DANSIN GÜCÜ
Dansın gücünü tanıyan, Tanrı katında yaşar.
Mevlâna Rumi
Orta çağda başlayan Karnaval Şubat ayında Almanya’nın şehirlerinde, sokakları rengârenk dans eden şen şakrak insanlarla kutlandı.
Dayanağı din olsa da dini bir bayram değil, başlangıcı et yemeden de neşeli günler geçirilebilir teziyle açıklanıyor.
Bahar Bayramı, doğanın canlandığı Paskalya Bayramına hazırlık olarak kutlanır. Maske ve giysilerle müzik eşliğinde yürüyüş yapılır. Şahısları tanımak mümkün değildir, isteyen cadı isteyen kral kıyafetiyle katılır. Lâtin Amerika, İtalya, İspanya, bazı Afrika ülkeleri, USA dan başka birçok ülkede kutlanmaktadır.
Yetmiş yıllarında Türk öğrencileri okulda Fasching kutlanırken çok şaşkın ve üzgün olurlardı. Zira Alman sınıf arkadaşları maske ve kıyafetleriyle iyi hazırlanarak gelirlerdi. Becerikli öğretmenler sınıfında bulunan renkli kâğıtlarla çocukları fare, tavşan, fil kıyafetleriyle donatırlardı. Bu nedenle onların üzüntüleri neşeye çevrilirdi. Müzik eşliğinde dans eden, küçüklerin neşesine katılan öğretmen de çocuk oluverirdi, çalışan öğretmenler eğlenmeye devam ediyor.
Dans etmek için genç veya sporcu olmak gerekmez, her yaşta herkes oynayabilir, dans edebilir.
Dilimizde Batı’dan öğrenilene dans, halk kutlamalarından gelene ise millî veya halk oyunu diyoruz. Vals, tangoda eşli dans edilir, balette bir hikâye canlandırılır.
Diskolarda son yıllarda gençler arasında yayılan danslarda elele tutuşmadan vücut hareketleri müziğin ritmine uyularak yapılıyor.
Sufilerin dönerek yaptıkları dansta bir el yeryüzünü, diğer el gökyüzünü gösterirken doğaya bağlılık, inanç anlatılır.
Ruh sağlığına etkisinin anlaşılması antik çağdan, Milat’tan önce 5000 yıllarında Mezopotamya’ya dayanıyor. Babillilerde
Tanrı düğün günleri adı altında yedi gün karnaval kutlanıyordu. Kralın fermanı, bu günlerde bütün insanlar eşit muamele görecek. Aşağıda, yukarıda sosyal insan ayırımı olmadan sahibi ve köle aynı göz hizasında eğlenecek, değer ve saygı görecek, gösterilecek. Bu nedenle maske ve değişen giysilerle insanlar birbirini tanımadan sosyal düzen içinde hiç değilse yedi gün beşinci mevsimi kutluyorlardı. Bu yedi günde hiç kimse dışlanmaz, davet beklenmez herkes katılırdı.
Osmanlı İmparatorluğu muhteşem yüzyılında Avrupa’da padişah ve harem kıyafetleri maskeli balolarda en fazla tercih edilen göz kamaştıran kostümlerdi.
Bu sene karnaval merkezi Köln şehrinde ilk defa böyle giysilerle katılan Türkler vardı.
Katılım derken, gençleri daha fazla teşvik etmeli. Gülen gözlerle şeker ve çikolata toplayan çocukların sevinci görmeye, yaşamaya değer.
Okullarda davranış bozukluğu olan, ekran veya alkol bağımlı gençlere dans terapi olarak uygulanıyor. Alınan netice dansın gücünü gösteriyor. Ritim ve müzik gencin hayatını olumlu bir şekilde değiştiriyor. İnsan vücudu çeşitli dilde konuşur, taşıyan konuşturmasını bilirse değişen ısı, cildin rengi kalp atışları etkisini yaşatır. Hareketle üzüntü, neşe dışa vurulur duygu mideye vurur, umut başa yükselir.
Facebook’ta bir hanım, eşi dansı sevmediği için dans edemediğinden yakınıyordu. Karnavalda eşini beklemeden sokakta dans etmek mümkündür. Çin’de yeşil park alanlarda herkes dans edebiliyor. Meydanlarda gel dans edelim, sloganıyla dans etme alışkanlığı olsa, eline bıçağı alıp kızını, ayrılmak isteyen eşleri öldürmeden önce erkeklere terapi uygulanabilir. Şiddete karşı müzik eşliğinde dans kadar etkili başka terapi metodu olamaz.
Özel Türk televizyonlarda sağlık ve çevre bakanlıkları nezdinde çok güzel, öğretici kamu spotları var. Arzum bu satırların sorumlulara ulaşması, müzik ve dans gücünün kullanılmasıdır. Spot deyince, Türkiye’de ses kirliliğine karşı da önlemler noksandır.
Gelenek görenek kutlama ve şenliklerin kökeni medeniyetin beşiği Mezopotamya, Anadolu ve Afrika’ya dayanır. Eğlenmeyi, neşelenmeyi asık suratlı her mutlu anı dinî ve sosyal yasaklara indirgeyen sözüm ona öncü düşünürlerin elinden kurtarmak sağlıklı toplumu oluşturur.
Batı kültürünün adet ve gelenekleri incelendiğinde, araştırıldığında kökeni medeniyetin beşiği topraklara, coğrafyaya, yani Asya ve Avrupa’ya gidildiği görülür. Batı deyince Avrupa ve Kuzey Amerika demektir, hâlbuki bu iki kıta genç göçmen topluluğudur. Gelenek görenek çok daha eskidir. Dans terapisinde vücudun konuşma dili yoğunlaşır, ayaklar yere basarken ağacın kökleri gibi sağlam durulur. Bir dans terapi grubunda Palmiye ağacı kökleri derin değildir, ama sağlam ayakta durur, demiştim. Terapist, bütün gece ansiklopedide bu ağacı araştırdım. Siz bana hep ev ödevi veriyorsunuz, demişti.
Haydi, eller havaya, Barış Manço’nun çocuklarla başladığı müzik ve dansla eğitimi tekrar canlandıracak televizyon yayınlarıyla, toplum kültürü geliştirmeye, ne dersiniz? Bu makaleyi geniş çevrelere ulaştıralım, paylaşalım. Antalya’da Almanlar, Didim’de İngilizler öncü olabilir.
Dünyada bir bilyon kadın ve erkek birlikte aynı anda kadına uygulanan şiddete karşı sokaklarda dans ederek tepki gösterdi. Bu dayanışma teknoloji internet çağında küreselleşmenin pozitif bir aktivitesi olarak tarihe geçecektir.
Hoşça, müzik ve dansla kalın!
İlter Gözkaya-Holzhey
Bu konuda okuduğum dergi:
Tanzen, Himmel und Erde, (ev.) Gemeindezeitung für den
(Berlin Wilmersforder Süden, Februar 2016,
Yaz tatilinden önce okuyup, sorumlulara ulaştırılacak, ses kirliliğine karşı makalem için arşivime bakınız:
Sesi Sesle Bastırmak, www.ha-ber.com, 25.07.2014
