Masal çizgi film olarak 35 yıl önce Alman Demokratik Cumhuriyeti’nde (DDR) çekilmiş. DEFA stüdyolarında üretilmiş. Senaryosunu yazan ve yöneten Christl Wiemer, müziklerini Horst Elsner yapmış. Film 22 dakika sürüyor.

Nazım’ın bu masalı önce Kreuzberg’te bir okulda öğrencilere gösterilmiş ve büyük bir ilgi görmüş.

Biz yetişkinler de büyük bir heyecanla izledik Sevdalı Bulut’u (Die verliebte Wolke). Filmin sonunda Kültür Merkezi yöneticilerinden Beyhan Yıldırım film hakkında söyleyecek sözü olan var mı, diye sorunca hayli bir suskunluk oldu. Türkiye tanıtımı için bugün insanlar çırpına dursun, evrensel şair Nazım Hikmet Ran yurdundan kilometrelerce uzakta yapmış Türkiye’nin ve Türkçenin tanıtımını.

Masalın önsözünde dil ustası şöyle diyor:

“Musikî bütün dillerin üstünde bir dildir. Ama henüz bütün milletlerin ve kültürlerin ortak malı olmamıştır. Halbuki masal bütün milletlerin, tüm nesillerin ve kültürlerin ortak malıdır. Arap masalı sanılan bir masalı Japon veya İngiliz hemen anlar ve hemen sever. Bir Rus ister işçi, ister atom bilgini olsun, bir Türk masalının tadına derhal varır. Masallar insanlığı kaynaştırır.”

İnsanlık hiç şimdiki kadar kaynaşma ihtiyacı duymamıştı. 47 yıldır aramızda olmayan şair hep sevgi ve pozitif duygularla enerjisini dünyaya dağıtmış. Şimdi görev bize düşüyor. Tüm eserleri bildiri niteliğindedir ve eyleme çağırır. Okul çantamızda şiirleri bulunursa veya bir arkadaşımızın günlüğüne şiirlerini yazınca cezalandırılırdık. Artık Türkiye’yi idare edenler dahil, Nazım’ın şiirlerini söylüyor ve sözlerinden alıntılar yapıyorlar. Nazım Hikmet Türk vatandaşı, Moskova’da anma töreninde T.C. dış temsilcileri organize etti. O Anadolu’nun her yerinde. Bu nedenle Nazım sevdalıları bu filme ulaşmak için AİKB’e telefon etmişler. Cumhuriyet Gazetesi Avrupa temsilcisi Osman Çutay haber yapmıştı. Doktora çalışması sırasında bu filmi Emre Ertem arşivden çıkarmış.

nazim_hikmet_a.jpg

Bir selvi ağacının altında derviş flütünü üflüyor. Her üflemede o zamana kadar çöl olan bu diyarı cennet gibi güzel bir ülkeye çeviriyor. Flüt üflemeye ara verdikten sonra çirkin ve kötü Kara Seyfi’yi üfler. Kara sakallı, gaga burunlu, patlak gözlü doğaya, doğada yaşayan tüm bitkiler, hayvanlar ve nesnelere sahip zengin bir toprak ağasıdır. Mal düşkünü bencil ve kötüdür. Derviş kısa bir aradan sonra güzel kız Ayşe’yi yaratır. Ayşe yoksul, yardımsever ve iyi yüreklidir. Sırma saçları topuklarında, yüzü ay parçası. Ela gözlerinin kara kirpikleri uzun mu uzun, kıvır mı kıvır. Ayşe’nin bin bir çeşit renkli çiçeklerle süslü bahçesinde dostları tavşan ve beyaz güvercinle mutlu yaşar. Fakat aç gözlü Kara Seyfi Ayşe’nin güzel bahçesine göz dikmiştir. Önce bahçeyi satın almak ister. Ayşe red edince Seyfi bir oyun düşünür. Onunla evlenirsem bahçe daha kolay benim olur, diye düşünür.

Ayşe evlenmeyi kabul etmeyince çatışma başlar. Savaş yalnız iyi ile kötü arasında değil, aynı zamanda emekle sömürünün çatışması biçiminde sürer.

