İRLANDA’DA OSMANLI İZLERİ

ABONE OL
18:23 - 01/10/2020 18:23
0

BEĞENDİM

ABONE OL
Kaplan
Best

İRLANDA’DA OSMANLI İZLERİ

Avusturya’da, Macaristan’da, Balkanlar’da veya Arap ülkelerinde Osmanlı izlerinin peşinden koştum, ama İrlanda’da Osmanlı izleri bulacağım aklıma gelmezdi. İrlanda’nın Drogheda kentinin Osmanlı bağlantısını duymuş ve bu konuda bir şeyler okumuştum, ama, efsanedir diye düşünmüştüm. Tabii, “acaba” sorusu beni rahat bırakmayınca yine yollara düştüm ve bu kez kendimi İrlanda’nın Drogheda’da buldum.

Kentin girişindeki kuleli ulusal müzede dalgalanan kent bayrağında ay-yıldız görünce kenti daha büyük bir sempatiyle dolaşmaya başladım. Hele “The Westcourt Hotel” in duvarında Türk bayrağının ay yıldızı ve Drogheda’nın kent amblemini ay yıldızının yan yana bulunduğu Türk halkına şükran şiltini görünce oldukça duygulandım. “1847 Büyük İrlanda Kıtlığı, Türk halkının İrlanda halkına karşı alicenaplığının tanınması ve anısına” yazılıydı.  İsterseniz size bu şükranın nedeninin öyküsünü kısaca anlatayım:


Yıl 1845… İrlanda tarihinin en büyük felaketlerinden biri olan açlıkla karşı karşıya. O zamanlar halkın en büyük besin kaynağı olan patatesin zehirlenmesiyle başlayan kıtlık yedi yıl sürmüş ve bir milyona yakın İrlandalı açlıktan yaşamını yitirmiş. 1847’de durumu İrlanda asıllı bir doktordan öğrenen Sultan Abdulmecid çok üzülür ve hemen 10 bin Sterlin yardım yapmaya karar verir.  Yardım isteği İngilizlere bildirilince, İstanbul’daki İngiliz Büyükelçisi telaşe düşer, çünkü Kraliçe Viktoria’nın kendi halkına sadece 2 bin Sterlin yardım yapıyordu. Büyükelçi Osmanlı yardımının bin sterline düşürülmesini rica eder ve kraliçeyi kırmamak için kabul olunur. Sultan Abdulmecid sadece bin Sterlin yardım gönderir. Fakat bu durum Osmanlı sultanının içine sinmemiştir. Derhal, patates ve buğday yüklü üç gemiyi İrlanda’ya gönderir. Gemiler Dublin limanına yanaşmak istediklerinde, kraliçenin izni olmadığından buna izin vermezler. Gemi, bu kez rotasını Dublin’e yaklaşık 50 kilometre uzaklıktaki Drogheda limanına çevirir. Yükler burada gizlice indirilerek halka dağıtılır.

 


İşte yukarıda anlattığım siyah şükran plaketi de bu insani yardımın anısına o zamanlar Drogheda belediye binası olan şimdi “The Westcourt Hotel” in duvarına çakılır. Çünkü yaklaşık 165 yıl önce Osmanlı gemicileri bu belediye binasında misafir edilmişlerdi. Şükran plaketinin çakılması ise 2 Mayıs 1995’de o zamanki İrlanda Büyükelçimiz Taner Baytok ve dönemin belediye başkanı Frank Godferey’in ortak çabalarıyla gerçekleştirilmiştir.

 



Dönemin İrlanda Büyükelçisi Taner Baytok, yardım konusunu bu ülkeye büyükelçi olarak tayin edildiğinde, Dublin’de İrlandalı bir kadının kendisine Osmanlı’nın yardımından bahsetmesiyle öğrenmiş. Kısa bir araştırmadan sonra The Threshold dergisinde, Thomas P. Neill imzasıyla 1957’de yayımlanmış yazıda bundan söz edildiğini okumuş. Sonra da İrlanda asilzâdelerinin Osmanlı Padişahı Abdülmecid’e gönderdikleri ve Topkapı Sarayı Müzesi arşivinde muhafaza edilen teşekkür mektubuna ulaşmış. Mektup şöyle: “Aşağıda imzaları bulunan biz İrlanda asilzâdeleri, beyefendileri ve sakinleri, Osmanlı Padişahı tarafından acı çeken kederli İrlanda halkına gösterilen cömert hayırseverlik ve alâkaya en derin minnetlerimizi saygıyla takdim eder, onlar adına padişah tarafından İrlanda halkının ihtiyaçlarını karşılamak ve acısını dindirmek üzere cömertçe yapılan bin sterlinlik bağış için teşekkürlerimizi arz ederiz”.
Taner Baytok, ‘Dış Politikada Bir Nefes’ adlı kitabında konuyu ayrıntılarıyla ele alıyor. Baytok’un, İngiltere’nin İstanbul Büyükelçiliği’nden Bâbıâli’ye gönderilmiş bir notayı bularak fotokopisini Dublin’e gönderiyor. Büyükelçi Taner Baytok, açılış töreninde bu teşekkür mektubunun bir kopyasını Drogheda belediye başkanı ve belediye meclisi üyelerine hediye etmiş.




Bazı İrlandalı kaynaklar bu gerçek öyküyü inkâr yoluna giderek, “bir efsane” dese de bu konuda son noktayı 2011 yılında Türkiye’yi ziyaret eden İrlanda Cumhurbaşkanı Mary McAleese koydu. İrlandalı Cumhurbaşkanı Ankara’da “İrlanda halkı bu eşine az rastlanır bonkörlük girişimini unutmadı ve bunun sonunda sizin bayrağınızdaki semboller, bu güzel ay yıldız ve hilali bölgenin sembolü haline getirdiler. Hatta futbol takımının formaları üzerinde de bu güzel Türk sembollerini görüyoruz. Önümüzdeki cumartesi günü eğer Drogheda’yı ziyaret edecek olursanız, milli takımınızın sahada futbol oynadığını düşünebilirsiniz” dedi.

 


Renkleri bordo mavili olan Drogheda United takımının ambleminde olsun, yaklaşık 40 bin kişinin yaşadığı Drogheda kentinin ambleminde ay yıldız var. Ama bu ay yıldızların Türklere şükran olarak kullanıldığı konusu tartışılıyor. Şehir armasındaki Ayyıldız “Prens William the Orange” döneminden beri mevcut, ayrıca şehir müzesinde bulunan o yıllara ait bir kılıcın üzerinde aynı ay yıldızlı arma var.

 


Unutmadan yazayım, iki yıl önce aynı renkleri taşıyan Trabzonspor ve Drogheda United kardeş kulüp olmuşlar ama planlanan bir dostluk maçı hava muhalefeti nedeniyle gerçekleşememiş.

 


Zorda kalan insanı din, dil ve ırk ayrımı yapmadan insan olarak kabul eden Osmanlı ahlakı, bu yardımla bugün “kıtlıkla gelen kardeşliğe” temel atmış…

Ahmet İNCEL 

Inal

    Bu yazı yorumlara kapatılmıştır.