0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

HAVVA ‘NIN ÜÇ KIZI

Son okuduğum Elif Şafak’ın kitabının adı böyle. Aslında bir kitabı okuyunca hemen yazmam ve özümleme için biraz zaman bırakırım.

Ayarsız edebiyat dergisinde Emel Bilge Çınar’ın kitap hakkında olumsuz yazısını okuyunca bu hafta yazmaya karar verdim.

Edebiyat eleştirmeni değilim, ama farklı fikirlere de açığım. Fakat okuduğum eleştiriyi nesnel bulmadım, şahsa karşı bir duygusallık izlenimi bende uyardı.

Kitabı akıcı bir dille yazılmış, okur iki şehir arasında gidip geliyor. Londra ve İstanbul iki metropolde yaşam tarzı, sosyal, dinî, kültürel yaşamlar tasvir ediliyor.

Sınırları aşmayan, ömür boyu yalnız bir ülkede yaşayan bir okurun bu kitabı beğenmesini beklemek gerçek olmaz.

Anlamak için seyahat değil, iki veya birkaç ülkede yaşamış olmak gerekir. Bana bu yazarı ilk defa tavsiye eden kızımın ilgiyle okuyacağını düşünerek bavuluma koydum bile.
Didim’de kitapçı yok, süper markette tatilde okunacak kitaplar arasından aldım. Olsun, ticari anlamda çok satan kitaplar listesinde olması, edebi değerinin yetersiz olacağı anlamına gelmez. Başka türlü okumayan halk okumaya teşvik edilemez.

Üç kız öğrenci Oxford üniversitesinde yüksek tahsil yapmak üzere Londra’da karşılaşırlar. Hikâyenin gidişi, benzer geçmişe sahip, yani üçünün de yabancı bir ülkede Müslüman olmaları kaderlerini birleştirir.

Şirin, Mona ve Peri günahkâr, inanan ve şaşkın farklı üç kadın arkadaş olabiliyor. Hatta bir evde oturuyorlar.
Karşılaştıkları Tanrı felsefesi dersinde doçentleri Azur, karşıt fikirde olan öğrencilerin birlikte olması, birbirine tahammül etmeyle kalmayıp, tartışmaları dersin amacı olarak görür.

Bu ders sosyal laboratuvar gibidir, deneme ve sonuçlarını kitaplarında yazarak, felsefeye ilgi artırır, sosyal tartışmalarla apayrı düşünce ve yaşam tarzı olan insanların bir arada yaşamalarının mümkün olduğunu ispat etmeye çalışır.

Felsefe hocalarını çok seven olduğu gibi, onu zayıf tarafını gözleyip, meslekten uzaklaştırmak amacıyla mahkemeye veren öğrencileri de vardır.

Yaralarını açan ruh doktorlarına öfkelenen, zarar veren ruh hastaları olduğu gibi. Bu derste küresel dünyada çok konuşulan dinî inançlar öğrencileri şaşkına çeviriyor.
Üniversite bilim kurumu olarak, öğrencileri değiştirmeden mezun olurlarsa işlevini yapmamış sayılır. Bilgi çoğaldıkça insan olgunlaşır, hoşgörülü bakış kazanır. Çok bilen birçok soruya ilmî cevap veren öfkesine hakim olur, şiddete başvurmaz.

İstanbul’dan Londra’ya giden Peri, zıt düşünceleri ailesinde yaşar. İkizi vefat edince acılarını unutmak için baba aşırı din karşıtı, annesi aşırı dindar olur. Ailede tanıdığı tartışmalar Londra’da bu üç arkadaş arasında adeta devam eder.

Şirin ateist, Mona dindar, Peri ise biraz şaşkındır. Henüz dinî kimliği oturmamış. Her üçü de İslâm adına yapılan terörün Avrupa’da genellemesinden rahatsız olurlar. Dinî kimliklerin ön safhada olmasına karşı çalışırlar. Avrupa’da yaşayan Müslüman göçmenlerin müşterek sorununa cevap bulmaya kafa yorarlar.

Tanrı’nın üç dinden ayrı incelendiği felsefe dersinde antik yunandan başlayarak, filozofların görüşlerini, felsefe tarihini öğrenmekle kalmaz, sürekli tartışırlar.
Kıskançlık gibi negatif duygularla karar verme, birini haksız yere suçlamaya sebep olmanın ve doğru şahitlik yapmayanların, suçsuz insanların hayatını nasıl kararttığı görülüyor.

Üç zıt düşünce ve sosyal yaşamda olan üç kız uzun süre arkadaş kalıp kalmayacaklarını öğrenmek için kitabın okumasını tavsiye ediyorum.
Doğu-Batı ahlâk ve kültür farklarını daha iyi anlayıp, tartışılacak bir kitap olduğunu, düşünüyorum.

İyi okumalar, hoşça kalın!

İlter Gözkaya-Holzhey                

Elif Şafak, Havva’nın üç kızı, Doğan Yayıncılık ve Yapımcılık,
ISBN 978-605-09-3537-0
www.dogankitap.com.tr 

Eleştiri Yazısı:
Elif Şafak, son kitabı Ayarsız, Sanat ve Edebiyat Dergisi, sayfa 4, yıl, sayı 6, Ağustos 2016
www.ayarsiz.net