0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Şair Mehmet Özata’nın“Bir Avuç Güneş” adıyla yayınladığı şiir kitabı Türk Veliler Birliği’nde düzenlenen toplantıda şiir severlere tanıtıldı.

On yıllardır yaşadıklarını şiir ırmağına akıtarak büyük bir sevi ile denizlere ulaştıran MEHMETÖZATA, şiirlerini BİR AVUÇ GÜNEŞ adıyla kitap olarak yayınladı.

Özata, Türkçenin inceliklerine egemen olan ve çok yalın bir dille en çetrefilli konuları bile derinliğine işleyebilen bir şiir anlayışı sunuyor bize. Bunu yaparken aynı zamanda ince bir ironi ve mizahla Türkçenin ve Türkiye kökenli insanların Almanya’daki durumlarını dile getiriyor. Kültürel farklılıkları, dilin, kimliğin oluşumundaki önemini vurgulayan şiirler yazıyor. Şiirimizin büyük ustalarının şiir anlayışından da yararlanarak kendine özgü şiirleri okuyoruz “BİR AVUÇ GÜNEŞ” adlı kitabında.

• Var Git Hele şiirinde olduğu gibi Dede Korkut masallarının;
• kısa aşk şiirlerinde ve diğer şiirlerinin bir çoğunda ”Garip” ve devamı şiir akımlarının;
• Ve birçok şiirinde ise toplumsal gerçekçi şiir akımının izlerini gözlemleniyor;
• Türkçe’nin yurtdışındaki ve özellikle Almanya’daki yozlaşmasına ve Almanca sözcükler gibi telaffuz edilmesi;
• Türkçe cümleler içinde karmakarışık Almanca sözcüklerin birlikte kullanılmasını ironik bir dille eleştirmesi;
• giderek yeni bir yurt olan yabandaki, gurbetteki, göçmen ülkesindeki acıları, sevinçleri, özlemleri sorunları ve kimlik arayışlarını yansıtırken yaptığı ince humar, eleştiri ve öz eleştiriler

apayrı bir renk ve tat katıyor şiirlerine.

Öyle sanıyorum ki,

• şiirlerinde Türkçeye çok iyi şekilde egemen olmanın yanında,
• edindiği yabancı dillerin, örneğin yüksek öğrenimini gördüğü “Rus Dili ve Edebiyatı” ve daha sonra doktorasını Almanca olarak yazdığı dil, Almancanın penceresinden dünyaya ve olaylara bakıyor olması
• Şiirimizin en büyük ustalarından NAZIM HİKMETİ de etkileyen Rusya’nın en büyük şairlerinden MAYAKOVSKİ’den, Puşkin, Lermmontov ve Pasternak’tan çeviriler yapması, onun şiirlerindeki düşünselliği ve duyarlılığı daha varsıllaştırabiliyor.

MEHMET ÖZATA şiirlerinde her konuyu işliyor. Onun için işlenmeyecek hiçbir konu yok. O en zor ve ağır konuları bile çok yalın, arı ve duru bir dille dizelere döktüğü düşünce ve duyarlılığı ile sanat severlerin, özellikle şiir severlerin zihinlerinde ve gönüllerinde BİR AVUÇ GÜNEŞ olarak yerine alacaktır.

ÖZATA’NIN BİR AVUÇ GÜNEŞ’TEKİ ŞİİRLERİ ŞÖYLE SINIFLANDIRMAK OLANAKLI:

SOSYAL İÇERİKLİ, DİRENÇ VE SAVAŞIM ŞİİRLERİ

 Ocak 2019’da yazdığı sarı papatya (S. 36), şiirinde Özata, zalimler, baskıcılar, tiranlar ne yaparlarsa yapsınlar, baskı altına alınanlar insanlar, tıpkı betonu delen bir papatya çiçeği gibi, onların baskılarına da karşı koyarlar. Bu karşı çıkış insanlık tarihinde görüldüğü gibi bazen çok uzun sürse de yüzyıllar alsa da er geç baskıları, diktatörlükleri delerek başarıya ulaşır. Bakın bunu ÖZATA kısacık şiirinde bunu nasıl anlatmış:

 SARI PAPATYA

betonu ikiye yarıp çıkmış

çiçek açmış

kardelen değil

beton delen

sarı papatya

zalime karşı güzelliğin direnci

(Ocak 2019)

Yeni Yıl şiirinde (S.20) bir yandan yeni yıl öncesinde, yani 9 Kasım 1998’de Berlin Duvarının yıkılışının, tarihte yeni bir dönemi başlatacağını sorgularken diğer yandan

“yeni yıl geliyor

yeni bir yaprak mı açılıyor yoksa tarihe?

