LÂFDAN ZİYADE İŞ
Kısa bir süre önce Sözden Ziyade İş (Suffragette) anlamına gelen bir İngiliz filmi sinemalarda gösterime girdi.
İngiltere’de kadınlara seçim hakkı verilmeden önce yapılan mücadeleyi anlatıyor. 1918 yılında sekiz milyon otuz yaş üstü kadın seçim hakkını aldı.
Türkiye’de kadınlara yorulmadan, mücadele etmeden Mustafa Kemal Atatürk ve arkadaşları tarafından seçme ve seçilme hakkı hediye edilmiştir. Kıymetini bilme ve koruma Türk kadınlarının sımsıkı sarılacağı bir kazançtır.
İngiltere’de mücadeleyi başlatan Emmeline Pankhurst (1958 – 1928) yılları arasında yaşamıştır. 1903 yılında iki kızı ile birlikte Kadın Sosyal Politika (WSPU) birliğini kurmuştur. Yürüyüş, miting esnasında polisler tarafından fiziksel olarak hırpalanan kızı Christabel’in polise tükürdüğü gerekçesiyle 1905 yılında tutuklanır. Bu bir başlangıçtır, örgüt üyeleri İkinci Paylaşım Savaşına kadar kedi fare oyunu gibi hapse girer çıkarlar. Sağlıkları düzelince serbest bırakılan üyeler tekrar yürüyüş yapar, protest esnasında yine tutuklanırlar.
Şiddetsiz haklarını koruma ilkeleridir. Konuşma için sahneye çıkan öncü yönetimdeki kadınlar polisin coplarıyla indirilirler. Polislerin kemerlerini alarak kendilerini korumaya çalışırlar.
Şiddet görünce erkeklerin şiddeti gibi yıkım yapamazlar, ama iş yerlerinin cam ve kapılarını kırarak zarar verip isyanlarını gösterirler.
1900 yılında mühendis Japonya ve sporlarını iyi tanıyan
Edward William Barton Wright şiddete karşı korunma amaçlı spor okulu açmıştır. Kadın Birliği üyeleri burada şiddetten korunma sporları, uygulamalı olarak dövüşmeyi öğrenirler.
O zamanki erkek egemen toplumda kadınların spor yapması başlı başına bir skandaldır. Kadın mutfaktan başka yerde görünmesi sadece yanında bir erkekle mümkündür. Buna rağmen kadınların azimle haklarını almak için gösterdikleri savaş, mücadele tarihe geçmiştir.
Komşu ülkelerde tek tük basında kadın yazarlar şiddetten başka çareleri kalmadığını yazar. Sonra politikada az da olsa erkek taraftarlar bulurlar. Mücadelenin etkisi diğer komşu ülkelere sıçrar.
Kanadalı Edith Harding (1889 – 1977) yıllarında yaşamıştır. Londra’da kadınlara kendilerini koruma spor dersleriyle tüm Avrupa’da ünü duyulmuş ve örnek olmuştur. Şiddete karşı korunma ve spor haberleri gazetede yayınlama, hatta korunma metotlarını gösteren film çevirmek için cesaret gerekiyordu.
Avrupa’da kadın hareketlerinden önce Çinli şair Qui Jin Asya’da mücadeleye başlamıştı. 1907 Yılında ölüm cezası ile yaşamını yitiren ilk feminist 1875 yılında doğmuştur. Kız çocuklarının ayakları küçük kalsın diye ayak parmaklarının kırılması ve dar ayakkabı giydirilmesine karşı savaş verdi. Becerdiği Japon korunma sporlarında erkeklere adeta taş çıkartıyordu. Kız öğrencilere korunma spor dersi vermesi ayrı bir skandal olmuştu.
Kadın hareketleri 200 yıl önce Fransız İhtilaliyle başladı. Güçlü önce kadınlar sayesinde çok yol alındı. Yıl 2015 bütün dünyada devlet idaresinde sadece 19 kadın görev yapıyor. Millet meclislerinde ortalama üçte birini dahi kadınlar temsil etmiyor. Aynı meslekte kadınlar erkeklerden yüzde otuz daha az maaş alıyor. Okuma yazma bilmeyenlerin üçte ikisini kadınlar teşkil ediyor. O halde güçlü ve öncü kadınlara hâlâ ihtiyaç var.
Fatih Akın’ın Duvara Karşı filmiyle tanınan oyuncu Sibel Kekilli dünya güçlü kadınlar listesinde yer alıyor. 35 Yaşında olan oyuncu aldığı rollerle ezilenlere cesaret veriyor. Erken ve zoraki evliliklere, baskı altında şiddet gören hemcinslerine hürriyetlerine kavuşmaları için mücadele ediyor.
Başkalarına cesaret verirken güçlü kadınlar kendilerini buluyorlar. Taşlı yolu aşıyor, düzlüğe çıkıyorlar.
İnsan hak ve hürriyetleri için mücadele veren, hırslı kararlı insanları her zaman anmalı. Kadınlar Günü ise mücadele veren kadınları anma, yalnız kadınların değil tüm demokrat insanların görevidir.
Bugün de insan hakları, basın hürriyeti, doğayı, çevreyi, ağacı, yaşlı koruma adına kurban verenleri tarihe doğru kaydetmelidir.
Hoşça kalın!
İlter Gözkaya-Holzhey
Mutlaka okunması gereken makale:
Daniel Paris-Clavel, Ju-Jutsu für Suffragetten,
LE MONDE DIPLOMATIK gazetesi, Februar 2016, sayfa 23
Görülmesi gereken film:
Die Fremde mit Sibel Kekilli, ARTE TV 10.3.2016, saat 23:10’da
