0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Aşağıdaki okuyucu mektubunu ”KEMALİST OLMAYI ONUR SAYARIM (IZ)” başlıklı yazıma adı Memet olan bir okuyucudan aldım.
”Hasan Bey kusura bakmayın ama, bu lafları ilkokulda başlamıştık duymaya. Hala devamını mı diliyorsunuz? ”Karma ekonomiyi ilk bulan ve uygulayan da Atatürk’müş.” Daha neler efendim… Sizden başka kimseden böyle ”enteresan” bir şey duymadım inanın. Siz de böylelikle Atatürk’ün bu buluşunu ilk keşfeden ”mucit” oluyor olmalısınız. Bir zahmet gelecek yazınızda Atatürk döneminde Türkiye’nin ekonomik yapısını; varsa özel sektörün durumunu, kamu işletmelerini sayısını, finans sektörünü, bilgi dağılımının çapını, Türkiye’nin o yıllarda ürettiği toplam değeri… yazın da ufkumuz biraz açılsın, bilgi sahibi olalım dönemle ilgili… Teşekkürler”

Ona nasıl bir yanıt vermem gerektiğini düşünürken Özdemir İnce yetişti imdadıma. 15 Ocak 2012 tarihli Hürriyet’te çıkan yazısında tam da bu konuyu ele almış Sayın İnce.

Yazısının başlığı ”Mustafa Kemal Döneminde Ekonomi”.
O da yazısını bir okur mektubu üzerine yazmış. ”Arap Devletlerinde Din ve Anayasa” başlıklı yazısıyla ilgili olarak bir okur mektubuyla görüş bildiren okuru, ”Laik cumhuriyet günümüze çamurlu yollardan başka miras bırakmamıştır. Günümüzde Ankara-Konya hızlı treninde kapuçino içerek püfür püfür gidebiliyoruz.” diye yazmış ona.

Bu görüşle benim okurum Memet’in görüşü arasında hiç bir ayrım yapamıyorum ben.

Ya siz? Ya sen Memet?
Neyse konumuza dönelim.
Bir kitap öneriyor okuruna Özdemir İnce.
Yazarı Bilsay Kuruç.
Adı, Mustafa Kemal Döneminde Ekonomi – Büyük Devletler ve Türkiye
Ben de Memet’e Turgut Özakman’ın üçlemesini önermiştim.
Özdemir İnce, adını ve yazarını verdiği kitabı kaynak göstererek 1933 e kadar yapılanları sıralamış.
Memet’e ve benzerlerine bir yararı olabilir düşüncesiyle, ben de Sayın İnce’nin yazısını kaynak alarak bir liste vereceğim.

1924 (Cumhuriyetin ilanından bir yıl sonra): Gölcük Tersanesi, Devlet Demir Yolları, İstanbul – Ankara arasında yolcu uçağıyla ilk taşıma, Türkiye İş Bankası

1925: Danıştay ( Bunun ekonomiyle bir ilgisi olmadığını belirtmem gerekir. HA), Türk Hava Kurumu, Aşar vergisinin kaldırılması, Eskişehir Cer Atölyesi’nde demiryolu malzemeleri üreten birimlerin kurulması, Adana Mensucat Fabrikası, Türk yapımı ilk planör, şeker fabrikalarının kurulmasına ilişkin yasa

1926: Demir – Çelik fabrikasının kuruluş yasası, Eskişehir Uçak Bakım Fabrikası, Alpullu Şeker Fabrikası, Ankara Otomatik Telefon İşletmesi, İstanbul’da yapı demiri üreten ilk dökümevi (haddehane), Kayseri Uçak ve Motor Fabrikası, Bakırköy Çimento Fabrikası, Uşak Şeker Fabrikası

1927: Bünyan Dokuma Fabrikası, Ankara – Kayseri Demiryolu, İstanbul Radyosu, Samsun – Havza – Amasya Demiryolu, Bursa Dokumacılık Fabrikası

1928: Anadolu Demiryolu Şirketinin yabancı sermayeden satın alınması, Haydarpaşa – Eskişehir – Konya ve Yenice – Mersin Demiryollarının satın alınmaları, Ankara Çimento Fabrikası, Millet Mektepleri (”Ne alâkâ?” diye sorduğunuzu duyar gibiyim. Bu girişim, 8 yılda 3 milyon kişiye temel eğitim alma olanağı sağlamıştır. ”Kel alâkâ!” HA),

Ankara Numune Hastanesi, Refik Saydam Hıfzıssıhha Enstitüsü, İstanbul Bomonti Türk Mensucat Fabrikası, Ankara – Zile Demiryolu, Malatya Elektrik Santralı, Kütahya – Tavşanlı Demiryolu, Gaziantep Mensucat Fabrikası

1929: Mersin – Adana Demiryolu’nun yabancılardan satın alınması, İstanbul – Ankara arasında şehirlerarası ilk telefon bağlantısı, Ayancık Kereste Fabrikası, Trabzon Vizera Hidroelektrik Santralı, Haydarpaşa Limanı’nın yabancılardan satın alınması, Kütahya – Emirler ve Fevzipaşa – Gölbaşı Demiryolları

1930: Ankara – Sivas Demiryolu, kadınlara yerel yönetimlerde seçme ve seçilme hakkı, Ankara – Şarkışla Demiryolu, İstanbul Galata Köprüsü’ nden 70 yıldır alınan geçiş ücretinin kaldırılması, Ankara Etnografya Müzesi

1931: Bursa – Mudanya Demiryolu’nun yabancılardan satın alınması, Gölbaşı – Malatya Demiryolu, 10 ilde bölge sanat okulları, Çocuk Esirgeme Kurumu, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası, Türk Tarih Kurumu

1932: Devlet Sanayi Ofisi, Samsun – Sivas Demiryolu, Sanayi Teşvik Yasası (Bu yasadan 1473 işletme yararlanmış), İzmir Rıhtım İşletmesi’nin yabancılardan satın alınması, Türkiye’nin Birleşmiş Milletler’e (Milletler Cemiyeti) üye olması

1933: Eskişehir Şeker Fabrikası, Sümerbank, Adana – Fevzipaşa ve Ulukışla – Kayseri Demiryolları, İller Bankası, Halk Bankası, İstanbul Üniversitesi, Devlet Hava Yolları, Ankara’da Yüksek Ziraat Enstitüsü

Bunlar ilk on yılda yapılanlardır.
Ayrıca; Osmanlının tüm borçları da ödenmiştir.
Türkiye’nin 1938 yılındaki dış borcu 236 milyon dolardır.
2010 yılının ilk çeyreğinde borcumuz 291 milyar dolardır.
İlk yıllarda alınan dış borç sanayi yatırımlarında kullanılırken bugün alınanla borcumuzun taksiti ödenmektedir.
Güncel cari açık 77, 2 milyar dolardır.
İlk denizaltımız 1939 da, ikincisi 1940 ta denize indirilmişti.
Yapılanları beğenmeyip alaycı bir dille küçümseyenleri ve hızlı trende kapuçino içmeyi bir hüner sayanları boş verin siz.
Ülkeyi yönetenlerin hangi kafada olduklarına bakın.
Son alınan 19 Mayıs Atatürk’ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı kutlamalarına ilişkin karar her şeyi anlamanıza yeter de artar bile.
Anlamayana, anlamak istemeyene davul zurna da yetmez.
Benim yol göstericim inadına Kemalizm’dir.
Neden mi?
Ailenizdeki iyi entellektüel(!)lere sorun. Onlar size öğretirler.

Hasan Arslan
Türkçe Öğretmeni