“eski yıl hazırlandı gidiyor.

yol parası yüz milyon mark

yanında roketleri de götürüyor

savulun cinler!”

Deyip yıl başında göğe fırlatılan çatapatlar, roketlerin ve diğer patlayıcılar için yüzbinlerce markın harcandığını anlatıyor.

Yeni yıl ile Berlin’e bir yandan bir sevincin geldiğini belirtirken, diğer yandan “artık ne denge ne de duvar kaldı” diyerek her şeyin altüst olduğunu, Afrika’nın yani Afrika’da yaşayanların bu duruma sevinemeyeceklerini, çünkü oralarda yoksulluğun, açlığın devam ettiği çelişkisini anımsatıyor.

Bir yandan Cumhuriyet Meydanını (Platz der Republik) dolduran coşkulu insanların ırkçı Schönhuber’in çömezi olmadıklarını, özgürlüğe, serbest pazara özlem duyduklarını;

ama diğer yandan bu gerçekliği, iki Almanya’nın birleşmesinin getireceği tehlikeyi ya da

sorunsalı

“yeni yıl geliyor

bunlar yeniden birleşme delisi

etnik merkezci

ve orada bir türk

kuşkulu ve tedirg

 dizeleriyle birleşme sonrası artacak ırkçılığa, yabancı düşmanlığına dikkatleri çekiyor; ırkçılarla, özgürlük yanlılarının karşı karşıya geleceklerini vurguluyor ya da yansıtıyor

 1994’de yazdığı kısa solingen (26) şiiriyle bu kentin yalnız çok kaliteli üretilen bıçakları ile değil, gözü dönmüş insanlık düşmanı Alman ırkçılarının 5 kadın ve çocuğun oturdukları evi ateşe vererek bu dehşet verici katliamla anılacağını dile getiriyor.

 ben kitabım (66) şiirinde Almanya’daki Yahudi soy kırımının başlangıç tarihi kabul edilen 9 kasım 1938 “Kristal Nacht”a gönderme yapıyor.

Duvarın yıkılmasının Nazilerin Yahudi Soykırımını başlattığı “Kristallnacht” ile aynı güne denk gelmesinin bir rastlantı mı yoksa Federal Almanya “Derin Devletinin” bilinçli olarak bu acılarla dolu vahşeti ve trajediyi unutturmak için mi belirlediği bilinmiyor.

Federal Politik Eğitim Merkezi’nin bildirdiğine göre 9 Kasım’ı 10 Kasım 1938’e bağlayan gece, “267 Havra (Synagoge)’nın harap edildiği, 7.000’den fazla Yahudi işyerinin ateşe verilerek yağmalandığı, 91 insanın öldürüldüğü ve 30.000 Yahudi’nin toplama kamplarına götürüldüğü Yahudi Soykırımının başlama tarihi olarak biliniyor

Şubat 2010’da yazdığı kar (64)) şiirinde ise, iktidarda kalma hırsları uğruna gencecik evlatlarını teröre kurban ettiren Türkiye’deki kirli siyasete ve bunun sonucu şehit cenazeleri trajedisine dikkat çekiyor

ağaçlar kefen giydi

….musalla taşında şehit cenazeleri

vah, benim kınalı kuzularım!

 KAN OLDU KÖRFEZ (68 -1992) ve megoloman (69 – 2017) şiirlerinde  diktatörlere ve emperyalist devlet yöneticilerine ve savaşlara karşı sesini şöyle yükseltiyor Özata:

 bir kez daha yenildi söz

kan oldu körfez

akan kan fırat’tan, dicle’den

akan kan bağdat’tan

…ha Saddam ha bush

Yazık oldu suçsuz insanlara

Gılgamış’tan bu yana

İNSANLARIN EKONOMİK VE SOSYAL DURUMLARINI YANSITAN ŞİİRLER

Aralık 1989’daki Berlin Duvarı (22) şiirinde duvarın yoksulların üstüne yıkıldığını anlatıyor:

Soğuk kaldırıma oturmuş bir kadın

Önünde bir kağıt:

“açlık acı, dilenmek daha da acı”

Biraz ötede

Bir bankanın önünde

“Hoş geldin parası” kuyruğu

Örülen değil, yıkılan duvarın ödülü

 AŞK ŞİİRLERİ

 İKİ GÜVERCİN ŞİİRİ (S.16):

 sabah oldu

içim açıldı

iki güvercin ağacın dalında öpüşüyorlar

 kahvaltı misali sevişiyorlar  öpüşüyorlar

şimdiki kuşlar hiç utanmıyorlar

sevgilim biz de mi hiç utanmasak?

