Çağdaş bir cumhuriyet kurmak için birey insanca yaşamasını bilmek zorunda. Yaşamın bağlı olduğu olanakları iyi kavraması gerekir.

 

Türk toplumunda yardımseverlik, büyüklere saygı, küçüklere sevgi geleneği tarihe dayanır. Kişi özgür yaşayabilir, adet ve sosyal kontrol daha insanca olursa. Yani kimlik değerleri öne çıkarılırsa, maddi varlığına göre insana değer biçilmezse.

Paragözlü olma birçok değerleri negatif etkiledi. Küçücük bir plajda şezlong ve güneş şemsiye kiralama rekabeti ötekini haksız görme, hatta nefret duyguları uyandırdığını gözlüyorum. Burada sorumlu devlet dairelerinin önüne gelene seyyar satışa izin vermesi, kontrol edilmemesi fertleri birbirine düşürüyor. Adaletli davranma dayanışma gibi insanlık duyguları yaşatır.

 

Bireyin hak ve hürriyeti ancak adalet varsa vardır. Vatandaşın hür sınırı ötekinin hürriyetine engel olmaması gerekir.

 

Yaz tatilini geçirdiğim Didim-Yeşilkent sitesinde şu anda gönüllü postacılık yapıyorum. Bir grup Avrupa’da yaşayan komşularım yardım ediyor. Dernek yönetimi bizim görevimiz değil demiş. Postacı orası mahalle değil site deyip mektupları bekçi kulübesine atıp gitmiş. Bir yıllık mektuplar çuvalda birikmiş. İki yıl önce dernek yönetimi PTT Genel Müdürlüğüne yazdığı halde, komşulara bilgi verilmemiş. Bireyin yalnız aidat ödemesi bekleniyor, soru sormasından hoşlanılmıyor. Bilhassa yurtdışında yaşayan komşular hiç zorluk çıkarmadan ödeme yapıyor. Ama bilgi verme hakkına riayet edilmiyor.

 

Bir mağazada kasada satıcı müşteriye bilgi vermeden, kartındaki indirimi sormadan başka bir müşteriye veriyor. Bu İngiliz, alman Türkçe bilmeyenlere yapılıyor. Çocuk gibi davranıp müşteri kartını alıp, sonra sırası gelen müşteriye işlem yapıyor. Kasada çalışanlar hiç denemeden, susmayı tercih ediyor. Hâlbuki burada evi olan yerleşik Avrupalılar Türkçe öğrenmek için gayret gösteriyor.

Bilhassa araba sürücüleri kendi zamanının kıymetini iyi biliyor. Trafik lâmbasında daha sarı lâmba yanmadan korna çalıyor.

 

Dün Akbank’ta tam bir saat bekletildim, neden beklediğimi bilmeden. Meğer benim bekleme numaramı işleme koyacak personel yerinde değilmiş. Ama eşime oturma izini almaya gittiğim yabancılar polisinde hiç bekletilmediğimiz gibi rüşvet ödemek zorunda kalmadık.

 

Türk vatandaşıyla evli olan ücret ödemiyor. Bütün toplumda bireyin hak ve hürriyetine saygı gösterilmelidir. Türk insanı çok sabırlı, bankada benden önce bekleyen hiç huzursuz olmadan bekliyordu. Alıştığı veya genç olduğundan olsa gerek, hâlbuki zaman herkes için kıymetlidir.

 

Vatandaşlık bilinci sorumluluk yüklenerek mümkündür. Gönüllüler deniz kıyılarında çöp toplamayla başa çıkamıyor. Bütün Türkiye’de Çöp Açılımı yapılmalıdır. Ana okuldan önce çocuklar çevre eğitimi almalı. Uyarma yurtseverliğin şartı olmalı. Terbiyeli yetişenler terbiyesizlerden korkmamalıdır. Din bilimcileri kadının başörtüsü, hamile kadına davranış dersi verirken çevre bilincine, bireye çağrı yapmalı. Herkes kendi evinin önünü temizlerse, şehir temizlenir.

