0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Agop Dilaçar (d. 22 Mayıs 1895 – ö. 12 Eylül 1979); Türk dili üzerine uzmanlaşmış Ermeni kökenli Türkiye Cumhuriyeti yurttaşı bir dilbilimcidir.

Türk Dil Kurumu’nun ilk genel yazmanıdır

Mustafa Kemal Atatürk’ten, Türkçe ile ilgili çalışmalarına verdiği katkılardan dolayı, “Dilaçar” soyadını almıştır. Ermenice ve Türkçe’nin yanında İngilizce, Yunanca, İspanyolca, Latince, Almanca, Rusça ve Bulgarca biliyordu. 1915 yılında Robert Kolej’ini bitirir. I. Dünya Savaşında Kafkas Cephesi’nde görev alIR, 1919’dan itibaren Robert Kolej’inde İngilizce öğretmeni olarak çalışır.

Çalışmaları
Dünya Savaş’ından sonra, Beyrut’ta bir Ermeni okulunun müdürlüğünü ve Ermenice yayınlanan ilk gazetenin (Luys) genel yayın yönetmenliğini üstlenir. Eşi Meline ile birlikte gittiği Sofya’da eski Türkçe ve Uygurca dersleri verir ve ilk kitabını yayınlar.

22 Eylül 1932 yılında Dolmabahçe Sarayı’nda, Mustafa Kemal Atatürk’ün başkanlığında gerçekleştirilen 1. Türk Dil Konferansı’na İstepan Gurdikyan ve Kevork Simkeşyan ile birlikte dil uzmanı olarak çağrılır.

Daha sonra çalışma ve araştırmalarını yeni kurulan Türk Dil Derneği’nin başuzmanı ve ilk genel yazmanı olarak sürdüren Agop Martayan Dilaçar, 1934’te yürürlüğe giren soyadı yasası gereği, Atatürk’ün kendisine Türk Dili’nin gelişimine katkılarından dolayı önerdiği, Dilaçar soyadını , büyük bir onur ve mutlulukla alır.

Türk Tarih Tezi ve Güneş Dil Teorisi çalışmalarıyla, Türk Ulusu’nun ve Türk Dili’nin kökenlerinin bulunması konusunda önemli bilgileri ortaya çıkarır.

1936-1951 yılları arasında Ankara Üniversitesi’nde dil, tarih ve Türkoloji dersleri verir ve Türk Dili üzerine önemli çalışmalar yapar.

Türk abecesinin oluşturulması, yeni harflerin saptanması çalışmalarına katılır.

1942-1960 yılları arasında Türk Ansiklopedisi’nin hazırlanması çalışmalarında başdanışmanlık yapar.

Türk Dil Derneği’ndeki görevini ve dil çalışmalarını ölünceye değin sürdürür.

Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne Mustafa Kemal’e “ATATÜRK” soyadının verilmesini öneren kişidir.

AGOP DİLAÇAR
Doğum: 22 Mayıs, 1895 İstanbul
Ölüm: 12 Eylül, 1979 İstanbul
Yayınları

– Güneş Dil (Güneş Dil Teorisi’nin Biyopsikolojik Kökenleri) (1936)

– Azeri Türkçesi (1950)

– Batı Türkçesi (1953)

– Lehçelerin Yazılma Tarzı

– Türk Dil ve Lehçelerinin Tasnifi Meselesi (1954)

– Devlet Dili Olarak Türkçe (1962)

– Wilhelm Thomsen ve Orhon Yazıtlarının Çözülüşü (1963)

– Türk Diline Genel Bir Bakış (1964)

– Türkiye’de Dil Özleşmesi (1965)

– Dil, Diller ve Dilcilik (1968)

– Kutadgu Bilig İncelemesi (1972)

– Anadili İlkeleri ve Türkiye Dışındaki Uygulamalar (1978)

Bu saygın yurttaşımızı kaç meslektaşımın tanıdığı konusunda bir bilgim yok. O nedenle bu yazım öncelikle öğretmenleredir. Bilelim, bilin, bilsinler! Kim bilir, belki, birçoğumuzdaki önyargıların ne denli yersiz ve haksız olduklarının anlaşılmasına da katkıları olur, umarım ve dilerim bu bilgilerin.

20. Yüzyıl’ın, tartışmasız, en büyük insanı M. Kemal ATATÜRK; dilimizin arınması ve özleşmesi işini başta gelen işleri arasına alacak, konuyu bilimsel olarak çalışacak kurumu kuracak ve parasal destek verecek, o kurum yıllar süren emek ürünü olarak dilimizi arındıracak, konuşma ve yazmanın kurallarını koyacak, bu kurallar yerleşecekler, sonra biz; bu kuralları, hoyratça, çiğneyeceğiz, çiğneteceğiz. Olmaz… Yapmam… Yapılmasına göz yummam, yumamam…

Siz de benim gibi yapın!

Kesin inancım şudur:

Mustafa Kemal bugün yaşasaydı ve gençliğe seslenseydi, söylevinde H. V. Velidedeoğlu’nun kullandığı Türkçe sözcükleri kullanırdı. Konuşmalarında ve yazılarında yabancı tek sözcüğe yer vermezdi.

Ben; O’nun yapacağına inandığım şeyi yapıyorum.

Siz de öyle yapın!

Yakup Kadri; ha “bizler – sizler” demiş, ha “2 + 2= 5” demiş. Ben; bu iki yanlış arasında hiçbir ayrım görmüyorum ve yapamıyorum.

Bunda kızacak ne var tanrı aşkına?

Yanlışa siz de “Yanlış!” deyin!

Hasan Arslan
Türkçe Öğretmeni