İnsan artık dayanamaz gibiyse, üstelik

Ezgiler, sözler bağışlamış bana, yaramı

Bütün derinliğiyle dile getireyim diye:

Ve acıdan dili tutulunca insanın, bir tanrı

Çektiğimi anlatayım diye bana dil vermiş.

Johann Wolfgang von Goethe

Goethe’ye göre sıradan insanın dile getiremediği coşku, sevinç ve acıları anlatabilme yetisine sahip olan insan şairdir. Duyguların en doruk noktasında sezgi, algılama ve yorum gücünü iyi kullanır.

Şair duygu ve düşüncelerini anlatamayanların sözcüsüdür. Bebek dünyaya ritimli gelir, şiir ritim demektir. Çocuğun kalp atışı, kan dolaşımı ritimsiz olmaz, hatta doğum esnasında ağlaması bile. Vücudumuzda kemik aşınması ritmini duyamayız.

Kuşların iletişiminde ritim vardır. Onların ötüşünden cinsini tanıyan uzmanlar tanıdım.

İnsanın var olması ile birlikte şiir vardı, yazının icadından önce resimlerle anlatılan şiirler mağaralarda bulunuyor.

En Hedu-Anna, yazılı tarihe geçmiş ilk şairdir. Akad Kralı Sargon’un Ay rahibesi olan kızıdır. İnanna’nın kutsal rahibesidir. Aşk, bereket, fahişelik ve güzelliğin tanrıçası olarak da bilinir İnnana. İ.Ö. 4000 yılından 3100 yılına kadar Uruk kentinin en saygın tanrıçalarından biri olarak benimsenmiştir. Bir ülkeden öbür ülkeye göç etme umut yolculuğudur. Hiç kimse keyfî olarak ailesini, büyüdüğü yeri terk etmez.

Türk işçilerini elli yıl önce Almanya’ya getiren sorunlar vardı. Göçün etkileri şiirlerde yansıdı. Gültekin Emre’nin Şiir Antolojisinde yer buldu:

“Anadilden kopuk bir yaşamda yazılan şiirlerin bir başka tadı olduğu söylenir. Şiirlik’de yer alan kimi şiirler, yabancı bir toprakta yeşeriyor. Bu şiirler Almanya’ya hem içeriden hem de dışarıdan bakışın, oraya yerleşmenin ama yine de dışarıda kalmanın, bir noktadan sonraysa hem coğrafyanın, hem de dilin yabancısı olarak değil, içinden söz alışın damlalarıdır.”

Duygularla yüklü Müzikli Göç Şiirleri Akşamı, yaşamayanlar için anlatılması güç, çok güzel bir organize idi.

Bu güzel şiir akşamında Müzisyen Kâfiye Kaya ve Ahmet Kaya’nın müzikleri muhteşemdi. Bu şiir dizisini başlatan Dr. Ertekin Özcan olmuştu. Bu güzel akşama katılan şair, karikatürist ve müzisyenlerden İki Kadın Şairimiz, Müzikli Şiir Okuma, Yazı kalır, Atatürk’ün Müzik Anlayışı ve Uyumlu Karşılaşmalar adlı makalelerimde bahsetmiştim, arşive bakınız.

brl-siir-aks-c.jpg

 

Bu yazımda henüz bahsetmediğim diğer iki şairden örnek vermek istiyorum.

Dr. Mehmet Özata 1940 yılında Gaziantep’te doğdu. Yükseköğrenimini Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya, Rus Dili ve Edebiyatı Bölümü’nde bitirdi. 1964 yılında Tübingen Üniversitesi’nde Slav Dilleri ve Edebiyatı Bölümü’nde Yazınbilim, Dilbilim ve Doğu Avrupa tarihi öğrenimi gördü. Felsefe Doktoru olduğunda yıl 1971 idi. Berlin’e 1980 yılında geldi. Şiir yazmaya 1989 yılında başladı. Mayakovski, Puşkin, Lermontov, Pasternak gibi ünlü Rus şairlerinden çevirileri Türkçeye kazandırdı.