Kara Seyfi’nin kötü oyunlarına karşı koyan Ayşe yalnız değildir. Bulut Ayşe’ye sevdalıdır. Şekilden şekle girerek onu bütün kötülüklere karşı korur. Bahçeyi Kara Seyfi kurutamaz, atı, devedikeni, deli rüzgar ve kum yardım etseler de savaşı kaybeder. Tavşan, akgüvercin, Sevdalı Bulut ve Ayşe birleşir. Birlikten ve sevgiden kuvvet doğar. Sevdalı Bulut’un yağmuru ile laleler, güller ve karanfiller yeniden dimdik dururlar ve bahçe kumdan yıkanmış olur.

 

Masalın sonunda kötüler cezalandırılırken iyiler ödüllendiriliyor ve sevenler çok çetin sınavlardan sonra kavuşuyorlar. Tiyatrom’un müdürü Yekta Arman Berlin’de Türk tiyatrosunun tarihini anlatırken adeta masala devam edildi. Sevdalı Bulut’u hangi zorluklarla sahnede canlandırdıklarını anlatırken bir tiyatro dersini dinlemiş olduk. 1983 yılına kadar Schaubühne’de kimler gelip geçmişti. Ayla Algan, Şener Şen, Tuncel Kurtiz ve Kerim Avşar gibi ünlü oyuncuları andık. Berlin’e gelir gelmez biz mi Nazım Hikmet’i hemen bulmuştuk, yoksa o mu bizi hemen karşılamıştı, bilmiyorum.Yekta Arman ile Derya Kibri dünya şairinin hepimizin tanıdığı, ama defalarca dinlemekten zevk aldığımız aşk, sevgi, özlem, kavga ve umut anımsatan şiirlerini okudular. Bu şiirleri artık antik olmuş bir kitaptan okudular. Buna kitap denmez ansiklopedi niteliğinde, her Nazım sevdalısının kitaplığında olması gereken bir eser. Bilhassa Türkiye dışında Türkçeyi korumak isteyen Nazım Hikmet’in eserlerini okumalıdır. Yalnız doğum ve ölüm yıldönümlerinde değil, her zaman okunmalıdır. AİKB üyelerinden Emin Türkarslan’ın piyano eşliğinde verdiği resitali dinlemek ayrı bir zevk verdi.

Yine üyelerden Emre Ünver ve Beyhan Yıldırım konukları saygıyla karşıladılar ve uğurladılar. Sevgili okurlarım, gençlerin yaptıkları bu işin çok önemli olduğunu dünya şairi şu sözleri ile tasdik ediyor:

 

“Dünyanın en iyi insanlarından olan Türk halkının ve dünyanın en güzel dillerinden biri ve belki de en başta gelenlerinden olan Türk dilinin diğer ülkelerde tanınmasına vesile olabilmek ömrümün en büyük sevinci ve şerefi olur. Bir köylü toprağını ve öküzünü, bir marangoz tahtasını ve rendesini nasıl severse ben de Türk dilini öyle seviyorum.”

para_on_a.jpg

Bu gün Anadolu’nun her köşesinde Nazım Hikmet’i bağrına basanlar, Mustafa Balbay gibi yazılarından dolayı Silivri’de mahkûm edilenler için seslerini çıkarmalıdır. Yine tarihimize kara leke olarak kalmamalıdır. Suçları tespit edilmemiş aydınlarımızın hürriyetini iade ederken tarihimize aydınlık kazandırılmış olacaktır.

Bütün Attila İlhan Kültür merkezi üyelerine daha güzel etkinlikler ve sonsuz başarılar diliyorum.

Hoşça kalın!

 

İlter Gözkaya – Holzhey 

Emekli Öğretmen

 

 

Kaynaklar:

Nazım Hikmet, Elefanten Press, 1982,

Türkenzentrum Berlin (West)

(Bu kitap piyasada yok, antik olmuştur. Tekrar basılmalıdır.)

Dünya Şairi, Nazım Hikmet, Nedim Gürsel, Can Yayınları, 2001

ISBN 975-07-0132-1

Çocuklara hediye etmek için:

Nazım Hikmet, Die verliebte Wolke, ein Märchen,

Buntbuch-Verlag, Sept. 1984

ISBN 3-388653-068-X