Vatandaşlık bilinci seçimden seçime sandığa gitmekle olmaz. Katılım esas alınırken, birey sorunlar karşısında bir problemi çözerken önce geçici sonra kalıcı kurallara başvurmalı.

Almanya’da seçime az kaldı, bizde şu anda mektup bekliyoruz. Mektupla seçeceğiz, posta problemini her gün PTT’ye telefon ederek mektup geldi mi diye sorarak, geçici çözümde karar kıldık. Herkes seçmeye gitmeli diyorsam önce kendim uygulamalıyım.

 

Özgür yaşamak en büyük zenginliktir. Demokrasilerde egemenlik kayıtsız, şartsız milletindir, sözlerine vurgu yapan Prof. Dr. Mehmet Haberal. Topluma faydalı, değerli bu insanın hayatından tutuklayarak 4 yıl 4 ayını hüküm giymeden çaldılar.

Yıllardır bedenim içerde, aklım dışarda, sizdeydi. Şimdi bedenim dışarda, ama bu kez de aklım ve yüreğim içerde kaldı, derken kalan ömrünü yoğun geçireceğine inanıyorum.

Birey aklı özgürce temel bir hak olarak benimsemekle kalmaz, aynı zamanda bu hakkı ister ve kullanır. Aklını kullanan bilime yaklaşır. Hayatında bilime önem verir. Ulusal çapta bilime açık olmak, evrensel boyda katkıda bulunmanın önemi kavrayan birey önce kendinden başlar. İlmi öğrenmede örnek olur. Geride kalanlara eser bırakır, hazırcı olmaz, Mevlâna, İbni Sina gibi.

Kaderci olmayan birey trafik kazalarını bildiğini kullanarak önleyebilir. Yalnız hız yapmanın kazalara sebep vermediğini kavrar. Kontrol sistemi yalnız hızlı sürenlere ceza kesmekle yeterli olmadığını bilir.

 

Ehliyetim olmadığı halde yapılan hataları görüyorum. Her hatada Berlin trafiği ile karşılaştırıyorum. Bazı insanların bireylere gösterdiği saygısızlığın her an söylenen öğrenim noksanlığından olmadığına şahit oluyorum. Bu nedenle yazılarımda sık sık dile getirdiğim eğitim ve öğretim kelimelerinin doğru kullanılmasına çok önem veriyorum. Türkiye’de kavram kargaşası var. Sitede yediği şekerin kâğıdını yere atmayan cebine koyan hiç okula gitmemiş, okuma yazmayı askerde öğrenmiş işçiler görüyorum. Kaderci olmayan birey gelecek nesil için kendisini sorumlu hisseder. Dini kötüye kullananlara inanmaz, soru sorar. Dünyayı daha iyi yaşanabilir hale getirmek için sorumluluk alır.

 

Sevgili okurlarım, şu anda Didim’de yazlıkların bulunduğu sitelerin sessizliği yanıltıcı. Savaş çığlıklarına karşı büyük şehirlerde oldukça hareket görüleceğe benziyor. Gençlik kaderimiz buymuş demiyor, direniyor, baskıyı reddediyor.

 

Aklı bilimi ön plâna çıkarıyor, aydınlığın medeniyetin son noktasına götüreceğine inanıyor.

 

Sitede hâlâ tatil yapan üniversite öğrencileriyle konuştukça zenginleşiyorum. Türk ulusu gençleriyle çok önemli bir hazineye sahip. Sular durulacak, güneş ülkesi gelecek nesillere umut verecek.

 

Hoşça kalın!

 

İlter Gözkaya – Holzhey 

Emekli Öğretmen 

Kaynak:

Bütün Dünya Dergisi, Ağustos 2013, Sayfa 29-32

Atatürkçülükte Vatandaşlık Kavramı

Başkent Üniversitesi Kültür Yayını

 

Henüz alamadığım, ama merak ettiğim kitap:

Prof.Dr. Mehmet Haberal,

Demir Kapılar arkasında Zaman ve İnsan.

Aküm Yayınları

www.butundunya.com.tr