0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Berlin Friedrich-Kreuzberg ilçesi Bethanien sanat evinde Türkiye’de karikatürün elli yıllık hikâyesi bir sergiyle gösterildi. Serginin eşliğinde çeşitli etkinliklere yer verildi. Bu etkinliklerin biri olan video konferansına ilgi oldukça çoktu. Katılanların çoğunun genç olması dikkat çekiyordu. Bazı karikatürler görüp, güleceğimizi düşünerek gittim.

Konferansı veren Türkiye’de çok tanınmış karikatürist Erdil Yaşaroğlu, 1971 yılı Rize’de doğmuş. İlk profesyonel eseri 1989 yılında Güneş gazetesinde yayınlanıyor.
Üniversitede öğrencilere ders verir gibi hazırlanmıştı. Bir başlıkla başladım, ama bir hazineye düşmüş gibi oldum. 
Meğer ne kadar çok öğrenilecek şey varmış, dedim.

Simultan çevirmen Elif çok güzel Almanca ’ya çevirdi. 

Karşılaştığım öğrencilerim vardı, hiçbiri Türkçe’yi okulda öğrenmedi. Hiç Türkçe bilmeyen Alman azdı, buna rağmen tercüme edilmesi çok isabetli oldu. Proje Büyükşehir kültür fonu ve Maxim Gorki Tiyatrosu tarafından hayata geçirilmişti.
Etkinliğe başlamadan önce Berlinli karikatürist Hayati Boyacıoğlu, bize sergi hakkında bilgi verdi. Dile kolay elli yıl böyle bir etkinliğe sığdırmak kolay değil. Berlin’de güneşli, aydınlık Sonbahar mevsiminin en güzel Ekim ayında çok sayıda konser olduğu için bu etkinlik fazla duyulmadı.
Erdil Yaşaroğlu, çeşitli dergilerde çizdiği gibi, birçok televizyon mizah yayınlarında da görev yapmış, görsel olunca daha çok izleyiciye ulaşıyor. 2012 yılında Dünya’nın en büyük karikatürünü çizerek rekor kitabı Guinness’e giriyor.
Seçilen konu günlük siyasi, sosyal konular olunca bir sınır tanınmıyor. Olaylar abartılır, düşünmeyi sağlar. Elbette eleştiri söz konusu olunca tarih boyunca başı beladan kurtulamayanlar olduğu muhakkak. İstiklâl savaşı öncesi bile, işgal kuvvetlerine karşı zekice, kurnazca karikatürler çizilmiş.

En anlamlı mizah dergileri baskın idare sistemlerinde ortaya çıkar. Birikimin bir yerde akması sağlanmazsa depo patlar, su borusu çatlar. Sosyal ve siyasal yaşam da aşırı baskıya gelmez.

Etik kuralları göz önünde bulundurulması şarttır, yoksa sanat olma özelliğini kaybeder. Belli bir alt kültür birikim ve bilgi olmazsa gülmek zor olur. Zaman zaman insanın boğazına taş tıkanmış gibi olur.

                          
Bazen de gülmekten geberilir, sergiye verilen ad gibi.
Wir verrecken vor Lachen, serginin başlığı olunca konferans esnasında sık sık güldük. 
                          
Önce herkes güldüğü için, sonra da anlayınca bir daha salonda gülme sesleri geliyordu.

Çizimler yazıyla tanımlanıyor, tamamlanıyor ve değiştirile-biliyor. Elbette tarih, mekân oldukça önem kazanıyor.
Gülerken vücutta meydana gelen hormonlar sağlığa çok iyi geliyor. Güler yüzlü insanların göz kenarlarındaki kırışıklar asık suratlı olmadığını gösteriyor.

Türkiye’de Tanzimat döneminden sonra gazete ve dergilerin çoğalmasıyla baskı teknikleri de gelişmiştir. Birçok sanat dallarında olduğu gibi, karikatür de batı etkisinde kalmıştır. Buna rağmen bize özgü izleri bulunmaktadır. Minyatürde abartılmış figürlere rastlanır. Karagöz oyununda kullanılan figürler fazlasıyla kendine özgü, abartılmış çizgilerle gülünç tipler çizerler. Hitit kabartmalarında ortaoyunu gösterilerinde, Nasrettin Hoca ve Bektaşi fıkraları daha yakın çağlardan örneklerdir.

Günümüzde karikatür yaygın olarak yapılıyor, internet aracılığıyla kitlelere ulaşıyor. Kitap, dergi olarak veya gazete köşelerinde yerini alıyor. Artık bilgisayar ortamında çiziliyor.

İlk karikatür müzesi İstanbul’da 1975 yılında kurulmuştur. Almanya’da beş karikatür müzesi (Kassel, Basel, Frakfurt a.M., Hannover ve Krems) vardır.

Karikatür çizgiyle gülmece yapma sanatı anlayışı, gülerek düşündürmeye dönüştü. En önemli öğesi gülmece çok eski çağlardan beri insanların, toplumların kullandığı dışavurum biçimidir.

Yaşar Bey’e verdiği bilgiler için teşekkür ediyor, başarılarının devamını diliyorum. Bu konferansla gençlere yeni bir kapı araladığına inanıyorum.
Gülmek her hastalığın devasıdır.

Hoşça ve gülerek kalın!

İlter Gözkaya-Holzhey