ÖMRÜMÜN BEŞ YILI
Genç bir erkek evlâdın ömründen çalınan beş yıl. Bu hikâye bir masal veya kurgu değil, gerçekten yaşanan bir anlatı, bir rapor.
Okuduğum kitapları bazen ikinci bir kere diline dikkatimi vermek için okurum. Ama bahsettiğim bu kitabı sekiz yıl önce hemen okudum ve görülmeyecek bir yere kaldırdım. Suçsuz yere işkence ve sorgularla, aç ve çıplak geçen beş yılda genç bir oğlun ve annenin çığlıkları okurun kulağında çınlar, kısaca böyle bir kitabı ele alıp okumak cesaret ister. Empati duygusu gelişmiş, ruh sağlığı yerinde olan bir okur uyku uyuyamaz.
Tekrar bu kitabı ele almamın sebebi vardı. Viyana’da on dört yaşında bir çocuk, Paris’te sekiz yaşında bir öğrenciye terörist damgası vuruluyor. Haberleri hep tek yanlı dinliyor, izliyoruz, tam sebepleri öğrenemiyoruz. Öldürülen Müslüman gençler, terör esnasında teröristler ölü olarak ele geçiriliyor.
Avrupa’da gelişen bu olaylar, herkese ne yapabilirim, nerede yanlış yapıldı, sorularını yöneltiyor. Bu sorulara yanıt ararken on dokuz yaşında Murat Kurnaz’ın rapor halinde yazılan beş yıl Guantanamo’da (Küba) tutuklu kafesteki hayatının filmi ARTE TV’de gösterildi.
Acil olarak alınması gereken önlemleri sıralamam mümkün değil, ama okul psikologları, sosyal danışmanlar, politikacılar aile, eğitmen ve öğretmenleri erkek çocuklara davranmada yol gösterebilir. Camii ve diğer derneklerde yetişkinler bu kitabı okuyup, filmini izledikten sonra hareket etmeli, tartışmalı. Gençleri korkutmadan, seyahat özgürlüğünü kısmadan çareler aramalı. Yaz tatilinden önce dikkatli olmalı, pasaport, kimlik kontrolünde teröristmiş gibi muamele görenler mutlaka kaydetmeli, olayın geçtiği yeri, saati yazmalı. On beş yaşında bir çocuğu ailesinden ayırıp, terörist gibi aranırsa bir anne baba olarak daha tatil başlamadan içinizde negatif bir duygu oluşur, çocuğun Avrupa’da geleceğinden korkulur.
Bremenli Murat on dokuz yaşının sevinciyle yalnız seyahat etmek ister. Pakistan’da cami ve Kuran kurslarını ziyaret etmek amacıdır. Ailesini beş yıl sonra göreceğini bilemez.
İyi geçen bir tatilden sonra Pakistanlı polisler tarafından Amerikalılara 3000 $ karşılığında terörist, diye satılır.
Önce Afganistan’da Kandahar’a götürülür, burada işkence gördükten sonra Guantanamo hapishanesine götürülür.
En geç iki yıl sonra Almanya dışişleri terörle sorumlu görevliler, Murat Kurnaz’ın suçsuz olduğunu bildikleri halde kurtarmak için hiç bir teşebbüste bulunmamaları, okurun kanını donduruyor adeta. Alman vatandaşı olması genci korumamıştır. On dokuz yaşında giden genç, yirmi altı yaşında Almanya’ya gelebiliyor, hâlâ kendisinden özür dilenmedi. Annesinin Almanya Başbakanına ve Amerika Başkanına ulaşan çığlık mektuplarından sonra serbest bırakılıyor.
İnsanlık dışı işkence fabrikası Guantanamo’da, hapishanenin kapatılması için aslında seçimden önce Amerika Başkanı söz vermişti. Orada kanun işlemiyor, her türlü işkence uygulanıyor.
Araştırılması gereken konu:“30 Jahre UN-Antifolterkonvention”.
Murat yaşamasaydı, orada ölseydi veya ömrünü orada geçirmek zorunda kalsaydı, hikâyesinden haberimiz olmayacaktı. Yaşadığı haksız suçlamadan ders alamayacaktı, erkek çocukları yetiştirenler. İşkence sonları, baygın olmadığı zamanda vaktini dua ederek geçiriyor, kendisine yapılan kötülüğü Tanrı’ya havale ediyor. Sevdiklerine kavuşma umudu hayatta kalmasını sağlıyor.
İftiranın zehrinden erkek çocukları koruma hiç bu kadar önemli olmamıştı. Birinci nesilden birinin ölüm haberini duyunca kurtuldu, bu kötü haberleri duymuyor artık. Böyle düşünen çok sayıda emekli insan var. Onlar çocuk ve torunlarının geleceğini Avrupa’da böyle hayal etmemişlerdi.
Kitabı Murat Kurnaz ile yazan Helmut Kuhn gazeteci Berlin ve Paris’te tarih ve politika bilimi okumuş. New York’tan Süddeutsche Zeitung ve Die Zeit gazetelerine yazıyor. Diğer bir romanı Nordstern. 1962 yılında doğdu.
Filmi ilk olarak ARTE TV’de 6 Şubat 2015’te gösterildi. Stefan Schaller, Baden-Württemberg Film akademisinde diploma çalışması olarak reji yapıyor. Filmde başrolü Murat Kurnaz’ı Sascha Alexander Gersak canlandırıyor. Hem senaryo kitabı hem de filmi ödüller aldı.
Gence para karşılığında terörist suçlaması yapanların, tutuklayanların, işkence yapan canilere insan değil, başka bir yaratık adı bulmak gerekir.
Olayları, haberleri sofada oturarak televizyondan izlemeyi aşmalı, önce her birey ne yapabilirim, diye düşünmeli.
Dinler arası diyalog devam etmeli, geliştirilmeli. Dünya politikası beni ilgilendirmez, düşüncesine kapılmadan yapılan etkinliklere katılmalı.
Erkek çocuklara taşıyabilecekleri yükten fazlasını vermemeli. Ailede kadın ve kızların namus ve arlarını kendileri koruyabileceği gençlere anlatılmalı.
Her ülkede dinlere eşit muamele kanun önünde sağlama alınmalı. Okullarda erkek Müslüman diye, İslâm’ın yanlış anlaşılmasında gençler sorumlu tutulmamalı. Yıllardır İslâm dersi almayan çocukların hepsini imam yerine koyup, derste veya okulda öğretmen ve sınıf arkadaşları soru sormamalı.
Her şeyden önce genellemeye karşı çalışmaya devam etmek için, medya ve basına yönelmeli. Haksız suçlama, genellemeden önce izah, açıklama ve din öğrenimi yapılmalı.
Hoşça kalın!
İlter Gözkaya-Holzhey
Kaynaklar:
Murat Kurnaz, Helmut Kuhn
1. Fünf Jahre meines Lebens, Ein Bericht aus Guantanamo
Rowohlt-Verlag 2007
ISBN: 978 3 87134 589 0
2. Film (2013) “5 Jahre Leben” ARTE Magazin 2/2015,
Sayfa 14 ve 44