Kültür farkı (76), dili düzmek ( 33) ve daha birçok şiirinde, kimlik, kültürel ve dilsel farklılık konularını işleyerek, Almanya’da Türkçenin yanlış

ÇEVRE İLE İLGİLİ

atım şiirinde Berlin ile İstabul’u karşılaştırarak şöyle diyor:

cansız atım

iki tekerlim

bisikletim

hadi ikimiz gezelim

Kreuzberg’e “Küçük İstanbul” diyor Türkler

beni oraya götür

Boğaziçi yoktur orada

Landwehr Kanalı var

pek öyle kirli değil suları

bizim Haliç kadar….”

diyerek bir yandan çevre sorunlarını diğer yandan da İstanbul’a olan özlemini dile getiriyor.

 MEHMET ÖZATA en zor ve ağır konuları bile çok yalın, arı ve duru bir dille dizelere dökerken düşünce ve duyarlılığının yanında şiir estetiğine önem vermeyi ihmal etmiyor. Bu nedenle Özata sanat severlerin, özellikle şiir severlerin zihinlerinde ve gönüllerinde BİR AVUÇ GÜNEŞ olarak yerine alacaktır.

—————-

MEHMET ÖZATA’NIN YAŞAM ÖYKÜSÜ

 Mehmet Özata Gaziantep’in Ceyde (Erikli) Köyü’nde doğdu (1940). Ortaöğrenimini Gaziantep Lisesi’nde (1960), yüksek öğrenimini Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Rus Dili ve Edebiyatı Bölümü’nde tamamladı (1964). Tübingen Üniversitesi’nde Slav Dilleri ve Edebiyatı Bölümü’nde Yazınbilim, Dilbilim ve Doğu Avrupa Tarihi öğrenimi gördü (1966-1970). Felsefe Doktoru oldu (1971).

1971 yılı sonunda Türkiye’ye döndü. Askerliği yaptıktan sonra İskenderun Demir Çelik Fabrikası’nda Rusça tercümanlığı yaptı (1974-1980).

13 Nisan 1980’de Batı Berlin’e geldi. Öğretmenlik yaptı (1980-1989), 2005 yılına değin çeşitli projelerde sosyal danışman olarak çalıştı; yeminli tercümanlık yaptı (1994-2010). Berlin’de yaşıyor.

Mayakovski, Puşkin, Lermontov, Pasternak vb. ünlü Rus şairlerinden yaptığı çevirileri Varlık, Broy vb. Türkiye’de önde gelen Edebiyat dergilerinde yayımlandı (1985-1994). 1987’de Alman Yazarlar Birliği’ne üye oldu. Birlik’in 2. Başkanlığını yaptı (1989-1992). Berlin Kültür Senatörlüğü’nün Berlinli yazarları özendirme bursunu aldı (1992 ve 1993).

Çocukluk yıllarında şiire ilgi duydu. Şiir yazmaya 1989’da başladı. Bazı şiiirleri çeşitli Almanca dergi ve antolojilerde yayımlandı. Berlin’de her yıl düzenlenen Müzikli Şiir Akşamları’na katılıyor.

Şiir kitapları: “Frühling” (İlkbahar) Almanca E-Book olarak yayımlandı.

Bir Avuç Güneş, Concept Medienhaus, Berlin 2019

Doktora Tezi: „Apollon Nikolayeviç Maykov’un Politik Şiirleri“, Tübingen 1972, Çeviri: “Amerika’yı Keşfim“, Vladimir Majakovski, Kaynak Yayınları, İstanbul 1986

 Kaynakça: Robert Donovan, Susannah J. Killik: Ein Berliner Autor in: Flechtwerk, Berliner Literatur nach 1989, Texte Rezensionen Essays, Berlin 1995.

Ertekin Özcan