakışıklı erkek odur.
Burada kullanılan en zarfı güzelliğe en üst derecede olduğu anlamı katar.

Aşırılık derecesi: Sıfattan önce “çok”, “pek”, “çok çok”, “pek çok” zarfları kullanılarak yapılır.
O çok güzel bir kediydi. Çok çok güzel bir atımız vardı. Konuyu pek güzel açıkladın. Pek çok güzel insanların yaşadıkları bir dünya olsaydı ya dünyamız.

SIFATLARDA ANLAM PEKİŞMESİ

Niteleme sıfatlarımızın anlamlarını pekiştirmenin de bir kuralı vardır dilimizde.
Burada, işin gerçeği, bir kuraldışılıktan da söz edilebilir.
Çünkü; burada ek, sözcüğün sonuna değil, başına gelir.
Nasıl mı?
Şöyle:
Niteleme sıfatının ilk sesli harfine kadar bölümüne “-m”, “-p” ya da “-s” kaynaştırma harflerinden uygun olanı getirilerek sıfatın başına eklenir.
Örnek: Güzel – Sıfatın ilk sesli harfine kadar olan bölümü gü – Bu bölüme -p kaynaştırma harfini getirerek sıfata eklediğimizde güpgüzel olur ve anlamı güçlenir.
Kocaman – koskocaman
yeşil – yemyeşil
beyaz – bembeyaz
dolu – dopdolu
yeni – yepyeni
doğru – dosdoğru
yuvarlak – yusyuvarlak
Burada “bana göre”ye yer yoktur.
Üzgünüm!

Hasan Arslan
Türkçe Öğretmeni