ATIM (…)

Küçük İstanbul asla İstanbul olamaz

onursal görevim olsun

seni yaşatmak Türkçem

Almanlar hata yapmaz diyorlar

işte ünlü Duden’leri

döner kebabı beraber ve p yerine b yazıyor

biz buraya geleli otuz yıl oldu

bir otuz yıl daha kalsak burada

batı eski gözlüğü çıkarmaz

bize hâlâ bir vakitler Bab-ı Âli’ye baktığı

aynı gözlükle bakıyor.

cansız atım

laçka atım

iki tekerlim

bisikletim

ben Anadolu’yu özledim

İstanbul’a gidemezsin

biliyorum

çok uzak

bari Küçük İstanbul’a götür beni

kanalın yeşil kıyılarında gezdir

ve avut

daha üstüne biner binmez

damla damla ve sessizce dökülüyor dizeler

ben sende huzur buluyorum

böyle çok şiir yazdırırsın sen bana

ne güzel bir anaymış seni doğuran ana

seni gerçek bir çevreci olarak doğurmuş

Berlin, Yaz 1992

Solingen

bıçağıyla değil yalnızca

cinayetleriyle de ünlü dünyada

Solingen

korku saçan bir yer

bir bahar gibi

bir tomurcuk gül gibi gençti hepsi

açmadan soldular

ve şöyleydi isimleri:

Hatice, Hülya, Salime, Gülsüm, Gülistan

Saarbrücken, 1994

(Almancası Die Brücke dergisinde yayımlandı)

Şair Mesut Hastürk, Nevşehir’e bağlı bir kasabada doğdu. Ankara’da gençliğini geçirdi. İstanbul’da yetişkin olarak olgunlaştı. 1994 yılında Hamburg’a geldi. Berlin’de olgunlaşma enstitüsünü tamamladı. Şehri Göğe Astılar, ilk şiir kitabı 2005 yılında yayınlandı. Yine 2009 yılında Almanya’dan ilk kez Ulusal bir televizyon kanalında Manyak Dükkân dizisinin devamı senaryolarını yazdı.

brl-siir-aks-j.jpg

 

Bu dizinin yayından kaldırılmasını soruşturmak gerekir. Didim’de komşularım önlerine kâğıt kalem alarak takip ediyor, dizide bol bol kullanılan Türk ve alman atasözlerini not ediyorlardı. Mademki Almanya’da televizyon kanalında yayın yapıyorlar, bizden Batı Avrupa’dan sanatçılarımıza yer vermiyorlarsa, işverenler lütfen o kanallara reklâm vermeyiniz. Adı geçen özel kanal sanatçılara önceden haber vermeden aniden anlaşmayı bozmuştur.

Şu şiirde birinci neslin verdiklerini ikinci ve sonraki nesilleri unutturmayacağını gösteriyor. Ancak ilk nesil göçmendir, ondan sonraki nesiller Almanya’da büyümüş, tahsil görmüş, üçüncü nesil burada doğmuştur.

Göçün Eti Kemiği

Göööç derdi babam

Gööööç

içine doğru

başlayan harici bir yolculuktur

ne kadar, derdi babam

ki derdi değil babamın

bittiğinde sen olmuşsun başkası

biterdi yolculuk o zaman …

fakat her zaman

haklı değildir babalar,

kim diyebilir, buna dahil değil

içinden dışına başlayan yolculuklar.

Ve kim bilebilir,

nerelerde kesilir karşıt yollar

nerede bir uçuruma çıkar,

nerede gözden kaybolurlar

(…) bu göç mevzilinde araf vardır

kendine benzetemediğin,

çocuklarının çocukları …

dönsen arkana bir omuzun eksik gibidir ki

aslında omzun değil o, geçmişindir

(…)

Yine Avrupa’dan yazarı olmayan gazeteleri okumayalım. Tüm şairlerimize, Berlinli şairlerimize ayrıca başarılarının devamını diliyorum.

Sevgili okurlarım, bundan sonra yapılacak Müzikli Şiir Akşamlarını kaçırmayınız.

Hoşça kalın, ama sakın şiirsiz kalmayınız!

 

İlter Gözkaya – Holzhey 

Emekli Öğretmen 

 

 

Kaynaklar:

Şiirlik, Gültekin Emre, sayfa 5;

Akköy Kültür-Sanat-Edebiyat Dergisi, sayı: 69, sayfa: 35;

Makale, Adnan Binyazar, Şiir ve Ritim;

Dr. Ertekin Özcan, Programdefteri Müzikli Göç Şiirleri Akşamı.