AYDINLIK İÇİN LAİKLİK
Hüküm, karar vermek isteyen, çocukluğundan itibaren öğrendiği inanç ve sosyal davranış alışkanlıklarını büyüteç altına alabilmelidir. Her zaman çoğunluğun davranışı, düşüncesi doğru olmayabilir. Giordano Bruno (1548-1600)
Dünya’da gelişen olaylar, televizyon kanallarında oturma odasına giriyor. Savaşı uzakta sanan Avrupa halkı Paris’te yanında buldu. Viyana’da 14 yaşında bir çocuk terörist olarak tutuklandı. Din adına yapılan katliamlar halka saçtığı korku, insanları mantıklı düşünmeden uzaklaştırıyor. Yıllardır göçmenlerin geldiği ülke dillerine okul sisteminde ders verilmesine karşı çıkan politikacılar, şimdi teröre adı karışan gençleri dilini bilmediği ülkelere sınır dışı etmek için en sesli konuşanlar. Seyahatlerine engel olmayı, kimliklerine el koymayı çare olarak görüyor. Okul ve meslek eğitiminde harcanması gereken enerji bugün sokaklarda harcanıyor, toplum kutuplara ayrılıyor.
Dini kötüye kullanma, politikaya alet edilmemesine en belirli çare demokrasi devlet idare biçiminde laik devlet şeklidir. Avrupa’da en ileri laik devlet anlayışı Fransa’da gelişmiştir. Din ile devlet işlerini ayırma düşüncesini savunan filozoflardan ilki Giordano Bruno’dur.
Kilisede din görevlisi olduğu için manastır kütüphanesinde kitaplara ulaşabiliyordu. Kendisinden önce gelen filozof ve bilim uzmanların düşüncelerini araştırıp, yanlışları düzeltmeye çalıştı. Güneş sistemini bugünkü anlayışına göre bilimsel olarak anlattı. Tanrı inanışını doğanın üzerinde değil, içinde olarak açıkladı. Dini inancı yeniden gözden geçirmek gerekir tezine soğuk bakıldı. Tanınmış üniversitelerde ders verdi. Venedik’e uzun bir aradan sonra davet edildi. Tezlerini anlatma fırsatı olduğunu düşünürken zindana atıldı. Kilisenin gözünde diken olan filozof yedi yıl işkenceden sonra yakılarak öldürüldü. Ölürken haç işareti önünde eğilmedi, diz çökmedi.
Ateist değil, kendisini panteist olarak kabul ediyordu. Yani dinde reform, yenilik taraftarıydı. Bilimsel yaşamda, araştırmada özgürlük istiyordu. Dinî konularda tabu yapılmasına, şeytan ve cehennem korkusuna karşıydı.
Berlin’de Giordano Bruno’nun adıyla kurulmuş vakfı, 2006 yılında Aziz Nesin’e ödül verdiğinde duydum. Ödülü alan Prof. Dr. Ali Nesin orada çok güzel bir konuşma yapmıştı.
Vakıf Almanya’nın düşünen aydınları ve işverenleri tarafından destek görüyor, ayakta duruyor.
Vakıf, din ile devlet işlerinin karıştırıldığı konularda sesini çıkarıyor. Dinlere eşit muameleyi şart koşuyor. Avrupa dışında da yasaklara rağmen cesurca konuşan, eserler üreten yazar ve sanatçılara sahip çıkıyor. Çoğunluğa uymayan, başka yaşam biçimi seçen azınlıkta hor görülen, iş bulamayan, hatta ölüm tehlikesiyle karşı karşıya kalan insanların hayatını ve düşünce özgürlüğünü korumayı görev sayıyor. Okullarda etik derslerini destekliyor. Yani bütün dinler hakkında bilgi verilen bir ders olmasının doğru olduğuna inanıyor.
Üniversite öğrencilerine burs veriyor. Vakıf yönetimi yerel grupların fikirlerine değer veriyor. Bu nedenle yapılan etkinlikler ve projeler çok renkliliği içeriyor.
Evrim, değişim insanlık derslerine ilkokulda başlanması gerekiyor. İnsan haklarının tüm gezegenimiz için geçerli olduğuna, küresel anlayışa yer veriliyor.
Vakfı 30 ülkeden 5700 aydın, akıllı birey hem fikren hem de parasal destekliyor. Kurucu yönetim üyesi Herbert Steffen, vakıf başkanı Dr. Michael Schmidt-Salomon’dur.
Bir fıkrayı, bir karikatürü beğenmeyen gülmeyerek cevap verir, insan katlederek değil. Gençlerin beynini yıkayan, onları toplumdan dışlayanlar asıl cezalandırılması gereken sosyal ve politik etkenlerdir, birey veya kuruluşlardır.
Çözüm öğretim sisteminin halkın çeşitli olan rengine uymasıyla mümkündür. Gençleri renginden, dininden, dilinden dolayı ayrımcılıkla karşı karşıya koymamaktır. Huzurlu bir aile ortamında, öğrenciler meslek hayatında hem evde hem okulda desteklenmelidir.
Bilim, felsefe ve sanat açık kalan sorulara cevap verecek kaynaklardır. Bu nedenle vakıf seminer, panel, konferanslarında yönleri ve seçimi belirlenmiştir.
Atomu parçalayan, uydu üzerinden iletişim yapmayı başaran insan, aydın bir olgunluğa erişmiştir. Bu, başka fikirleri için insan öldürmekten ziyade, yanlış düşünceleri öldürerek gösterilebilir. Manifest evrim-değişim İnsanlığı
Hoşça Kalın!
İlter Gözkaya-Holzhey
Vakıf için daha etraflı bilgi ve broşür isteme adresi:
www.giordano-bruno-stiftung.de
