Meister Eckhard (1260-1328)

İki anlamda Almanya karanlık, sosyal sorunlar, dünyadaki savaşların etkisinden uzakta hiç bir ülke kalamıyor artık.

Diğer yandan güneş ışınları kısa süre aydınlatıyor. Berlin’e gelir gelmez ilk dikkatimi çeken şey, halk türkülerinde güneşe özlemin çok sık gelmesi idi. Bu nedenle olsa gerek Noel Bayram hazırlıkları iki ay önceden başlıyor, sabırsızca beklenen bayram.

Hıristiyan olmayanlar, aşırıya kaçmadan bilgilendirerek, katılarak ve hediyelerle çocukları ve öğrencileri bu büyük sevinçten mahrum bırakmamalıdır. Zira bayramın kilisede yapılan ayinler dışında kalan kutlama şekil ve kuralların hepsi gelenek ve görenektir. İkinci nesil küçükken alman çocukları anlatırken, aldıkları hediyeleri gösterirken çok üzüldüklerini sık sık dile getiriyor.

Beş veya altı yaşında bir çocuk 6 ve 24 Aralık’ta Noel Baba’dan neden hediye almadığını anlayamaz, kendisinin kötü bir çocuk olduğunu düşünür.

Aşağıda anlatacağım hikâyeleri, bilgileri dördüncü sınıftan itibaren çocuklarınıza, torunlarınıza anlatın ki öğrencilerin derste anlatacakları bilgileri olsun. Geçen yıllarda yazdığım makalelerde sık sık dile getirdim. 24 Aralık’a kadar dört hafta boyunca, Noel Bayramı’nın konu olmadığı hiç bir ders yoktur, hatta matematik bile.

Geliş Çelengi (Adventskranz):

Dört hafta önce Pazar günü başlanır, her hafta Pazar günü bir mum yakılır. Dört mum yanınca 24 Aralık’ta Noel Baba gelir. Çocuklar için yapılanları gördükçe imreniyorum. Bu kadar güzel bayram, çocuklar İsa Peygamber’in doğum günü diye düşünmüyor.

Adeta kendi doğum günlerini kutluyorlar. Zaten İsa Peygamber Aralık ayında değil, Eylül ayında doğmuştur.

Geliş çelenginde dört mum yanıyordu, birbirleriyle konuşurken, her şey çok sessizdi bir tek onların sesi duyuluyordu:

Birinci mum şikâyet ederek ağlamaklı bir sesle:

“Benim adım Barış. Ben ışık veriyorum, ama insanlar barış içinde yaşamıyorlar, beni istemiyorlar.”

Işığı azala, azala söndü.

İkinci mum keyifle alev saçıyordu:

“Benim adım İnanç. Allah’tan kimse bir şey beklemiyor. Yanmamın artık bir anlamı yok.”

Onunda ışığı azala, azala söndü.

Fısıldayarak, üzülerek üçüncü mum söze karıştı:

“Benim adım Sevgi. Artık yanmaya gücüm kalmadı. İnsanlar beni bir kenara itiyorlar, egoistler kendilerinden başkasını görmüyorlar. Tek önemli kişi kendileri, başka insanları sevmiyorlar.”

Son bir alevlenmede işe yaramıyor, o da sönüyor.

Sıra dördüncü muma geliyor. O çok neşeli:

” Benim adım Ümit diyor. Üzülmeyin, korkmayın ben yandığım müddetçe sizleri tekrar yakarız.”

Mumları can kulağıyla dinleyen çocuk kibriti alıp diğer üç mumu tekrar yakıyor.

iltergh-13-12-a.jpg

 

Baharatlı çörek (Lebkuchen):

Üç çoban ekmek pişirirken birden çoban yıldızının başka türlü parladığını görüp, yıldızı takip ettiler. Sürüleriyle Bethlehem’in yolunu tuttular.

Ahırda doğan çocuğa, doğumda Meryem anaya mum ışığında yardım ederken heyecan ve sevinçten ekmeklerini fırında unutmuşlardı. Eve gelince şahane, güzel ve mis gibi bir koku etrafa yayılıyordu.

Aradan uzun bir zaman geçtiği halde ekmekler yanmamıştı. Simsiyah olmasına rağmen tadı çok nefisti. Herkese çocuğun doğum günü kutlama amacıyla ekmekleri pasta gibi dilimleyerek

dağıttılar.

