0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Ülkeyi; yoksullara, nohutlu yağlı, mercimekli, kömürlü yardımla, masa başı bilgisayar oyunuyla seçmen sayısı kaydıyla oynayarak aldığı oyla yönetenlerin ağzından düşürmediği sözcük; hizmet ediyoruz, milletin hizmetkarıyız cümlesi!

Peki ama; gerçekten söyledikleri gibi millete mi, yoksa yabancılara mı, kendilerine mi, yandaşlara mı hizmet ediyorlar?

Acı ama gerçek olan ne? Cevap dünyadaki yerimizle ilgili açıklanan raporda yer alıyor.

BM raporuna göre Türkiye eğitim, sağlık ve eşitlik konularında 83’üncü ve AB’ın gerisinde!

Birleşmiş Milletler (BM) Kalkınma Programı (UNDP), 20’nci yılında yeni düzenlenmiş İnsanî Gelişme Endeksi raporunu yayımladı. Endekse göre, Türkiye 0.679’luk bir değerle 169 ülke arasında 83’üncü sırada yer alarak ‘Yüksek İnsani Gelişme’ gösteren ülkeler sınıfında yer aldı. Endekse göre, yüksek gelir düzeyine karşın Türkiye’nin hâlâ eğitim, sağlık hizmeti ve insanlar arasında eşitsizlik yönünden yapması gerekenler bulunuyor. OECD ülkelerinin gerisinde İnsanî Gelişme Endeksi’nde (İGE) Türkiye, sıralamada AB üye ülkeleri ile AB’ye aday olan diğer ülkelerin ve OECD ortalamasının altında yer aldı.

Eğitim süresi son sıralara attı
Son 30 yılda milli gelirde yaşanan yüzde 112’lik artışla Türkiye ekonomik büyüme anlamında kayda değer kazanımlar elde etti ve bu durum gayri safi milli gelire yansıdı. Ancak İnsanî Gelişme Endeksi’nin hesaplanmasında milli gelirin yanı sıra ülkelerin sağlık ve eğitim düzeylerine ilişkin temel veriler de kullanılıyor. Türkiye’nin, İGE’nde OECD ve AB standartı için doğumda yaşam beklentisini 2010’da 72.2 yıla ve ortalama eğitim süresini de 6.5 yıl arttırması gerekiyor. İGE’deki mevcut yeri, yüksek insanî gelişme düzeyindeki ülkeler arasında sondan üçüncü sırada yer alan ortalama eğitim süresine bağlanıyor. Ortalama eğitim süresi OECD ülkelerinin sürelerinin yarısına denk. 2010 rakamlarına göre bu süre 11.4 yıl.

Eşitsizlikte yüzde 24’lük kayıp
İGE (EUİGE) sağlık, eğitim ve gelir alanındaki kazanımları yanında bunların o ülke içinde nasıl dağıldığını da ele alıyor ve ülkenin her bir boyuttaki ortalama kazanım düzeyinden eşitsizlik oranı düşülerek hesaplanıyor. Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği Endeksi (TCEE) ise İGE ve EUİGE ile aynı. Yani, kadınlar ile erkekler arasındaki kazanımlar arasındaki farkları aydınlatan yeni bir ölçüm. Çok Boyutlu Yoksulluk Endeksi (ÇBYE), aynı hane içinde eğitim, sağlık ve yaşam standardı alanlarında yaşanan birden fazla yoksunluğu tesbit ediyor. Bir ülkede insanlar arasında eşitsizlik yoksa EUİGE ile İGE değerleri eşit durumda oluyor; eşitsizlik arttıkça EUİGE sıralaması da düşüyor. Bu olgu da, insani gelişme düzeyini temsil ediyor. Eşitsizliğe Uyarlanmış İGE, bir ülkenin sağlık, eğitim ve gelir alanlarındaki ortalama kazanımlarını dikkate almakla kalmıyor, aynı zamanda bu kazanımların vatandaşlar arasında nasıl paylaştırıldığına bakıyor; her bir alandaki ortalama değerden eşitsizlik oranını düşüyor.

Yoksunlukta en yüksek değere sahip
Eğitim, sağlık ve diğer yaşam koşullarında yoksunluğu gösteren Çok Boyutlu Yoksulluk Endeksi’nde yüksek insani gelişme gösteren ülkeler kategorisinde Peru ve Kolombiya’nın ardından Türkiye ve Brezilya en yüksek değere sahip. 2010 raporuna göre nüfusun yüzde 8’i birden fazla yoksunluk yaşarken, yüzde 19’luk diğer bir bölümü de çoklu yoksunluk koşullarının sınırında yer alıyor.

Cinsiyet eşitsizliğinde 77’nci
Üreme sağlığı, güçlendirme ve ekonomik faaliyet alanlarında kadının dezavantajlarının yansıtıldığı Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği Endeksi’nde (TCEE) Türkiye 138 ülke arasında 77’nci sırada, Ermenistan ve Gürcistan gibi ülkelerin alt sıralarında yer alıyor. TBMM’de kadınlar sandalyelerin sadece yüzde 9’unu alırken, Makedonya’da bu oran yüzde 31.7.

Yaşanabilecek ülke Norveç
İGE’ye göre, Türkiye de 0.679’luk bir değerle 169 ülke arasında 83’üncü sırada yer alarak ‘yüksek insani gelişme’ gösteren ülkeler sınıfına girmişti. Listeye göre Norveç en yüksek insanî gelişme endeksiyle 1’inci sırada yer alırken, Avusturya 2’inci, Yeni Zelanda 3’üncü.

Bu tablo ortada iken; Türkiye’de hala bazıları kalkınıyoruz, her şey iyi gidiyor diyebiliyor.

Günün Sözü: İnandırıcılığını kaybeden insanın güvenirliği kazanması zordur.

Nurullah Aydın
Gazi Ü. İletişim Fakültesi Radyo-Televizyon ve Sinema Bölümü Öğr. Gör.