Şehir halkı tatil ve dinlenme amaçla konuklarını bekliyor. Otel, klinik resmi binalar dışında iki katlı ev yok gibi. Evler villa denecek kadar bakımlı, bahçe duvarları telle örülü, çiçek ve bitki düzeni dışardan görülecek şekilde.

Özel evler dahil bahçe ve yeşil alanlar büyük saksılarda Akdeniz bitkileri ile bir Akdeniz tatil kenti görüntüsünde.

Bugün nüfusu 2000, İkinci Paylaşım Savaşı’nda Rusların akınını durdurmak amacı ile askeri alan olarak kullanılıyor. O zaman 2500 olan nüfustan sadece 87 kişi kalmış, halk köyü terk ediyor.

Küçük şehir statüsü 1405 yılında verilmiş. O zaman çiftçilikle geçinen köy halkı, şimdi turizmle geçiniyor. Çin, İtalyan ve yunan restoranlara rastlanıyor. Ama döner ulaşmamış henüz. Belki bu yazımı okuyan Türk işverenler Berlin’in etrafına bir göz gezdirir.

Duvarlar kalkmadan önce de Doğu Almanya’da Bertolt Brecht

(1898-1956) ve eşi Helene Wegel (1900-1971) 1951 yılında bu şirin mekânı keşfetmekle kalmayıp, yaz evi alarak yerleşirler.

iltergh-08-10-a.jpg

Etrafı ormanla kaplı tepe üzerinde Schermützel gölü kenarında küçük bahçeli bir evde büyük şehir Doğu Berlin’den çok uzakta değil, ama rahatsız edilmeden sakin bir ortamda çalışma amacı güdülmüş.

Küçük bahçeli ev ve öndeki daha büyük Demir Villa bugün müze olarak, büyük binanın ikinci katı sergi, edebiyat ve sanat etkinlikleri için kullanılıyor.

Brecht’i politik, sosyal barış için şiir, tiyatro, yazıları, ilk elden kanun yapanlara yazdığı mektupları dışında tanıma imkânı var. Doğa şiirleri yazarken bile sosyal, politik ve tarihi sorunlara dokunmadan edememiş.

Doğaya, Buckow şehrine sevgisini anlatan 23 şiire Buckower

Elegien adını veriyor. Şiirleri sıraya koyma işlemi sonradan yayın evleri tarafından düzenleniyor.

Brecht’in ölümünden sonra eşi evi Helene Weigel, tanınmış edebiyatçı, tiyatro ve şairlerin buluşma sanat merkezi, tartışma eser üretme yeri olarak kullanmaya devam ediyor.

Elegien eski Yunancadan gelme çobanlar anlamına geliyor.

Buckow Çobanları şiirlerinde doğa ön plânda, ama sosyal politik içerikli yazılarına da yer vermiş elbette.

Brecht’in şiirlerini çevirmek zor, zira şiirin içinde geçen bir kelime onun arkasında geçen tarihi, kültürel olayları tanımak gerektiğini işaretliyor.

iltergh-08-10-b.jpg

 

Evin bulunduğu çevreyi anlatan bir şiiri şöyle:

Ç i ç e k B a h ç e s i

Bir göl, etrafı, çam ve gümüşselviler

Duvar adeta bahçeye yeşil bir şemsiye

Akıllıca, aylık çiçeklerle donanmış

Öyle ki, Mart ayından Ekim ayına kadar

açan çiçeklerle süslü.

Burada, erken, çok sık değil, otururum

Ve ben de her zaman,

Çeşitli hava ortamında, iyi veya kötü

Şu veya bu iyi şeyleri göstermek isterim.

Şu şiirde yine savaşı hatırlatmış:

Ç a m A ğ a ç l a r ı

Erken saatlerde

Çam ağaçları bakır renginde

Onlara bakıyordum

Yarım yüzyıl önce de

İki Dünya savaşında

Genç gözlerle

1956 yılında Bonn Almanya Parlamentosu’na yazdığı uyarı mektubunda, üçüncü defa mecburi askerlik hizmeti kanunu çıkarıldığını hatırlatıyor. İlkinde Birinci, ikincisinde İkinci Dünya Savaşını başlatan Almanya’yı üçüncüden belki de Bertolt Brecht gibi yazarlar korudu. İkinci defa kanun çıkaranlar Dünya mahkemesinde cezalandırıldı.

Büyük Zaman, Yanıltan

Şehirler inşa edildiğini biliyordum

gitmedim, onlar istatistiklere ait

diye düşündüm, tarihe değil

Şehirlerin ne anlamı var,

Halkı akıllı olmadıktan sonra.

Şimdi alman almana karşımı savaşacak diye soruyor, bu sorusu barışa çağrı oldu. Belki de savaş yerine iki Almanya ayrıldı, aileler akrabalar duvar sınırlarla bölündü.

Brecht yaz evinde çoğu sürgünde geçen yılların yorgunluğunu sadece beş yıl çıkarabiliyor. Evin mobilyaları kullanılmış, eski eşyalardan. Weigel’in güzel mantar yemeği pişirdiği mutfak müzenin bir parçası. En belirgin eşya tiyatroda defalarca kullanılan kağnı arabası.

Bir şehir, köyün çok güzel olması, insanların iyi ve akıllı olması ile tamamlanır.

Almanlar savaşa başlar, ama kazanamaz. Onun uyarılarından sonra askerlik hizmetinin sivil ve sosyal amaçla yapılmaya başlandığı düşünülebilir.

 

Gerçekten Buckowlular her an konuklara yol gösteriyor, yardım ediyor. Turizmi geleceğe yönelik yapıyor. Bugün klinikte hastalıktan sonra dinlenen bir emeklinin çocuğunu, ailesini buraya gönderme arzusu uyandırılıyor. Villa bahçelerinde her gün değişen güzel yazılar var.

Mutsuz bir insana her çiçek ot gibi,

Mutlu insana ise her ot çiçek gibi görünür.

Hayatı yaşanır hale getiren, iyi bir yürek,

Barış içinde bir edir.

Hürriyet, başka düşünen insanın hürriyetidir.

Çok şey görmek isteyen insan, bir gözünü kapatmalıdır.

Hoşça sağlıklı kalın!

 

İlter Gözkaya – Holzhey 

Emekli Öğretmen 

Kaynak:

Brecht, Werke; Band XII, Gedichte 2, sayfa 307-315

Aufbau-Verlag, Berlin und Weimar/

Suhrkamp Verlag, Frankfurt a. Main, 1993

ISBN 3-352-00408-7