Yapımı altı yıl süren Nord Stream gaz boru hattı nihayet bitti. Bilindiği gibi bu boru hattının, Rusya’nın Wyborg kenti kıyısından başlayıp, Baltık Denizi’nin altından ve zaman, zamanda, 100 metre derinlikten geçerek Almanya’nın Rostock kenti yakınlarındaki kıyıya ulaşması planlanmaktaydı..
İşte bu gün ( 08.11.2011) 1.225 km. uzunluğundaki bu gaz boru hattı bitti ve hattın Almanya’nın Baltık Denizi ( Onlar Ostsee diyorlar ) kıyısında yapılan törene, Rusya’yı temsilen Devlet Başkanı Medvedev’in yanı sıra çok sayıda üst düzey yetkili, Gazprom şirketi temsilcileri, Almanya Başbakanı Angela Merkel ve diğer yetkililer katıldılar. Yıllık 50 milyar metreküp gaz taşıyacak olan bu boru hattının açılışında konuşan Angela Merkel, hattın Avrupa’nın en büyük enerji projesi olduğunu belirtti..
Bu hattın, birçok ülke için çok büyük önemi var. Öncelikle, Federal Almanya’nın, 2020-22 yıllarında en son nükleer santralini kapatma kararı almasından sonra, temiz enerji olarak adlandırılan gazı Almanya üzerinden tüm batı Avrupa ülkelerine taşıyacak olan bu hat hayati bir öneme sahip..
Geçtiğimiz yıllarda, Ukrayna üzerinden batı Avrupa’ya gelen gazın kesintiye uğramasının sıkıntısını çekmiş ve korkulu günler yaşamış olan yöneticiler bakımından bu hat bir ” Nefes Borusu “..Ancak bu noktada bazı zıt düşüncelerin çatıştığı da gözlenmekte. Başta Almanya olmak üzere diğer batı Avrupa ülkelerinin Rusya’ya olan bağımlılığı. Bir yere kadar ” Potansiyel Tehlike ” olarak görülebilir, ancak unutmamak gerekir ki, Sovyetler Birliği ile Federal Almanya arasındaki ilk gaz anlaşması ve akımı 1982 yılına dayanmaktadır ve bu anlaşmanın, Sovyetlere daha fazla avantaj sağlar biçimde ama ivedilikle imzalanabilmesi için, Helmut Schmid hükümeti yıkılmış, yerine Helmut Kohl hükümeti kurulmuştu. Âmâ o günleri takip eden yıllarda, 1984-85, Sovyetlerde çatırtılar başlamış, 5 yıl içinde de Sovyetler dağılmıştı. Kısacası; ne geçmişin Sovyetleri, ne de bu günün Rusya’sı, bu büyüklükte bir gelire sırtını dönebilir. Yani; ” Karşılıklı Bağımlılık “.. Putin, Ukrayna’da iktidarda olan Timoşenko yönetiminin kulağını çekebilmek için gazı kestiğinde, araya batı Avrupa ülkeleri girmiş, bu büyük gelir kaynağına daha uzun süre sırtını dönmeyen Putin’de, Timoşenko’nun Moskova ziyaretinde anlaşma yolunu seçmiş ve gazın kesintisiz akmasını sağlanmıştı..
Bu arada olan Baltık ülkelerine oldu. Çünkü; Nord Stream hattı ile Rusya, bu ülkeleri ” By-Pass” etmiş oldu. Bu ülkelerde yaşayan büyük bir Rus nüfusa rağmen, Rusya bu ülkeleri kendi yörüngesinde tutamamış ve üç Baltık ülkesinde 2004 yılının Mayıs ayında AB’ne tam üye olmuşlardı. Buna rağmen baskıyı sürdüren Rusya sayesinde en son seçimlerde Letonya’daki Pro-Rusya partisi %30’un üzerinde oy aldı ama diğer partilerin koalisyonunun sonunu getirmeyi başaramadı. Bundan sorası ne olur. Bekleyip göreceğiz..! Daha doğrusu, başta Letonya olmak üzere bu ülkeleri kaybetmemek için AB ne yapacak, onu göreceğiz..!
Gelelim bize. Bilindiği gibi Nord Stream projesinin en büyük rakibi olarak ortaya atılan ve Türkiye’den geçerek Yunanistan üzerinden ve Adriyatik Denizi altından geçerek İtalya’ya ulaşması planlanan bir Nabucco Projesi vardı. Nord Stream hattının açılış ile ilgili basında yapılan tüm yorumlarda Nabucco’dan bahsedildi ama, hemen, hemen tüm yorumlarda Nabucco için, ima yollu da olsa, ya ” Oksijen Çadırında ” veya ” Ölü Doğmuş Çocuk ” muamelesi yapıldı. Hoşumuza gitmedi ve canımız sıkıldı, ancak gerçekçilik payı çok büyük olan yorumlar bunla.. Çünkü; Nabucco’nun en önemli sorunu, gaz tedariki konusuydu. Türkmenistan ve Kazakistan gazının Hazar Denizi altından geçerek Azerbaycan’a ulaşması ve Azeri gazıyla birleşerek, aynı Bakü-Tiflis-Ceyhan gibi Türkiye’ye ulaştırılması bekleniyordu. Tabii buna bir de, az miktarda bile olsa, Suriye ve ondan daha büyük oranda Kuzey Irak gazını da eklemek gerek. Tabii İran’ın Türkiye’ye vermekte olduğu gazın miktarının da arttırılması planlanmaktaydı… İşte; hoşumuza gitmeyen ama kabul etmek zorunda kaldığımız yorumlardaki gerçeklik payı da burada. Rusya’nın anılan ülkelerdeki etkisi ve iyi ilişkilerini bir tarafa bırakacak olsak bile, bu ülkelerin şu anda içinde bulundukları durum, bu tür adımları atmalarına pek uygun gözükmüyor gibi. Suriye ile ilişkiler, bildiğiniz gibi..! Kuzey Irak ile olan ilişkiler, bildiğiniz gibi..! İran ile olan ilişkiler, bildiğiniz gibi..!
15 Kasım günü verilen Cumhuriyet Balosunda, Azerbaycan’ın durumunu, diplomatik kanallardan değil, sivil toplum kuruluşlarından dinledik. Bilesiniz ki; şu anda düzelmiş gibi görünen ilişkiler bile, böylesi önemli adımları atmalarına pek uygun değil. Türkiye’nin son dönemde bu ülkelerle olan ilişkilerinin üzerine, bir de Rusya’nın bu ülkelerdeki nüfusunu ekleyin..
Gelelim batıya..! Yunanistan’ın durumu, bildiğiniz gibi..! İtalya’nın durumu da, bildiğiniz gibi..! Alman basınındaki yorumlara ve alaycı tavırlara ne kadar kızıp sinirlensek bile, adamların Nord Stream boru hattı bitmiş ve işletmeye açılmış. Bizim Nabucco ise daha proje aşamasında..
Onun için de, Nord Stream Tamam, Nabucco’ya Selam
Kalın sağlıcakla efendim..
M. Deniz Olcayto