Almanya’da yaşayıp da bu çörekten yemediyseniz, hemen güzel mum ışıkları eşliğinde saat beş pasta saati yapınız. İçinde tereyağı, şeker, yumurta, rendelenmiş limon kabuğu, un, tarçın ve daha birçok baharat var. Dışı çikolata ile kaplanıyor. Afiyet Olsun!

Geliş Zamanı kutlama, Papa Büyük Gregor zamanında, yedinci yüzyılda Romalılar devrinde başlamıştır.

Geliş Takvimi (Adventskalender) kutsal gün 24 Aralık’a kadar sürer. 1 Aralık’ta başlar. Küçük hediye, sürpriz ve çeşitli şekerlemelerin bulunduğu yirmi dört pencereden her gün bir pencere açılır.

Bu takvimi her mağazada bulabilirsiniz. En iyisi çocuğun yaşına göre, 1001 gece masallarındaki gibi ertesi gün devam edecek masalı anne baba veya büyük anne ve babalar kendileri düşünerek anlatabilirler.

Okulda çocuklara bayram sevinci verirken bu vesile ile saat, gece gündüz, ay, gün kavramları öğretilir.

Mum üzerine atasözleri:

Dünya’daki karanlığı bir mum aydınlatamaz. (Çin)

Ağızda un varken üfleyerek mum söndürülemez.

Mumunla başkalarının mumunu yakarsan bir şey kaybetmezsin

(Danimarka)

Mum dibini aydınlatır.

Yalancının mumu yassıya kadar yanar.

Mumunu gündüz yakan gece mum bulamaz. (Türkiye)

Ateş ve mum insan tarihi kadar eskidir, önce ateş ve ışık vardı, aynen su gibi. Aydınlatan, ısıtan her şey kutsal sayılırdı.

Yanan bir ot yığını ile İbrahim Peygamber’e ateşin temizleyici, kutsal olduğu bildirilmişti.

Noel’de mum ışığı bu hikâyeden sembol olarak kalmıştır. İnsana huzur, mutluluk, iç rahatlığı, ısı ve enerji verir.

Mum kelimesi Türkçeye Farsçadan gelmiştir. Yapımında balmumu ve fitil kullanılıyor. İsa Peygamber’in ahırda doğumu esnasında çok kısa sürede fitili tekrar yakmak gerekiyordu.

Milât’tan sonra ikinci yüzyılda Romalılar kapalı yerde yanan mumu yaptılar. Kokusu ve dumanı rahatsız etmiyordu. Kralların, zenginlerin kullandığı lüks araçtı. Sığır böbrek içyağı ve koyun derisinden yapılıyordu.

Onbeşinci yüzyılda orta halli aileler kullanabildi. Ancak bugün ki kalitesine 1880 yılında ulaşıldı ve doğal işlenmemiş yer altından elde edilen yağdan yapıldıktan sonra kötü kokusu ve duman sorunu halledildi. Elektriğin icadı mum ışığının verdiği romantik atmosferi geriye itemedi.

Johann Wolfgang von Goethe’nin (1749-1832) ölümünden önce son sözü boşuna “daha fazla ışık” olmamıştır.

Sevgili okurlarım, bu yazıyı okuyup bitirince, önce kendinize bir kaç dakika zaman ayırınız. Bir mum yakıp ışığına bakarak büyüleyici etkisine kendinizi bırakarak gevşeyin. Rahatlayıcı atmosferde içinizin ısındığını görerek, ertesi güne daha güzel bir duygu ve enerji ile başlayacaksınız.

Güzel kokulu mumla, bol ışıklı, romantik akşamlar dileğiyle, hoşça kalın!

 

İlter Gözkaya – Holzhey 

Emekli Öğretmen 

Not:

Noel Ağacı (Weihnachtsbaum) hakkında bilgi için arşive girip bakınız:

Çocukları sevindirmek.

Noel’de Almanya’da Öğrenci ve Öğretmen olmak.

Kaynak:

Noel broşürü, Lichte Nächte, Das Weihnachtsbüchlein 2010 des

Vereins WEISSER RING e.V. www.weisser-ring.de